W badaniu przeprowadzonym od 18 do 20 listopada 2024 roku zapytaliśmy respondentów, czy w drugiej turze wyborów prezydenckich zagłosowaliby na uczestniczących w prawyborach w Koalicji Obywatelskiej Radosława Sikorskiego i Rafała Trzaskowskiego, gdyby ich konkurentami byli, uchodzący w momencie badania za najbardziej prawdopodobnych kandydatów Prawa i Sprawiedliwości, Przemysław Czarnek albo Karol Nawrocki. Dodatkowo zapytaliśmy też o poparcie dla Szymona Hołowni w starciu z ww. dwoma hipotetycznymi kandydatami PiS. Badanie uwzględnia deklaracje ogółu respondentów, a nie tylko deklarujących udział w nadchodzących wyborach prezydenckich.

Rozpędzająca się powoli kampania przed wyborami prezydenckimi w Polsce, a być może także nieoczekiwany wynik wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych, spowodowały wzrost zainteresowania Polaków udziałem w demokratycznych procedurach, w tym w hipotetycznych wyborach do Sejmu i Senatu. Gdyby wybory do parlamentu odbywały się w drugiej połowie listopada, udział w nich chciałoby wziąć – według własnych zapowiedzi – ponad cztery piąte uprawnionych do głosowania (86%), o 4 punkty procentowe więcej niż dwa tygodnie wcześniej i aż o 9 punktów więcej niż w końcu października. To najwyższa deklarowana frekwencja od listopada ubiegłego roku, czyli okresu bezpośrednio powyborczego. Jednocześnie możliwość udziału w wyborach parlamentarnych z góry odrzuca 8%, o 3 punkty mniej niż na początku listopada i 6 punktów mniej niż w drugim pomiarze z października.

Przekonanie o tym, że warto się kształcić, jest w Polsce powszechne. Wyraża je 88% badanych. Ponad połowa respondentów (54%) uważa, że dyplom wyższej uczelni ma dziś dużą wartość na rynku pracy, przeciwnego zdania jest 41% ankietowanych.

CZY WARTO SIĘ KSZTAŁCIĆ?

Czy, Pana(i) zdaniem, warto obecnie w Polsce zdobywać wykształcenie, uczyć się czy też nie warto?

- Zdecydowanie warto

- Raczej warto

- Raczej nie warto

- Zdecydowanie nie warto

- Trudno powiedzieć

/wykres / oraz /tabela wg badań XI‘93, X‘02, IV‘04, IV‘07, IV‘09, XI‘09, VI‘13, V’17, X’24/ oraz /tabela aneksowa/

Jakiego wykształcenia pragnął(ęła)by Pan(i) dla swoich dzieci, córki i syna? Proszę odpowiedzieć niezależnie od tego, czy ma Pan(i) dzieci i w jakim są wieku.

- Zasadniczego zawodowego

- Średniego zawodowego

- Średniego ogólnokształcącego

- Wyższego

- Wyższego ze stopniem co najmniej doktora

- Trudno powiedzieć

/wykresy: dla córki, dla syna/ oraz /tabela: dla syna, dla córki wg badań 1993, 1996, 2004, 2007, 2009, 2013, 2017, 2024/ oraz /tabele aneksowe/

Preferowane wykształcenie dla córki:

- Niższe niż własne

- Równe własnemu

- Wyższe niż własne

- Trudno powiedzieć

/wykresy: badani z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym, zasadniczym zawodowym, średnim, wyższym (bez stopnia naukowego)/

Preferowane wykształcenie dla syna:

- Niższe niż własne

- Równe własnemu

- Wyższe niż własne

/wykresy: badani z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym, zasadniczym zawodowym, średnim, wyższym (bez stopnia naukowego)/

WARTOŚĆ DYPLOMU

Czy obecnie w Polsce kształcenie na wyższych uczelniach jest elitarne czy też masowe?

- Kształcenie na wyższych uczelniach jest elitarne, dostępne dla najlepszych

- Kształcenie na wyższych uczelniach jest masowe, każdy może studiować

- Trudno powiedzieć

/wykres wg terminów badań VI 2013, V 2017, X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Czy ogólnie rzecz biorąc:

- Dyplom wyższej uczelni ma dziś małą wartość na rynku pracy

- Dyplom wyższej uczelni ma dziś dużą wartość na rynku pracy

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela wg opinii nt. elitarności lub masowości wyższego wykształcenia/ oraz /tabela aneksowa/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

Polacy najczęściej mieszkają w miejscowości tego samego typu co ta, z której pochodzą. Relatywnie więcej jest osób pochodzących ze wsi i mieszkających w mieście (14%), niż odwrotnie – pochodzących z miasta i mieszkających na wsi (9%).

