W tygodniu poprzedzającym powołanie gabinetu Donalda Tuska zapytaliśmy respondentów o ich oczekiwania wobec nowej rządzącej ekipy. Ankietowani nie korzystali z gotowej kafeterii, ale samodzielnie formułowali odpowiedzi na to pytanie.

Oczekiwania wobec rządu Donalda Tuska koncentrują się wokół kwestii dotyczących jakości rządzenia. Oprócz ogólnych postulatów odnoszących się do dobrych rządów i skutecznego działania w celu poprawy sytuacji w kraju najczęściej wskazywano na potrzebę bardziej etycznej polityki, ograniczenia korupcji i afer, uczciwych i transparentnych działań. Częste były postulaty rozliczenia poprzedniej władzy i naprawy państwa, cofnięcia szkód i błędów poprzedników. Obok oczekiwanej zmiany w polityce pojawiały się też jednak postulaty dotyczące kontynuacji tego, co było dobre w polityce PiS, niezniszczenia dorobku poprzedników. Towarzyszyło temu przekonanie, że działania rządzącej ekipy powinny prowadzić do wygaszania konfliktów politycznych, pojednania, zakończenia wojny polsko-polskiej. Oczekiwania pod adresem nowego rządu wyrażają takie hasła jak spokój, stabilizacja, ład, porządek, a także sprawiedliwość, równość oraz normalność. Wyrażano ponadto nadzieję, że rządzący spełnią przedwyborcze obietnice, że będą liczyć się z głosem wyborców. Inne oczekiwania odnosiły się do dobrej współpracy w koalicji, poprawy jakości stanowienia prawa.

Konkretniej sformułowane oczekiwania odwołujące się do sfery wartości i idei dotyczyły przede wszystkim przywrócenia praworządności, przestrzegania konstytucji, poszanowania wolności i praw obywatelskich oraz zmian w wymiarze sprawiedliwości. Ponadto postulowano złagodzenie prawa antyaborcyjnego, przywrócenie finansowania in vitro, przestrzeganie neutralności światopoglądowej państwa, poprawę sytuacji osób LGBT+ (m.in. prawną instytucjonalizację związków osób tej samej płci). Odnoszono się także do funkcjonowania mediów publicznych – obok głosów wzywających do zmian pojawiły się także głosy im przeciwne.

Z reguły oczekiwania towarzyszące powołaniu nowego rządu dotyczą przede wszystkim kwestii społeczno-ekonomicznych i wiążą się z nadziejami na poprawę warunków życia. Oczekiwania w tym zakresie wydają się obecnie mniej wyraźne niż były w odniesieniu do poprzednich rządów u progu ich działalności. Najczęściej powtarza się wśród nich postulat zahamowania wzrostu cen. Obok ogólnych oczekiwań dotyczących poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej pojawiały się w znacznej mierze przeciwstawne postulaty. Z jednej strony mówiono o potrzebie bardziej liberalnych rozwiązań: ograniczeniu programów socjalnych (używając języka respondentów – zmniejszeniu „rozdawnictwa”), a także obniżeniu podatków, poprawie sytuacji przedsiębiorców i naprawie finansów państwa, z drugiej strony postulowano utrzymanie transferów socjalnych, wsparcie emerytów, rencistów, rodzin, niepełnosprawnych i innych grup społecznych. Wyrażano też poparcie dla kontynuacji dużych inwestycji państwowych (jak CPK) oraz sprzeciw wobec prywatyzacji państwowych przedsiębiorstw (wyprzedaży majątku narodowego).

Wśród innych obszarów, których funkcjonowanie powinno się poprawić, wymieniano najczęściej system opieki zdrowotnej, wskazywano także na potrzebę zmian w szkolnictwie, troski o środowisko naturalne oraz zapobieganie zmianom klimatu. Ponadto postulowano wzmacnianie obronności państwa, modernizację armii, a także wyrażano sprzeciw wobec przyjmowania do naszego kraju imigrantów i uchodźców.

Dość często mówiono o polityce zagranicznej. Poza ogólnymi stwierdzeniami dotyczącymi potrzeby poprawy pozycji i obrazu Polski na arenie międzynarodowej, na ogół odnoszono się do sytuacji naszego kraju w Unii Europejskiej: część osób postulowała bardziej proeuropejską politykę i odblokowanie pieniędzy z KPO, inni z kolei akcentowali konieczność dbania o interes narodowy, suwerenność oraz sprzeciw wobec proponowanych zmian w traktatach UE.

Jeśli popatrzeć na najczęściej formułowane oczekiwania elektoratów poszczególnych formacji politycznych, można powiedzieć, że wyborcy ugrupowań tworzących koalicję rządową zgadzają się co do tego, że nowy rząd powinien zająć się rozliczeniem poprzedniej ekipy, naprawą państwa, przywróceniem praworządności, zapewnieniem spokoju, stabilizacji i porządku, zmianami w szkolnictwie oraz poprawą sytuacji gospodarczej. Wyborcy Prawa i Sprawiedliwości chcieliby przede wszystkim kontynuacji – zachowania rozwiązań wprowadzonych przez tę partię, zwłaszcza w polityce społecznej. Zwolennicy Konfederacji oczekują głównie ograniczenia programów społecznych.