UWAGA! Ten serwis używa cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich używanie.Rozumiem
 

PUBLIKACJE

CBOS Flash nr 12/2023

Nastroje konsumenckie

Autor: Małgorzata Omyła-Rudzka
|
2023-12-05
W naszym ostatnim badaniu telefonicznym zapytaliśmy o nastroje konsumenckie. Interesowało nas, czy badani muszą ograniczać wydatki na bieżące potrzeby czy też udaje im się coś zaoszczędzić, czy dokonują większych zakupów bądź inwestycji, czy je planują w najbliższej przyszłości. Zapytaliśmy również o oczekiwania dochodowe oraz inflacyjne, a także o postrzegane perspektywy na przyszłość.
STAN FINANSÓW I ZACHOWANIA KONSUMENCKIE
Znaczna część badanych deklaruje, że w ich gospodarstwach domowych w ciągu ostatniego miesiąca trzeba było ograniczać wydatki na zaspokojenie bieżących potrzeb (39%), a co dziewiąty twierdzi, że konieczne było pożyczanie pieniędzy na zaspokojenie podstawowych potrzeb (11%). Blisko połowie respondentów udało się natomiast zaoszczędzić trochę pieniędzy (47%).
Niemała część ankietowanych zadeklarowała, że w ich gospodarstwach domowych w ciągu ostatniego miesiąca dokonano większych zakupów, inwestycji planowanych wcześniej, takich jak np. zakup mebli, wycieczki, obligacji (29%), znacznie mniej mówiło o nieplanowanych, spontanicznych większych zakupach (16%), a zbliżona liczba planowała większe zakupy czy inwestycje w najbliższym miesiącu (18%).
Rysunek 1 Czy w ciągu ostatniego miesiąca w Pana(Pani) gospodarstwie domowym (Odsetki odpowiedzi twierdzących): trzeba było ograniczać wydatki na zaspokojenie bieżących potrzeb (39%); konieczne było pożyczenie pieniędzy na zaspokojenie bieżących potrzeb (11%); udało się zaoszczędzić trochę pieniędzy (47%); dokonano większych planowanych wcześniej zakupów, inwestycji, takich jak np. zakup mebli, wycieczki, obligacji (29%); dokonano większych zakupów, inwestycji nieplanowanych wcześniej, w sposób spontaniczny (16%). A czy w ciągu najbliższego miesiąca Pan(Pani) lub ktoś z Pana(Pani) gospodarstwa domowego planuje większe zakupy, inwestycje? (18%).
OCZEKIWANIA DOCHODOWE I INFLACYJNE
Polacy najczęściej uważają, że ceny towarów i usług w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy będą rosły w podobnym tempie jak w ciągu ostatniego roku (39%). Blisko co czwarty badany jest w tym względzie pesymistą i obawia się jednak szybszego tempa wzrostu cen (23%), a nieco większa grupa ankietowanych wyraża optymistyczne przekonanie, że ceny w ciągu najbliższego roku będą rosły wolniej (24%) lub że nie będą rosły wcale (4%).
Rysunek 2 Jak Pan(Pani) sądzi, czy w ciągu najbliższych 12 miesięcy ceny towarów i usług: będą rosły szybciej niż w ciągu ostatniego roku (23%); będą rosły w zbliżonym tempie (39%); będą rosły wolniej (24%); nie będą rosły (4%); Trudno powiedzieć (10%).
O ile ogromna większość badanych zakłada szybsze bądź wolniejsze tempo wzrostu cen (86%), o tyle wzrostu dochodów swojego gospodarstwa domowego spodziewa się jedynie nieco więcej niż co trzeci ankietowany (35%), przy czym jedynie nieliczni oczekują znacznego wzrostu dochodów (4%), a większość uważa, że będzie on raczej niewielki (31%). Natomiast największa grupa ankietowanych sądzi, że dochody ich gospodarstwa domowego w ciągu najbliższego roku nie zmienią się (38%).
Rysunek 3 Jak Pan(Pani) sądzi, czy w ciągu najbliższych 12 miesięcy dochody Pana(Pani) gospodarstwa domowego: znacznie wzrosną (4%); trochę wzrosną (31%); nie zmienią się (38%); trochę zmaleją (12%); znacznie zmaleją (6%); Trudno powiedzieć (9%).
PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ
Wymiar indywidualny
W myśleniu o swojej przyszłości, a także o sytuacji finansowej własnego gospodarstwa domowego w najbliższym roku nadzieje na poprawę wyrażane są praktycznie równie często co obawy przed pogorszeniem. Natomiast jeśli chodzi o kondycję gospodarki w Polsce, to dość wyraźnie przeważają obawy.
Rysunek 4 Czy Pan(Pani) z nadzieją czy raczej z obawą myśli o: swojej przyszłości - raczej z nadzieją (36%), raczej z obawą (37%), bez większych nadziei ani obaw (22%), Trudno powiedzieć (5%). sytuacji finansowej swojego gospodarstwa domowego w ciągu najbliższych 12 miesięcy - raczej z nadzieją (32%), raczej z obawą (33%), Bez większych nadziei ani obaw (29%), Trudno powiedzieć (7%). sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższych 12 miesięcy - raczej z nadzieją (31%), raczej z obawą (45%), bez większych nadziei ani obaw (16%), Trudno powiedzieć (8%).
Wymiar środowiskowy
Generalnie badani uważają, że ludzie, z którymi stykają się na co dzień w swoim najbliższym otoczeniu, mniej optymistycznie patrzą w przyszłość niż oni sami. Dotyczy to zarówno ogólnych perspektyw na przyszłość, sytuacji materialnej gospodarstw domowych, jak i sytuacji gospodarczej w Polsce. We wszystkich tych obszarach u osób ze swojego najbliższego otoczenia respondenci dostrzegają więcej obaw niż nadziei.
Rysunek 5 Czy osoby w Pana(Pani) najbliższym otoczeniu, z którymi się Pan(Pani) styka na co dzień, z nadzieją czy raczej z obawą myślą o: swojej przyszłości - raczej z nadzieją (26%), raczej z obawą (42%), bez większych nadziei ani obaw (16%), trudno powiedzieć (15%). sytuacji finansowej swojego gospodarstwa domowego w ciągu najbliższych 12 miesięcy - raczej z nadzieją (24%), raczej z obawą (37%), bez większych nadziei ani obaw (24%),	trudno powiedzieć (15%). sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższych 12 miesięcy - raczej z nadzieją (26%), raczej z obawą (44%), bez większych nadziei ani obaw (15%), trudno powiedzieć (15%).
WSKAŹNIK NASTROJÓW KONSUMENCKICH
Na podstawie odpowiedzi na pytania dotyczące sytuacji ankietowanych, tj. zachowań konsumenckich, stanu ich finansów oraz ich przewidywań odnoszących się do poziomu dochodów, inflacji w ciągu najbliższego roku, a także prognoz sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz kondycji polskiej gospodarki, skonstruowano wskaźnik nastrojów konsumenckich (WNK). Pokazuje on, w ilu obszarach - spośród dziesięciu uwzględnionych w sondażu - respondenci wyrazili optymizm bądź udzieli odpowiedzi wskazujących na zadowolenie z sytuacji materialnej1Pokaż przypis. Wskaźnik może przyjmować wartości od 0 - jeśli w żadnym z analizowanych obszarów respondent nie wyraził optymizmu - do 10 - jeśli we wszystkich analizowanych obszarach wyraził optymizm. Średnia wartość wskaźnika WNK dla ogółu badanych wynosi 3,8. Można zatem powiedzieć, że przeciętnie respondenci wyrazili optymizm w mniej więcej 4 obszarach. Najwięcej badanych zadeklarowało właśnie cztery spośród nich (19%), a w dalszej kolejności - trzy (18%), dwie oraz pięć (po 15%).
1.