Jak określił(a)by się Pan(i) ze względu na swoje miejsce zamieszkania i pochodzenia?

- Mieszkam w mieście i pochodzę z miasta

- Mieszkam w mieście, ale pochodzę ze wsi

- Mieszkam na wsi, ale pochodzę z miasta

- Mieszkam na wsi i pochodzę ze wsi

- Odmowa odpowiedzi

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

Miejsce zamieszkania a pochodzenie – wykres

ZAKORZENIENIE

Od jak dawna Pana(i) rodzina jest związana z Pana(i) miejscem zamieszkania?

- Mieszkali tu już moi dziadkowie

- Mieszkali tu już moi rodzice

- Przeprowadziłem się do tej miejscowości

- Odmowa odpowiedzi

/wykres wg terminów badań 2015, 2024/ oraz /tabela wg miejsca zamieszkania/ oraz /tabela wg terminów badań 2015, 2024 i miejsca zamieszkania/ oraz /tabela aneksowa/

IDEALNE MIEJSCE DO ŻYCIA

Gdyby miał(a) Pan(i) teraz możliwość wyboru miejsca zamieszkania, to czy wolał(a)by Pan(i) zamieszkać:

- na wsi

- w małym mieście

- w średniej wielkości mieście

- w dużym mieście

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela wg terminów badań X 1998, VII 2006, I 2015, X 2024/ oraz /tabela wg miejsca zamieszkania i pochodzenia/ oraz /tabela aneksowa/

MIEJSKO–WIEJSKIE PORÓWNANIA I STEREOTYPY

Czy, Pana/i zdaniem, ludzie ze wsi w porównaniu z ludźmi z miasta mają obecnie takie same, mniejsze czy większe szanse

*zdobycia dobrego wykształcenia

*osiągnięcia godziwego poziomu życia

*osiągnięcia wysokiej pozycji społecznej

*rozwijania swoich zdolności i zainteresowań

- Takie same

- Mniejsze

- Większe

- Trudno powiedzieć

/wykresy/ oraz /tabele aneksowe/

Aneks - tabela zróżnicowań społeczno-demograficznych

W jednym z naszych ostatnich sondaży, po siedmiu latach przerwy, poruszyliśmy problematykę więzi społecznych. Pandemia COVID-19, postępująca cyfryzacja, jak również rosnąca popularność mediów społecznościowych nie sprzyjały bezpośrednim relacjom międzyludzkim. Z naszych badań wynika, że – podobnie jak siedem lat temu – Polacy najchętniej spędzają swój wolny czas z innymi, na ogół w gronie najbliższej rodziny oraz przyjaciół, a odsetek osób preferujących samotność praktycznie nie zmienił się.

Czy zdarzają się Panu(i) sytuacje, w których, pomimo iż dookoła są różni ludzie, to czuje się Pan(i) osamotniony(a)?

- Tak, zawsze się tak czuję

- Tak, bardzo często

- Tak, czasami

- Tak, ale bardzo rzadko, prawie nigdy

- Nie, nigdy mi się to nie zdarzyło

- Trudno powiedzieć

/wykres wg terminów badań X 2005, IX 2017, VIII 2024/ oraz /tabela według cech społeczno-demograficznych: Tak, zawsze lub bardzo często, Tak, czasami, Bardzo rzadko lub nigdy, Trudno powiedzieć/

Tabela - wyniki estymacji regresji logistycznej dla poczucia samotności: istotność i iloraz szans według wieku, miejsca zamieszkania, pozostawania w związku, oceny warunków materialnych oraz poglądów politycznych

Do wyborów prezydenckich pozostało jeszcze około 7 miesięcy, a wciąż jednym z najczęstszych pytań, jakie w związku z nimi się pojawiają, jest pytanie o to, kto ostatecznie w nich wystartuje. W naszym listopadowym sondażu nie przeprowadzaliśmy więc typowej symulacji wyborczej, w której badamy poparcie dla konkretnych kandydatów na tle innych, ale prosiliśmy respondentów o określenie prawdopodobieństwa, z jakim potencjalnie mogliby zagłosować na poszczególne osoby pojawiające się na prezydenckiej giełdzie nazwisk, gdyby wystartowały one w wyborach. Przy odpowiedzi badani posługiwali się pięciostopniową skalą, której skrajne punkty oznaczały z jednej strony pełną gotowość poparcia w wyborach danej kandydatury (5), z drugiej zaś – kategoryczną odmowę jego udzielenia (1).