W styczniowym badaniu telefonicznym po raz kolejny zapytaliśmy Polaków o uczucia. Z jednej strony interesowały nas wszystkie emocje, które towarzyszyły im w ciągu dnia poprzedzającego badanie, z drugiej te, które odczuwali, myśląc o aktualnej sytuacji w Polsce. Badani wybierali z listy 13 uczuć, których kolejność w każdym wywiadzie była losowa.

Emocje, które towarzyszą badanym na co dzień, stanowią mieszankę stanów pozytywnych i negatywnych, z przewagą tych pierwszych i wybijającym się ponad inne odczuciem zadowolenia, radości, szczęścia deklarowanym przez ponad połowę pytanych (54%). Do pierwszej trójki pod względem liczby wskazań zaliczają się także ulga i odprężenie (37%) oraz duma i satysfakcja (26%). Więcej niż co piąty respondent (22%) czuł entuzjazm i ekscytację. Około jednej piątej ankietowanych w dniu poprzedzającym badanie czuło takie emocje negatywne, takie jak zdenerwowanie, irytacja, zniecierpliwienie (22%) i znużenie (19%), a mniej więcej jedna piąta badanych – strach, niepokój (19%) oraz – w minimalnie mniejszym stopniu – bezsilność, bezradność (17%) oraz smutek, żal, przygnębienie (16%). Nieco rzadziej doświadczano tęsknoty, nostalgii (13%) i zaskoczenia, zdziwienia (11%). Zbliżonej części respondentów towarzyszyły takie stany, jak złość, wściekłość, gniew (13%) oraz wstyd, zażenowanie (10%). Dwóch na stu pytanych (2%) mówi, że nic nie czuli.

Krajobraz emocji stanowiących reakcję na aktualną sytuację w Polsce jest inny. Pierwsze siedem stanów emocjonalnych odczuwanych w tym kontekście to stany negatywne, wśród których na pierwszy plan wybijają się niepokój (46%), irytacja (45%), bezradność (40%) i zażenowanie (38%). Sporo osób, myśląc o bieżącej sytuacji w kraju, czuje złość (30%), smutek (25%) i znużenie (25%). W dalszej kolejności deklarowano: zdziwienie (17%), zadowolenie (12%), satysfakcję (12%), ulgę (9%), nostalgię (9%) i entuzjazm (7%).

Zmiany, jakie zaszły w emocjach „prywatnych” Polaków od poprzedniego pomiaru z lipca ubiegłego roku, są niejednorodne. Ubyło nieco badanych odczuwających zadowolenie (spadek o 4 punkty procentowe) i zdziwienie (spadek o 3 punkty), ale również znużenie (spadek o 4 punkty). Minimalnie więcej osób niż wtedy odczuwało entuzjazm (wzrost o 3 punkty), ale i zażenowanie (wzrost o 3 punkty). O poprawie dobrostanu psychicznego można mówić, jeśli zestawimy obecne wyniki z tymi sprzed roku. Obecnie więcej osób niż wówczas na dzień przed badaniem odczuwało takie stany psychiczne, jak odprężenie (wzrost o 9 punktów), radość (wzrost o 5 punktów), ekscytacja (wzrost o 4 punkty), a mniej – zdenerwowanie (spadek o 6 punktów), złość (spadek o 4 punkty) i wstyd (spadek o 4 punkty).

A jak zmieniły się emocje Polaków będące reakcją na to, co dzieje się w sferze publicznej? W stosunku do pomiaru z lipca minionego roku ubyło badanych odczuwających bezsilność (spadek o 3 punkty procentowe), zdziwienie (spadek o 3 punkty), jak również zadowolenie i ulgę (spadki także po 3 punkty). Nieco więcej respondentów odczuwało zażenowanie (wzrost o 4 punkty).

Czy odczuwanie emocji (i przyznawanie się do nich w trakcie badania) różni się w zależności od płci? Generalnie rzecz biorąc kobiety częściej niż mężczyźni deklarują odczuwanie emocji negatywnych, takich jak smutek, strach, gniew, irytacja i rzadziej czuły się odprężone. Poza tym, że w nieco większym stopniu niż mężczyźni deklarują radość, nie znajduje to przeciwwagi w odczuwaniu innych pozytywnych emocji.

Emocje zależą od wieku. Stanem ducha, który wyraźnie zaznacza się u młodszych respondentów, poniżej 45 roku życia, jest ekscytacja, która u starszych badanych jest już relatywnie deficytowa. Najmłodsi badani (18-24 lata) wyróżniają się również odczuwaniem emocji takich, jak radość, ale też smutek i gniew. Nieco starsi respondenci, mający od 25 do 34 lat, częściej niż pozostali odczuwali ulgę, odprężenie. Biorąc pod uwagę bilans emocji pozytywnych i negatywnych stosunkowo najlepiej wypadają osoby w wieku 35-44 lata, natomiast gorzej – ankietowani po 54 roku życia, szczególnie mający 65 lat lub więcej. Badani w tej ostatniej grupie relatywnie rzadko odczuwali radość, entuzjazm, a dość często smutek, strach, wstyd, znużenie i tęsknotę.

A jakich emocji, jeśli chodzi o sytuację w kraju, doświadczali zwolennicy poszczególnych ugrupowań politycznych? Istnieje w tym względzie dość wyraźny podział na zwolenników rządzącej koalicji i partii opozycyjnych. Ogólnie rzecz biorąc, odczucia tych pierwszych są bardziej pozytywne, a tych drugich – bardziej negatywne. Najlepiej, jeśli chodzi o emocje związane ze sferą publiczną, wypadają potencjalni wyborcy Koalicji Obywatelskiej, którzy wyróżniają się częstszym niż przeciętnie odczuwaniem takich stanów, jak zadowolenie, satysfakcja, ulga czy entuzjazm i rzadszym odczuwaniem stanów negatywnych, jak smutek, strach, złość, irytacja, wstyd, bezradność. Wyborcy Trzeciej Drogi również rzadziej niż przeciętnie doświadczali emocji negatywnych, ale jednocześnie relatywnie wielu z nich odczuwało znużenie. W elektoracie Lewicy mniej osób niż wśród ogółu badanych czuło w związku z aktualną sytuacją w Polsce przygnębienie i niepokój, ale sporo respondentów zadeklarowało poczucie bezradności. W elektoracie Prawa i Sprawiedliwości oraz Konfederacji Wolność i Niepodległość dominuje nastrój pesymistyczny. Wielu wyborców tych ugrupowań myśląc o sferze publicznej czuje niepokój, irytację, zażenowanie, gniew. Zwolennicy Konfederacji wyróżniają się poza tym poczuciem przygnębienia.