1. Działalność i rola Kościoła w życiu kraju

Czy działalność Kościoła dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań V‘88, XI‘87, VII‘87, XII‘86, XII‘85/

Co miał(a) Pan(i) na myśli tak oceniając wpływ Kościoła, w czym to się głównie przejawia?

- Kościół ma wpływ na zachowania i postawy wiernych

- Kościół jest silny, ma autorytet, włącza się w sprawy kraju

Dlaczego tak się dzieje /przyczyny wpływu Kościoła na sytuację w kraju/?

1. Przyczyny znacznego wpływu

- większość społeczeństwa to ludzie wierzący, Kościół ma na nich duży wpływ

- Kościół jest siłą, ma autorytet

- stanowi on dla ludzi oparcie moralne

2. Przyczyny małego wpływu

- rząd ogranicza działalność Kościoła

- Kościół nie angażuje się w politykę /omówienie w tekście/

Czy Kościół dąży obecnie do zwiększenia swego wpływu na to, co dzieje się w kraju?

- zdecydowanie tak

- raczej tak

- raczej nie

- zdecydowanie nie

- trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

2. Opinie o pozycji, jaką Kościół powinien zajmować w państwie

Czy Kościół powinien wypowiadać się w sprawach politycznych?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć /tabela V‘88, III‘85/ oraz /tabela aneksowa/

3. Miejsce Kościoła w życiu kraju

- wychowanie dzieci i młodzieży

- kształtowanie postaw moralnych społeczeństwa

- sprawy wychowania - ogólnie

- kształtowanie ethosu pracy

- oddziaływanie na obyczaje, kulturę życia społeczeństwa

- pomoc w zakresie ochrony zdrowia,

- wpływ na oświatę, szkolnictwo, program nauczania

- działania na rzecz rodziny, jej trwałości

Tabele aneksowe

Jaki jest Pana(i) zdaniem wpływ Kościoła na to, co się dzieje w kraju?

- duży

- ani duży, ani mały

- mały

- trudno powiedzieć

Czy Pana(i) zdaniem powinno się zapewnić Kościołowi większy niż dotychczas czy mniejszy wpływ na życie w kraju?

- większy

- taki sam, jak teraz

- mniejszy

- trudno powiedzieć

Opinie o potrzebie powołania w Polsce współdziałającej z Kościołem partii politycznej

- tak

- nie

- trudno powiedzieć

Przyczyny strajków:

Ekonomiczne

- wysokość zarobków, wyższe płace

- położenie materialne społeczeństwa

- organizacja, warunki pracy

Polityczne

- legalizacja "Solidarności"

- wolne, niezależne związki zawodowe

- niezadowolenie z sytuacji kraju

- niezadowolenie z polityki władz

- brak efektów reformy gospodarczej

- brak demokracji w życiu kraju

Część postulatów strajkowych dotyczyła spraw płacowych. Jakie są przyczyny pojawienia się postulatów płacowych?

- dysproporcje między płacami a stale rosnącymi cenami

- zbyt niski poziom płac

- brak związku płacy z pracą

- duże różnice w placach

- niesprawiedliwe, krzywdzące ludzi rozstrzygnięcia płacowe

ANEKS

Czy jest dla Pana(i) jasne, o co chodziło w strajkach?

- tak

- nie

Przyczyny wybuchu strajków według badanych deklarujących wiedzę na ich temat

- ekonomiczne

- polityczne

Respondenci określający ludzi nie uczestniczących w strajku

- starsi

- o dobrej sytuacji materialnej

- członkowie PZPR

- nie wierzący w skuteczność strajków

- obawiający się represji, zmęczeni, apolityczni

- świadomi trudności kraju, opowiadający się za władzą

Respondenci określający ludzi uczestniczących w strajku

- młodzi

- o złym położeniu materialnym

- odważni, przekonani o możliwości zmian

- przeciwnicy władzy, niezadowoleni z sytuacji kraju

- członkowie b. "Solidarności", pod wpływem opozycji

- o niewłaściwym stosunku do pracy

Respondenci oceniający postępowanie władz wobec strajkujących jako właściwe / niewłaściwe