Dla każdego respondenta zliczone zostały odpowiedzi, w których: 1) wyraził on przekonanie, że ceny w ciągu najbliższego roku będą rosły wolniej niż w ubiegłym lub że nie będą rosły; 2) wyraził przekonanie, że w ciągu najbliższego roku dochody gospodarstwa domowego wzrosną; 3) myśli z nadzieją o sytuacji finansowej swojego gospodarstwa domowego w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy; 4) myśli z nadzieją o sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy, a w ciągu ostatniego miesiąca w jego gospodarstwie domowym: 5) nie trzeba było ograniczać wydatków na zaspokojenie bieżących potrzeb; 6) nie było konieczne pożyczanie pieniędzy na zaspokojenie bieżących potrzeb; 7) udało się zaoszczędzić trochę pieniędzy; 8) dokonano większych planowanych zakupów, inwestycji; 9) dokonano większych, nieplanowanych wcześniej inwestycji; 10) planuje się w ciągu najbliższego miesiąca większe zakupy, inwestycje.
Rysunek 6 Wartości wskaźnika nastrojów konsumenckich: 0 (3%), 1 (10%), 2 (15%), 3 (18%), 4 (19%), 5 (15%), 6 (10%), 7 (5%), 8 (4%), 9 (1%), 10 (0%); średnia 3,8.
Z analizy zróżnicowań społeczno-demograficznych wynika, że lepsze nastroje konsumenckie panują wśród - co naturalne - osób znajdujących się w lepszym położeniu materialnym, o wyższych dochodach osobistych (wśród osób o dochodach wynoszących co najmniej 5000 zł netto wartość wskaźnika wynosi 4,9), zadowolonych z warunków materialnych swoich gospodarstw domowych (wartość wskaźnika wynosi 4,6 wobec 2,0 wśród niezadowolonych). Można zauważyć, że stosunkowo wysokie wartości wskaźnik nastrojów konsumenckich osiąga - poza znajdującymi się w dobrym położeniu materialnym - wśród respondentów najlepiej wykształconych (4,5 wśród absolwentów wyższych uczelni wobec 3,2 wśród osób z wykształceniem podstawowym), młodszych ankietowanych (4,4 wśród badanych w wieku 18–24 lata wobec 3,2 wśród najstarszych) oraz mieszkańców największych miast (4,2 wobec 3,7 wśród mieszkańców wsi). Uwzględniając natomiast poglądy polityczne można stwierdzić, że stosunkowo największy optymizm deklarują ankietowani identyfikujący się z lewicą (4,4), mniejszy - utożsamiający się z prawicą (3,6), a najmniejszy - osoby o niesprecyzowanych preferencjach (3,1).
Rysunek 7. Wskaźnik nastrojów konsumenckich – wartości średnie w grupach. ogółem (3,8), wiek: od 18 do 24 lat (4,4), od 25 do 34 lat (4,2), od 35 do 44 lat (4,2), od 45 do 54 lat (3,7), od 55 do 64 lat (3,6), 65 lat i więcej (3,2); miejsce zamieszkania: wieś (3,7), miasto do 19999 mieszkańców (4,0), od 20 tysięcy do 99999 mieszkańców (3,9), od 100 tysięcy do 499999 mieszkańców (3,8), 500 tysięcy i więcej mieszkańców (4,2); wykształcenie: podstawowe (3,2), zasadnicze zawodowe (3,1), średnie (3,8), wyższe (4,5); miesięczne dochody netto: do 1999 zł (3,2), między 2000 zł a 2999 zł (3,0), między 3000 a 3999 zł (3,6), między 4000 a 4999 zł (4,2), 5000 zł i więcej (4,9); ocena własnych warunków materialnych: złe (2,0), średnie (2,8), dobre (4,6); poglądy polityczne: lewica (4,4), centrum (4,1), prawica (3,6), trudno powiedzieć (3,1).
Badanie „Nastroje konsumenckie” zostało zrealizowane metodą wywiadów telefonicznych wspomaganych komputerowo (CATI) w okresie od 20 do 24 listopada 2023 roku na próbie dorosłych mieszkańców Polski (N=1000).
Liczba stron:
5
Badanie:
202328 Nastroje konsumenckie
Kategorie tematyczne:
Inflacja; ceny, Zachowania konsumenckie
Słowa kluczowe:
zachowania konsumenckie, zakupy, oczekiwania dochodowe, wydatki, inflacja, oszczędne gospodarowanie
Tabele zróżnicowań socjodemograficznych:
 
Nie
 
 
Przejdź do pkjpaPKJPA        Projekty EFSEFS        Przejdź do portalu Badania WyborczeBadania wyborcze
Przewiń do góry