UWAGA! Ten serwis używa cookies. Brak zmiany ustawień przeglądarki oznacza zgodę na ich używanie.Rozumiem
 
OGŁOSZENIA
Praca dla ankieterów ... więcej >
 

CBOSNEWS

10/2025

2025-04-10

Kogo można uznać za Polaka?

W naszym najnowszym badaniu przedstawiliśmy respondentom zestaw pytań dotyczących żyjących w Polsce obcokrajowców oraz preferowanego modelu ich integracji z polskim społeczeństwem. Przy okazji postanowiliśmy powrócić też do pytania, które zadawaliśmy badanym dziesięć i dwadzieścia lat temu: co jest konieczne, by uznać kogoś za Polaka? Ankietowani mogli wskazać dwie najważniejsze cechy z podanej listy. Okazało się, że wraz z upływem lat (i napływem imigrantów do Polski) wymagania stawiane osobom pretendującym do miana Polaka w wielu aspektach zmieniły się i ogólnie rzecz biorąc – raczej się podwyższyły.
Rysunek
Największej zmianie uległa waga, jaką Polacy przykładają do narodowej samoidentyfikacji. Jeszcze w 2005 roku – niedługo po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej – zdecydowana większość badanych uważała, że aby być Polakiem, trzeba po prostu się nim czuć (69%). Dziesięć lat później odsetek ten wyraźnie spadł (do 59%), ale pozostawał wskazaniem dominującym. Obecnie, w 2025 roku, udział takich odpowiedzi zmniejszył się jeszcze gwałtowniej, osiągając poziom 36% i spadając na drugą pozycję wśród najczęściej wybieranych kryteriów. Na czoło wysunął się natomiast wymóg mówienia po polsku (38%), który w obu poprzednich pomiarach plasował się na przedostatnim miejscu. Wzrosła też waga przywiązywana do posiadania polskich przodków (34% wobec 25% w 2005 roku), a także stałego osiedlenia na terenie Polski (31% wobec 23% w 2005 roku). Odsetek badanych uznających za kluczowe posiadanie formalnego obywatelstwa nieco spadł w stosunku do pomiaru sprzed dziesięciu lat (z 40% do 34%), ale jest taki sam, jak dwadzieścia lat temu, więc trudno tu mówić o jakiejś długofalowej tendencji. Wyraźnie natomiast zmniejszyło się znaczenie przypisywane przynależności religijnej, co można oczywiście wiązać z ogólniejszymi trendami sekularyzacyjnymi i słabnącą rolą Kościoła w polskim społeczeństwie – jeszcze w 2005 roku bycie katolikiem uznawało za kluczową składową polskości 14% badanych, dziesięć lat później – 7%, a obecnie zaledwie 3%.
Tracące na popularności, liberalne kryterium autoidentyfikacji jako podstawy dla nazwania kogoś Polakiem było szczególnie mało popularne wśród kobiet oraz młodszych badanych, co może mieć związek z niechęcią okazywaną przez te grupy uchodźcom z Ukrainy, którą odnotowywaliśmy wielokrotnie w naszych badaniach. Kryterium to było też rzadziej wskazywane w mniejszych miejscowościach, wśród osób gorzej wykształconych, gorzej oceniających swoje warunki materialne oraz mających niesprecyzowane poglądy polityczne.
Więcej na ten temat wkrótce w komunikacie.
Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (418) przeprowadzono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. Każdy respondent wybierał samodzielnie jedną z metod: wywiad bezpośredni z udziałem ankietera (metoda CAPI); wywiad telefoniczny po skontaktowaniu się z ankieterem CBOS (CATI) – dane kontaktowe respondent otrzymywał w liście zapowiednim od CBOS; samodzielne wypełnienie ankiety internetowej (CAWI), do której dostęp był możliwy na podstawie loginu i hasła przekazanego respondentowi w liście zapowiednim od CBOS. We wszystkich trzech przypadkach ankieta miała taki sam zestaw pytań oraz strukturę. Badanie zrealizowano w dniach od 6 do 16 lutego 2025 roku na próbie liczącej 965 osób (w tym: 61,0% metodą CAPI, 20,5% – CATI i 18,4% – CAWI). CBOS realizuje badania statutowe w ramach opisanej wyżej procedury od maja 2020 roku, w każdym przypadku podając proporcję wywiadów bezpośrednich, telefonicznych i internetowych.
 
 
Przewiń do góry
Przejdź do pkjpaPKJPA        Projekty EFSEFS        Przejdź do portalu Badania WyborczeBadania wyborcze
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej
ul. Świętojerska 5/7 00-236 Warszawa
tel. 22 625 76 23 e‑mail: info@cbos.pl
NIP: 5262135442 REGON: 012908368 KRS: 0000070275
Przewiń do góry