- w Nowej Hucie

- Stoczni Gdańskiej

Respondenci oceniający postępowanie władz wobec strajkujących w Nowej Hucie jako:

właściwe ze względu na

- straty gospodarcze dla kraju

- dezaprobatę strajku

- aprobatę działań milicji

niewłaściwe ze względu na

- krytykę działań milicji

- aprobatę strajku

Respondenci oceniający postępowanie władz wobec strajkujących w Stoczni Gdańskiej jako

właściwe ze względu na

- rozwagę, nieużycie siły, spokój

- samoistne zakończenie strajku

- akceptację działań władzy, dyrekcji

niewłaściwe ze względu na:

- brak stanowczości, należało użyć siły

negację działań władzy, dyrekcji

Czy zakończenie strajków i protestów, to zwycięstwo władzy, a porażka "Solidarności"?

- tak

- nie

- trudno powiedzieć

Czy strajki i niepokoje z końca kwietnia i początku maja br. Są nadal przedmiotem rozmów i dyskusji w społeczeństwie?

- tak, rozmawia się o nich i dyskutuje często

- tak, chociaż sporadycznie

- nie, w zasadzie dyskusje ucichły, zamilkły

czy według Pana(i) jest prawdopodobne, że władze sprowokowały wystąpienia z przełomu kwietnia i maja?

- bardzo prawdopodobne

- mało prawdopodobne

- nieprawdopodobne

Problemy ważne dla Polski i Polaków

- Przezwyciężanie kryzysu, wyjście z kryzysu, stabilizacja gospodarcza

- Spokój w kraju, stabilizacja polityczna, porozumienie narodowe

- Zaopatrzenie rynku, więcej towarów, poprawa funkcjonowania rynku, reglamentacja

- Polepszenie warunków życia, poprawa bytu ludzi pracy, standard życia, niskie renty i emerytury

- Stabilizacja cen, zahamowanie wzrostu inflacji, podniesienie wartości złotówki

- Dyscyplina pracy, stosunek ludzi do pracy

- Spłata zadłużeń

- Zmiana sposobu zarządzania gospodarką, likwidacja marnotrawstwa, lepsza organizacja pracy, wykorzystanie rezerw

- Stosunki, relacja władza-społeczeństwo, zaufanie społeczeństwa do władzy

- Rozwój kontaktów międzynarodowych, sytuacja Polski na arenie międzynarodowej

- konsekwentne wdrażanie reformy gospodarczej, przestrzeganie zasad reformy /tabela wg terminów badań IV, VII, XI‘87, II, III, V, VI‘88/

1. Indeks sytuacji gospodarczej i sytuacji materialnej ludzi

W ramach współpracy z działem Badań Opinii Publicznej Węgierskiego Ośrodka Badań nad Masową Komunikację w kwietniu 1987 r. CBOS rozpoczął systematyczne pomiary sytuacji gospodarczej kraju i sytuacji materialnej ludzi za pomocą zestawu powtarzalnych pytań.

Na podstawie odpowiedzi uzyskanych na poszczególne pytania budowane są dwa indeksy:

General Index /odnoszący się do sytuacji gospodarczej/

Personal Index /obrazujący sytuację materialną ludzi/

2. Sytuacja materialna gospodarstw domowych

Różnice procentowe między miesięcznymi dochodami uznanymi za niezbędne dla różnych poziomów zaspokojenia potrzeb według terminów badań IV, VII, XI ‘87, II, V ‘88

Dynamika wzrostu miesięcznych dochodów uznanych za niezbędne dla różnych poziomów zaspokojenia potrzeb według terminów badań IV, VII, XI ‘87, II, V ‘88

Dochody wystarczające na:

- zaspokojenie podstawowych potrzeb

- oszczędne życie na przyzwoitym poziomie

- życie dostatnie, bez problemów

3. Postrzeganie szans na przyszłość

Respondenci postrzegający warunki życia w kraju za 2 lata jako

- znacznie lepsze

- trochę lepsze

- takie same

- trochę gorsze

- znacznie gorsze

- nie mający zdania

/tabela: ogółem oraz wg oceny własnej sytuacji materialnej/

Respondenci postrzegający przyszłość kraju

- z nadzieją

- z nadzieją i obawą

- z obawą

/tabela: ogółem oraz wg oceny własnej sytuacji materialnej/

Aneks:

GENERAL INDEX

1. Czy Pana(i) zdaniem trudności naszego kraju są:

- wielkie

- średnie

- małe

2. Jak Pan(i) sądzi, czy trudności te są trwałe czy przejściowe?

- trwałe

- przejściowe

3. Czy według Pana(i) w najbliższym czasie (od roku do dwóch lat) rozwój gospodarczy kraju będzie:

- szybszy niż obecnie

- taki sam

- wolniejszy niż obecnie

4. Czy Pana zdaniem poziom życia ludności:

- wzrasta

- nie zmienia się

- maleje

PERSONAL INDEX

1. Czy Pana(i) zdaniem kłopoty z codziennymi zakupami:

- wzrastają

- są takie same, jak były

- maleją

- nie ma takich kłopotów

2. Czy Pana(i) zdaniem wzrost dochodów pokrywa podwyżki cen?

- tak

- nie

3. Czy Pana(i) zdaniem obecnie można kupić z tych dochodów:

- więcej niż rok temu

- tyle samo

- mniej

/terminy badań IV, VIII, XI ‘87, II, V ‘88/

Wartości indeksu sytuacji gospodarczej wg terminów badań IV, VIII, XI ‘87, II, V ‘88

Wartości indeksu osobistej sytuacji materialnej wg terminów badań IV, VIII, XI ‘87, II, V ‘88

Kogo spośród współczesnych przywódców świata ceni Pan(i) najbardziej?

- Michaił Gorbaczow

- Jan Paweł II

- Ronald Reagan

- Wojciech Jaruzelski

- Margaret Thatcher

- Yasuhiro Nakasone

- Fidel Castro

- Rajiv Gandhi

- Francois Mitterand

- Perez de Cuellar

- nie ma takich, nikogo

- trudno powiedzieć

Politycy - sympatia, antypatia, obojętność, nieznajomość

- Jan Paweł II

- Michaił Gorbaczow

- Fidel Castro

- Yasuhiro Nakasone

- Ronald Reagan

- Margaret Thatcher

- Janos Kadar

- Francois Mitterand

- Erich Honecker

- Gustaw Husak

- Helmut Kohl

- Teodor Żiwkow

- Nicolae Ceaucescu

- Ajatollah Chomeini

- Augusto Pinochet

Który z przywódców podczas rozmów w Waszyngtonie i Moskwie:

- był bardziej elastyczny w rokowaniach

- był bardziej godny zaufania

- miał uczciwe intencje

- lepiej się prezentował

Czyje podejście do spraw międzynarodowych bardziej Pana(ą) przekonuje: M. Gorbaczowa czy R. Reagana?

- w niektórych sprawach Gorbaczowa, w niektórych Reagana

- bardziej Gorbaczowa

- bardziej Reagana

- ani jednego, ani drugiego

- trudno powiedzieć

Deklarowany stosunek do M. Gorbaczowa

Darzę go sympatią:

- dużą

- znaczną

- niewielką

Jest mi obojętny

Nie darzę go sympatią

Trudno powiedzieć

1. Sposoby gospodarowania budżetem domowym

Deklaracje oszczędzania w zależności od własnej sytuacji materialnej

Respondenci podzielający opinię, że:

- bez względu na wysokość dochodów należy część z nich odkładać

- gdy jest to możliwe, trzeba starać się o zgromadzenie rezerwy

- pieniądze są po to, by je wydawać, a nie gromadzić

Sposób gospodarowania pieniędzmi w zależności od sytuacji materialnej gospodarstwa domowego

