W pierwszych dniach marca, po mniej więcej półtoramiesięcznej przerwie, zapytaliśmy respondentów o nastroje konsumenckie. Interesowało nas, czy badani muszą ograniczać wydatki na bieżące potrzeby czy też udaje im się coś zaoszczędzić, czy dokonują oni większych zakupów bądź inwestycji i czy planują je w najbliższej przyszłości. Zapytaliśmy również o oczekiwania dochodowe oraz inflacyjne, a także o postrzegane perspektywy na przyszłość.

STAN FINANSÓW I ZACHOWANIA KONSUMENCKIE

W stosunku do drugiej połowy stycznia zmniejszył się udział badanych deklarujących ograniczanie wydatków na zaspokojenie bieżących potrzeb w swoim gospodarstwie domowym w ciągu ostatniego miesiąca (o 7 punktów procentowych, do 40%). Natomiast odsetki pożyczających pieniądze na ich zaspokojenie (14%) oraz tych, którym udało się coś zaoszczędzić w swoim gospodarstwie (50%), nie zmieniły się.

Jednocześnie częściej niż poprzednio dokonywano większych, planowanych wcześniej zakupów lub inwestycji (o wzrost z 25% do 30%), a równie często – nieplanowanych wcześniej większych zakupów (16%), natomiast odsetek przewidujących takie zakupy w ciągu najbliższego miesiąca zmniejszył się nieznacznie (z 22% do 20%).

OCZEKIWANIA INFLACYJNE I DOCHODOWE

W styczniu, w porównaniu z analogicznym miesiącem roku poprzedniego ceny wzrosły o 5,3%¹Pokaż przypis, wobec 4,7% rdr w grudniu i w listopadzie.

W marcowych oczekiwaniach inflacyjnych widoczny jest wzrost niepewności co do dalszych zmian cen w ciągu najbliższego roku (wzrost odsetka odpowiedzi „Trudno powiedzieć” z 4% do 9%). Jednocześnie respondenci rzadziej są przekonani, że ceny będą rosły wolniej (spadek z 16% do 12%), oraz minimalnie mniej obawiają się, że będą one rosły szybciej (spadek z 26% do 24%). Podobnie jak w poprzednich pomiarach największa część Polaków uważa, że ceny w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy będą rosły w zbliżonym tempie (52%).

Podobnie jak w styczniu blisko dwie piąte badanych (37%) liczy na wzrost dochodów swoich gospodarstw domowych w ciągu najbliższego roku, przy czym w stosunku do poprzedniego pomiaru nieco wzrósł odsetek liczących na ich znaczny wzrost (z 3% do 5%). Jednocześnie nieznacznie ubyło obawiających się ich spadku (z 19% do 17%), a przybyło nieoczekujących zmian w tym obszarze (z 37% do 41%).

PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ

Wymiar indywidualny

Respondenci, zapytani ogólnie o własne perspektywy na przyszłość, częściej wyrażają obawy, niż nadzieje na poprawę (40% wobec 33%). Jeszcze większą przewagę pesymizmu nad optymizmem notujemy w przewidywaniu przez nich sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższego roku (48% wobec 28%). Natomiast w myśleniu o sytuacji finansowej własnych gospodarstw domowych w ciągu najbliższych 12 miesięcy więcej jest opinii pozytywnych niż negatywnych (37% wobec 32%).

Po odnotowanej w styczniu poprawie opinii dotyczących sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz kondycji gospodarki, w pierwszej dekadzie marca zarejestrowaliśmy wzrost obaw w tych obszarach.

Wymiar środowiskowy

We wszystkich trzech analizowanych obszarach badani wśród osób, z którymi stykają się na co dzień, dostrzegają więcej obaw niż nadziei. Relatywnie największa przewaga występuje w przypadku opinii na temat sytuacji gospodarczej w Polsce w ciągu najbliższego roku (55% wobec 19%), a najmniejsza – w odniesieniu do postrzegania sytuacji finansowej własnych gospodarstw domowych w ciągu najbliższych 12 miesięcy (38% wobec 25%).

Podobnie jak w wymiarze indywidualnym, w nastrojach środowiskowych notujemy – w stosunku do pomiaru styczniowego – wzrost obaw odnoszących się do sytuacji gospodarczej w Polsce.

WSKAŹNIK NASTROJÓW KONSUMENCKICH

Na podstawie odpowiedzi na pytania dotyczące sytuacji ankietowanych, tj. zachowań konsumenckich, stanu ich finansów oraz przewidywań odnoszących się do poziomu dochodów, inflacji w ciągu najbliższego roku, a także prognoz sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz kondycji polskiej gospodarki, skonstruowano wskaźnik nastrojów konsumenckich (WNK)²Pokaż przypis. Pokazuje on, w ilu obszarach – spośród dziesięciu uwzględnionych w sondażu – respondenci wyrazili optymizm bądź udzielili odpowiedzi wskazujących na zadowolenie z sytuacji materialnej. Wskaźnik może przyjmować wartości od 0 – jeśli w żadnym z analizowanych obszarów respondent nie wyraził optymizmu – do 10 – jeśli we wszystkich analizowanych obszarach wyraził optymizm. Średnia wartość wskaźnika WNK dla ogółu badanych wynosi obecnie 3,8 i jest nieco wyższa niż w styczniu. Od grudnia notujemy już drugi z kolei wzrost wskaźnika nastrojów konsumenckich. Interpretując wartość tego wskaźnika można stwierdzić, że respondenci wyrazili optymizm przeciętnie w mniej więcej czterech obszarach. Największa ich część wyraziła optymizm w trzech obszarach (18%), a nieco mniej – w czterech (14%) lub w pięciu (15%).

Optymizm konsumencki zależny jest przede wszystkim od położenia materialnego badanych. Relatywnie duży optymizm konsumencki wyrażają respondenci o najwyższych dochodach osobistych (wśród osób o dochodach wynoszących co najmniej 7000 zł netto średnia wartość wskaźnika wynosi 5,1 wobec 2,9 wśród badanych o dochodach do 2999 zł) oraz zadowoleni z warunków materialnych swoich gospodarstw domowych (4,6 wobec 1,9 wśród niezadowolonych). Ponadto stosunkowo duży optymizm konsumencki charakteryzuje młodszych ankietowanych – do 34 roku życia (4,6), mieszkańców największych miast (4,3), absolwentów wyższych uczelni (4,3), a uwzględniając status społeczno-zawodowy – uczniów i studentów (4,8). Tak jak w poprzednich pomiarach większy optymizm wyrazili mężczyźni niż kobiety (4,1 wobec 3,5).