PUBLIKACJE

W nocy z 9 na 10 września polska przestrzeń powietrzna została wielokrotnie naruszona przez nadlatujące ze wschodu drony. Polskie wojsko wraz z sojusznikami z NATO po raz pierwszy w historii zdecydowało o ich neutralizacji. Niespełna tydzień po tym wydarzeniu zapytaliśmy respondentów o ich opinie dotyczące tych wydarzeń. Warto dodać, iż większość wywiadów została przeprowadzona 15 września, przed podaniem przez media informacji, że dom w Wyrykach został uszkodzony nie przez szczątki drona, lecz przez rakietę wystrzeloną z polskiego F-16.

Większość (61%) badanych reakcję i działania władz państwowych w obliczu naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez nadlatujące ze wschodu drony oceniła pozytywnie, ale tylko 15% oceniło je zdecydowanie dobrze, a najczęstsza odpowiedź na to pytanie brzmiała „raczej dobrze” (46%). Mniej niż co trzeci badany (31%) ocenił reakcję i działania władz negatywnie, a 8% uchyliło się od oceny.

Oceny reakcji i działania władz państwowych są mocno upolitycznione. Wśród badanych deklarujących się jako sympatycy obozu rządzącego dominują (88%) oceny pozytywne. Także większość (58%) niesympatyzujących ani z rządem, ani z opozycją uważa, że władze państwowe w tej sytuacji zachowały się dobrze, natomiast ponad połowa (52%) sympatyków opozycji reakcję i działania władz ocenia źle. Oceny te wyraźnie różnicują także deklarowane poglądy polityczne, a im bardziej na prawo osi lewica-centrum-prawica lokują je badani, tym rzadziej wystawiają oceny pozytywne (od 83% wśród deklarujących poglądy lewicowe, poprzez 65% wśród identyfikujących się z politycznym centrum, do 47% wśród osób o poglądach prawicowych), a częściej negatywne (lewica - 11%, centrum – 24%, prawica – 47%).

Reakcja i działania wojska oraz służb mundurowych ocenione zostały znacznie lepiej niż władz państwowych. Blisko trzy czwarte pytanych (73%) wystawiło im oceny pozytywne, przy czym znacznie więcej respondentów niż w przypadku władz państwowych oceniło działania wojska i służb zdecydowanie dobrze (26%). Ocen negatywnych było natomiast znacznie mniej (20%).

Również i w tym przypadku – podobnie jak w odniesieniu do władz państwowych – widać zróżnicowanie ocen w zależności od sympatii politycznych. Należy jednak podkreślić, iż niezależnie od stosunku do rządu i opozycji oraz deklarowanych poglądów politycznych większość badanych wojsku i służbom mundurowym wystawia oceny pozytywne.

Zarówno w przypadku oceny reakcji i działań władz państwowych, jak i wojska oraz służb mundurowych kluczową zmienną demograficzną różnicującą odpowiedzi respondentów jest poziom wykształcenia, a na tle pozostałych wyższymi odsetkami ocen pozytywnych wyróżniają się badani z wyższym wykształceniem (78% w odniesieniu do władz państwowych i 83% w odniesieniu do wojska i służb mundurowych).

Większość badanych (61%) jest zdania, że polski system obrony powietrznej nie jest przygotowany na tego typu incydenty jak ten, który zdarzył się w nocy z 9 na 10 września br. Przeciwnego zdania jest 31% pytanych, a 8% nie potrafi zająć stanowiska w tej kwestii.

Także i w tej kwestii opinie różnicują przede wszystkim sympatie polityczne – o ile wśród sympatyków obozu rządzącego przeważają opinie pozytywne (51%), choć na ogół umiarkowane, to większość zwolenników opozycji (84%) i tych, którzy deklarują, że nie sympatyzują ani z rządem, ani z opozycją (60%), uważa, że polski system obrony powietrznej nie jest przygotowany na tego typu incydenty jak ten, który zdarzył się w nocy z 9 na 10 września br. W mniejszym stopniu widać to w przypadku deklarowanych poglądów politycznych, ale generalnie im bardziej na prawo osi lewica-centrum-prawica lokują je badani, tym rzadziej twierdzą, że polski system obrony powietrznej jest przygotowany na takie wydarzenia i częściej wyrażają przekonanie o jego nieprzygotowaniu na takie sytuacje.