Respondenci postępujący - zgodnie, niezgodnie - z uznaną przez siebie zasadą

- bez względu na wysokość dochodów należy część z odkładać

- gdy jest to możliwe, trzeba starać się o zgromadzenie rezerw

- pieniądze są po to, by je wydawać, a nie gromadzić

2. Zasoby oszczędności w gospodarstwach domowych

Deklarowane zasoby oszczędności wg grup społeczno-zawodowych

- Inteligencja

- Urzędnicy, pracownicy biurowi

- Pracownicy fizyczno-umysłowi

- Robotnicy wykwalifikowani

- Robotnicy niewykwalifikowani

- Rolnicy

- Emeryci i renciści

1. Stosunek do wiary i praktyk religijnych

- jestem wierzący(a) i praktykujący(a) regularnie

- jestem wierzący(a) i praktykujący(a) nieregularnie

- jestem wierzący(a), ale niepraktykujący(a)

- jestem niewierzący, ale chodzę do kościoła

- jestem niewierzący(a) i niepraktykujący(a) /tabela ‘86, ‘87, ‘88/

2. Akceptacja podstawowych dogmatów wiary

Wszyscy respondenci, zarówno wierzący jak i niewierzący, ustosunkowali się do przedstawionych im twierdzeń dotyczących wiary

1. Bóg stworzył niebo i ziemię

2. Chrystus jest Synem Bożym

3. Istnieje Duch Święty

4. Bóg istnieje w trzech osobach

5. Istnieje życie pozagrobowe

6. Po śmierci Twoja dusza może trafić do nieba lub piekła

7. Istnieje tylko szatan i piekło

8. Kościół jest pośrednikiem między człowiekiem a Bogiem

9. Katolicyzm jest jedyną prawdziwą wiarą

3. Udział młodzieży w organizacjach katolickich oraz ruchu oazowym i innych formach spotkań organizowanych przez kościół

4. Zaufanie do kościoła

5. Popularność papieża Jana Pawła II i kardynała Józefa Glempa

deklarowany stosunek - sympatia, brak sympatii, obojętność, nieznajomość

1. Niepewność przyszłości

Czy młodzież w Polsce ma obecnie szanse realizacji swoich celów i dążeń życiowych?

- zdecydowanie tak

- raczej tak

- raczej nie

- zdecydowanie nie

- trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań ‘84 - ‘88/

Przewidywane zmiany w szansach młodzieży na realizację swych celów życiowych w ciągu najbliższych

5 lat

- Nastąpi wyraźna poprawa

- Nastąpi pewna poprawa

- Będzie mniej więcej tak samo

- Nastąpi pewne pogorszenie

- Nastąpi znaczne pogorszenie

- Inne zdanie i trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań ‘85 - ‘88/

Deklaracja gotowości wyjazdu i jego charakter

Chcę wyjechać:

- na stałe

- na krótko - zarobić i wrócić

- w celach turystycznych

Nie chcę wyjeżdżać z kraju

Inne zdanie i trudno powiedzieć /‘84, ‘86, ‘88/

2. Stosunek do przyszłości

Przyszłość własna

- Optymizm

- Pesymizm

- Wypowiedzi ambiwalentne, warunkowe - "to zależy od"

- Wypowiedzi neutralne, "wyliczanki"

- Brak danych, trudno powiedzieć

Przyszłość kraju

- Optymizm

- Pesymizm

- Stagnacja

- Wypowiedzi życzeniowe - "oby się powiodły"

- Trudno powiedzieć

3. Poziom aspiracji - nastawienia i strategie życiowe młodych ludzi

Cele ze sfery afiliacyjno-materialnej

Szczęśliwe życie rodzinne

Życie w dobrobycie, luksusie

- posiadanie luksusowych dóbr typu: samochód, wideo, komputer

- posiadanie luksusowej willi

- zdobycie bogactwa, dużych pieniędzy

Osiągnięcie przyzwoitego poziomu życia:

- własne mieszkanie

- sytuacja materialna umożliwiająca w miarę bezproblemowe zaspokajanie podstawowych potrzeb

Posiadanie przyjaciół, grona znajomych

Spokój, bezpieczeństwo

Cele ze sfery instytucjonalno-statusowej

- Dobra, atrakcyjna praca

- Zdobycie wykształcenia - ukończenie szkoły, zdanie matury, ukończenie studiów

- Wyjazd za granicę

- Założenie prywatnej firmy

- Prestiż społeczny, poważanie społeczne

- Sława, barwne życie

- Awans zawodowy, stanowisko

- Aktywność polityczna

Inne cele

- Godne życie, bycie w zgodzie z samym sobą

- Rozwój intelektualny, rozwijanie zainteresowań, poszerzanie wiedzy

Młodzież odpowiadająca na pytanie, czy ma wpływ na:

