W kwietniowym badaniu powtórnie – po około półroczu – zapytaliśmy Polaków o to, jaki powinien być przyszły prezydent Polski. Interesowało nas, czy wraz z kampanią wyborczą i jej intensyfikacją zmieni się coś w oczekiwaniach wobec głowy państwa. Chcieliśmy również sprawdzić, czego od przyszłego prezydenta oczekują potencjalni wyborcy poszczególnych kandydatów pretendujących do tego urzędu (a więc coś, co nie było przedmiotem poprzedniego badania na ten temat). W tym celu przedstawiliśmy respondentom listę osiemnastu opisów dotyczących różnych właściwości hipotetycznego kandydata – cech, predyspozycji, kompetencji, sposobów postępowania – prosząc, aby określili na 7-punktowej skali, jak ważne są one dla nich w przypadku przyszłej głowy państwa.

Jaki zatem powinien być przyszły prezydent? Z deklaracji wyraźnej większości badanych wynika, że najważniejsze jest, aby:

Dla znacznej, przeważającej części badanych bardzo ważne jest, by przyszły prezydent:

Mniej niż połowa respondentów za bardzo istotne właściwości nowego prezydenta uważa to, żeby:

Nieliczni badani (14%) za bardzo istotny aspekt uznają to, by głowa państwa reprezentowała przede wszystkim interesy swojego środowiska politycznego.

Jeśli porównać obecne wyniki do poprzednich, z września ubiegłego roku, okazuje się, że struktura oczekiwań formułowanych w stosunku do nowej prezydentury jest stosunkowo stabilna. Teraz nieco mniejsze znaczenie przypisywane jest temu, żeby przyszły prezydent był niezależnym arbitrem i na równi traktował wszystkie siły polityczne w kraju (spadek o 6 punktów) oraz żeby znał się na polityce międzynarodowej i sprawnie się w niej poruszał (spadek o 7 punktów). Na znaczeniu zyskało natomiast oczekiwanie, by pełniąc urząd kierował się przede wszystkim wyznawanymi przez siebie wartościami i poglądami (wzrost o 8 punktów).

Przy pomocy analizy czynnikowej¹Pokaż przypis pogrupowano powyższe aspekty tworząc trzy grupy odpowiadające trzem stylom sprawowania prezydentury:

1) trybun ludowy / lider na trudne czasy – znający i rozumiejący problemy zwykłych ludzi, stojący na straży tradycji i wartości narodowych, mający zdolności przywódcze (będący liderem na trudne czasy), korzystający z prawa weta zgodnie z interesem państwa i obywateli, znający się na obronności i kwestiach bezpieczeństwa kraju, stanowczy, zdecydowany w realizacji swoich celów, stojący na straży Konstytucji, dbający o praworządność, mający własną wizję rozwoju kraju, będący prezydentem wszystkich Polaków, będący niezależnym arbitrem, na równi traktujący wszystkie siły polityczne w kraju, otwarty na dialog i współpracę;

2) nowoczesny liberał - będący człowiekiem tolerancyjnym, otwartym na różne przekonania i poglądy, stojący na straży praw wszelkich mniejszości, będący człowiekiem nowoczesnym, świadomym zmian i wyzwań, które stoją przed światem, dobrze współpracujący z rządem, otwarty na dialog, porozumienie, współpracę, mający doświadczenie w polityce międzynarodowej i dobrze się w niej poruszający, będący niezależnym arbitrem, na równi traktujący wszystkie siły polityczne w kraju, będący prezydentem wszystkich Polaków, stojący na straży Konstytucji i praworządności;

3) człowiek silnych przekonań – reprezentujący przede wszystkim interesy swojego środowiska politycznego, w trakcie pełnienia urzędu kierujący się przede wszystkim wyznawanymi przez siebie wartościami i poglądami, mający własną wizję rozwoju kraju, stanowczy i zdecydowany w realizacji swoich celów.

Popyt na określony styl sprawowania prezydentury zależy w znacznej mierze poglądów politycznych. Najbardziej pożądany typ prezydentury wśród osób o poglądach lewicowych to nowoczesny liberał, natomiast najdalszy im jest trybun ludowy / lider na trudne czasy i – w mniejszym stopniu – człowiek silnych przekonań. Nowoczesnego liberała preferują też osoby identyfikujące się z politycznym centrum, przy czym nie mają one wyraźnego wyobrażenia antyprezydenta. Odmienne potrzeby wyrażają badani identyfikujący się z prawicą, którzy preferują jako przyszłego prezydenta trybuna-lidera albo – w mniejszej mierze – człowieka silnych przekonań.

Jeśli chodzi o elektoraty partyjne, wyraźnie preferowanym stylem prezydentury dla zwolenników Koalicji Obywatelskiej i Lewicy jest nowoczesny liberał (jest to również preferencja Trzeciej Drogi, choć zależność jest tu słabsza), dla wyborców Prawa i Sprawiedliwości – człowiek silnych przekonań, a Konfederacji WiN – trybun ludowy / lider na trudne czasy. Zwolennicy Konfederacji i Lewicy mają klarowny typ antyprezydenta. W tym pierwszym przypadku jest to nowoczesny liberał, a w drugim – człowiek silnych przekonań.

Jakie style prezydentury preferują, a do których podchodzą z rezerwą, zwolennicy poszczególnych kandydatów ubiegających się urząd głowy państwa?