Po wydarzeniach z nocy z 9 na 10 września br. 89% ankietowanych wyraziło przekonanie, że państwo polskie powinno wygospodarować dodatkowe środki na inwestycje w system obrony przeciwdronowej, przy czym blisko dwie trzecie (63%) zadeklarowało swoje poparcie dla takich działań w sposób zdecydowany. Przeciwnicy zwiększenia środków na obronę przeciwdronową kraju stanowią tylko 6%, a 5% uchyliło się od zajęcia stanowiska w tej kwestii. Należy podkreślić, iż poparcie dla zwiększenia środków na inwestycje w system obrony przeciwdronowej, w tym to zdecydowane, dominuje we wszystkich analizowanych grupach demograficznych i społecznych.

Ponad połowa (51%) badanych ocenia, że reakcja europejskich sojuszników z NATO na naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej przez drony była wystarczająca. Za niewystarczającą uznaje ją jedna trzecia ankietowanych (33%), a 15% uchyliło się od oceny.

Opinie w tej kwestii również są mocno upolitycznione – o ile 71% sympatyków obozu rządzącego ocenia, że reakcja europejskich sojuszników z NATO na naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej przez drony była wystarczająca, to wśród sympatyków opozycji takie zdanie podziela 54%. Najbardziej podzielone są opinie badanych niesympatyzujących ani z rządzącymi, ani z opozycją – 43% z nich uważa reakcję europejskich sojuszników z NATO za wystarczającą, a 38% za niewystarczającą. Widoczne jest również zróżnicowanie ocen w zależności od deklarowanych poglądów politycznych, przy czym znacznie częściej niż pozostali reakcję europejskich sojuszników z NATO za wystarczającą uznają badani o poglądach lewicowych.

Rozczarowująca dla większości Polaków była natomiast reakcja Stanów Zjednoczonych i prezydenta Donalda Trumpa – aż 62% uznało ją za niewystarczającą, a tylko dla co piątego pytanego (20%) była ona wystarczająca.

Ocena reakcji amerykańskich sojuszników jest również mocno upolityczniona, z tym że najczęściej za niewystarczającą uważają ją sympatycy obozu rządzącego (89%). Opinie takie wyraźnie dominują także wśród osób niesympatyzujących ani z obozem rządzącym, ani z opozycją (61%). Sympatycy opozycji natomiast częściej reakcję Stanów Zjednoczonych i prezydenta Donalda Trumpa uważają za wystarczającą (47%) niż niewystarczającą (41%). Biorąc pod uwagę deklarowane poglądy polityczne, można natomiast zauważyć, iż najmniej krytyczni wobec reakcji Stanów Zjednoczonych i ich prezydenta są respondenci o poglądach prawicowych (38% z nich uważa tę reakcję za wystarczającą, a 49% za niewystarczającą).

Dwie trzecie (66%) badanych uznaje informacje dotyczące naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez drony podawane przez przedstawicieli państwa polskiego – władze, wojsko, służby mundurowe itp. – za wiarygodne, ale na ogół za raczej wiarygodne (52%), tylko 14% uważa je za całkowicie wiarygodne. Za niewiarygodne uznaje je z kolei 27% respondentów, przy czym dla co dziesiątego są one całkowicie niewiarygodne.

Oceny wiarygodności podawanych przez przedstawicieli państwa polskiego informacji dotyczących naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez drony najbardziej różnicują deklarowane sympatie polityczne. Za wiarygodne na ogół uznają je sympatycy obozu rządzącego (91%), a także większość (65%) niesympatyzujących ani z rządzącymi, ani z opozycją. Natomiast sympatycy opozycji są mocno podzieleni – 49% z nich uznaje je za wiarygodne, a 48% za niewiarygodne. W mniejszym stopniu oceny wiarygodności informacji podawanych przez przedstawicieli polskiego państwa różnicują deklarowane poglądy polityczne, ale mimo iż generalnie we wszystkich wyróżnionych grupach dominuje przekonanie o ich wiarygodności, to im bardziej na prawo osi lewica-centrum-prawica lokują się badani, tym rzadziej uznają je za wiarygodne i częściej ich wiarygodność kwestionują.