- życie szkoły

- działalność organizacji młodzieżowych

- bieg wydarzeń w kraju /‘87, ‘88/

Motywy deklarowanych strategii życiowych:

- własne zainteresowania, ambicje

- zamiłowanie do zawodu

- względy finansowe

- uczenie się dla uzyskania dyplomu, świadectwa

- poszerzenie horyzontów wiedzy itp..

- rozsądek, chęć realizacji własnych marzeń

- chęć usamodzielnienia, stabilizacja życiowa

- czynniki zewnętrzne, ucieczka od sytuacji własnej ( m.in.. wojsko) i kraju

4. Uwarunkowania sukcesu życiowego

Czynniki sprzyjające osiągnięciu sukcesu życiowego

- Dodatnie cechy charakteru

- Walory intelektualne

- Wysokie walory moralne

- Wykształcenie

- Układy, znajomości

- Ujemne cechy charakteru

- Niskie walory moralne

- Bogactwo

- Interesowna przynależność do PZPR

- Pochodzenie społeczne

Analiza artykułów prasowych dotyczących wprowadzania drugiego etapu reformy gospodarczej.

1. Tło: społeczne zapotrzebowanie na reformy

Czy polska gospodarka rzeczywiście wymaga reform?

- Tak

- Nie

- Nie wiem

Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację polityczną i gospodarczą w Polsce?

- Bardzo dobrze

- Dobrze

- Raczej dobrze

- Ani dobrze, ani źle

- Źle

- Bardzo źle

- Trudno powiedzieć

Perspektywy zmiany sytuacji gospodarczej w ciągu najbliższych dwóch lat:

- zdecydowanie się poprawi

- raczej się poprawi

- pozostanie bez zmian

- raczej się pogorszy

- zdecydowanie się pogorszy

Trudno powiedzieć

2. Program reform i II etap reformy gospodarczej w społecznej ocenie

Czy reformy proponowane przez władze to jest dokładnie to, o co chodzi?

- tak

- nie

- nie wiem

Czym według Pana(i) jest drugi etap reformy?

- kolejną próbą zapanowania przez władze nad sytuacją gospodarczą

- próbą przekonania społeczeństwa i Zachodu o dobrej woli władz

- programem, który ma wiele mankamentów, ale który przybliża wyjście z kryzysu i daje szanse lepszego jutra

- małym krokiem na dobrze obranej drodze

- najlepszym programem, na jaki stać władze

- chwytem propagandowym, pustym sloganem, za którym nic nie stoi

- najlepszym, możliwym na dziś programem działań

- realnym i trafnym programem trwałego wyprowadzenia kraju z kryzysu

- dobrodziejstwem, lekiem na wszystkie nasze kłopoty, a przynajmniej na te najpoważniejsze

Czy potrafił(a)by Pan(i) wytłumaczyć człowiekowi słabo zorientowanemu, na czym polega drugi etap reformy?

Czy potrafił(a)by Pan(i) wytłumaczyć człowiekowi słabo zorientowanemu, czym się różni drugi etap reformy od pierwszego?

POCZĄTEK I KONIEC REFORMY

Czy drugi etap reformy już się zaczął?

- Nie, nie zaczął się

- Nie wiadomo, czy się zaczął

- Zaczął się podwyżkami cen

- Zaczął się reorganizacją centrum

- Zaczął się wydaniem przepisów dotyczących sektora prywatnego

- zaczął się ograniczeniem dotacji

- Zaczął się, bo widać efekty:

- pozytywne

- negatywne

Czym skończy się drugi etap reformy?

Co już zostało zrobione? Co jest już posunięciem II etapu?

Omówienie opinii i uwag, wyrażanych w listach i telefonach do CBOS, na temat zmian w polityce cenowo-dochodowej.