Zdaniem niemal dziewięciu na dziesięciu (87%) badanych naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej przez drony w nocy z 9 na 10 września br. było działaniem celowym, zaplanowanym. Jedynie 6% uważa, że było to działanie przypadkowe, niezaplanowane, a 7% uchyliło się od zajęcia stanowiska w tej sprawie. Przekonanie, że naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej przez drony, było działaniem celowym, zaplanowanym, dominuje we wszystkich analizowanych grupach demograficznych i społecznych.

Dwie trzecie badanych uważa, że ubiegłotygodniowe naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej było pierwszym krokiem nowej fazy agresywnych działań Rosji przeciwko Polsce, natomiast 16% jest zdania, że był to kolejny incydent bez większego znaczenia. Relatywnie duża grupa ankietowanych uchyliła się od poparcia którejś z tych opinii (17%).

Mimo iż we wszystkich analizowanych grupach demograficznych i społecznych najczęstszą opinią na temat tego, czym było ubiegłotygodniowe naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej przez drony, jest uznanie tego wydarzenia za pierwszy krok nowej fazy agresywnych działań Rosji przeciwko Polsce, to warto zauważyć, iż znacznie częściej niż młodsi badani podzielają ją osoby w wieku 55+ (79% wśród osób w wieku 55-64 lata i 80% wśród osób w wieku 65+). Ponadto najczęściej takie zdanie mają badani z wykształceniem podstawowym (90%). Warto też zauważyć, iż przekonanie, że ubiegłotygodniowy incydent z dronami był pierwszym krokiem nowej fazy agresywnych działań Rosji przeciwko Polsce, częściej podzielają kobiety niż mężczyźni (70% wobec 63%), natomiast mężczyźni częściej niż kobiety skłonni są uznawać to wydarzenie za kolejny incydent bez większego znaczenia (20% wobec 13%).

Ubiegłotygodniowe naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej za pierwszy krok nowej fazy agresywnych działań Rosji przeciwko Polsce częściej niż pozostali uważają respondenci deklarujący się jako sympatycy obozu rządzącego (79%).

Połowa badanych (50%) deklaruje, że osobiście nie czuje się zagrożona ewentualnymi skutkami pojawienia się obcych dronów w polskiej przestrzeni powietrznej. Zagrożenie takie odczuwa jednak niewiele mniejsza grupa respondentów (48%), przy czym blisko co piąty (19%) deklaruje to zdecydowanie.

Skutków pojawienia się obcych dronów w polskiej przestrzeni powietrznej osobiście znacznie częściej obawiają się kobiety niż mężczyźni (56% wobec 38%). Deklaracje w tym względzie różnicuje też wiek badanych, a najczęściej obawiają się ich osoby w wieku 65+ (60%), natomiast najmniej obawiających się ich (33%) i najwięcej deklarujących brak obaw (64%) jest w grupie wiekowej 35–44 lata.

Niemal tyle samo badanych deklaruje, że wie, jak należy zachować się w trakcie nalotu dronów (48%), co przyznaje się do braku takiej wiedzy (49%). Kluczową zmienną różnicującą odpowiedzi na to pytanie jest płeć badanych. O ile większość (54%) mężczyzn twierdzi, że wie, jak należy zachować się w trakcie nalotu dronów, to większość (54%) kobiet przyznaje, że tego nie wie.

Warto dodać, iż przekonanie o posiadaniu wiedzy lub jej braku na temat tego, jak należy zachować się w trakcie nalotu dronów, wpływa na osobiste poczucie zagrożenia ewentualnymi skutkami pojawienia się obcych dronów w polskiej przestrzeni powietrznej. Większość (57%) deklarujących taką wiedzę twierdzi, że osobiście się ich nie obawia, natomiast większość (55%) niemających wiedzy dotyczącej takiego zachowania osobiście czuje się zagrożona ewentualnymi skutkami pojawienia się obcych dronów w polskiej przestrzeni powietrznej.