W ciągu ostatnich tygodni lekko zmniejszyło się zainteresowanie udziałem w wyborach parlamentarnych. Gdyby wybory do Sejmu i Senatu odbywały się w drugiej połowie października, udział w nich wzięłoby – według własnych zapowiedzi – ponad trzy czwarte uprawnionych do głosowania (77%), o 3 punkty procentowe mniej niż w pierwszej dekadzie tego miesiąca oraz w końcu września. Jednocześnie możliwość udziału w wyborach parlamentarnych z góry odrzuca 14% respondentów, o 2 punkty więcej niż w pierwszej połowie października i 4 punkty więcej niż w końcu września.

W październiku – po wrześniowej niewielkiej poprawie – opinie na temat rządzącego gabinetu uległy nieznacznemu pogorszeniu. Polega ono jednak głównie na zmniejszeniu udziału głosów pozytywnych, natomiast odsetki głosów krytycznych w zasadzie nie wzrosły.

POPARCIE DLA RZĄDU

Stosunek do rządu

- Zwolennicy

- Przeciwnicy

- Obojętni

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań VIII 2023 - X 2024/ oraz /tabela wg potencjalnych elektoratów partyjnych/ oraz /tabela aneksowa/

Stosunek do rządu

- Zwolennicy

- Obojętni

- Przeciwnicy

/wykres wg terminów badań: I 2018 - XI 2019 pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego, XII 2019 - XI 2023 drugi rząd Mateusza Morawieckiego, I-X 2024 rząd Donalda Tuska/

OCENA WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI RZĄDU

Jak by Pan(i) ocenił(a) wyniki działalności rządu premiera Donalda Tuska od czasu objęcia przezeń władzy?

- Dobrze

- Źle

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań VIII 2023 - X 2024/ oraz /tabela wg potencjalnych elektoratów partyjnych/ oraz /tabela aneksowa/

Oceny wyników działalności rządu

- Dobre

- Złe

/wykres wg terminów badań: II 2018 - XI 2019 pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego, I 2020 - XI 2023 drugi rząd Mateusza Morawieckiego, I-X 2024 rząd Donalda Tuska /

OPINIE O POLITYCE GOSPODARCZEJ RZĄDU

Czy, Pana(i) zdaniem, polityka obecnego rządu stwarza szanse poprawy sytuacji gospodarczej?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań VIII 2023 - X 2024/ oraz /tabela wg potencjalnych elektoratów partyjnych/ oraz /tabela aneksowa/

Czy, Pana(i) zdaniem, polityka obecnego rządu stwarza szanse poprawy sytuacji gospodarczej?

- Tak

- Nie

/wykres wg terminów badań: II 2018 - XI 2019 pierwszy rząd Mateusza Morawieckiego, I 2020 - XI 2023 drugi rząd Mateusza Morawieckiego, I-X 2024 rząd Donalda Tuska /

SPOŁECZNY ODBIÓR DZIAŁALNOŚCI PREMIERA

Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z tego, że na czele rządu stoi Donald Tusk?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań VIII 2023 - X 2024/ oraz /tabela wg potencjalnych elektoratów partyjnych/ oraz /tabela aneksowa/

Czy jest Pan(i) zadowolony(a) z tego, że na czele rządu stoi Donald Tusk?

- Tak

- Nie

/wykres wg terminów badań: I 2018 - X 2024/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

Po dłuższej przerwie powróciliśmy do badania postaw Polaków wobec wirusa SARS-CoV-2. Ostatni sondaż na ten temat zrealizowaliśmy w lutym ubiegłego roku. Wcześniej monitorowaliśmy zmiany obaw przed zarażeniem się z miesiąca na miesiąc. We wrześniu zapytaliśmy dodatkowo o przebycie choroby wywołanej przez koronawirusa oraz o szczepienia – przebyte i planowane.

OBAWA PRZED KORONAWIRUSEM

Czy Pan(i) osobiście boi się zarażenia koronawirusem?

- Tak, bardzo się boję

- Tak, trochę się boję

- Nie, raczej się nie boję

- Nie, w ogóle się nie boję

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /wykres wg badań III 2020 – IX 2024/ oraz /tabela aneksowa: tak, nie, trudno powiedzieć/

STOSUNEK DO SZCZEPIEŃ PRZECIWKO KORONAWIRUSOWI

Czy szczepił(a) się Pan(i) przeciwko COVID-19?

- Tak, jedną, dwiema dawkami szczepienia podstawowego

- Tak, poza dawką/dawkami szczepienia podstawowego przyjąłe(ęła)m kolejną dawkę/kolejne dawki

- Nie

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

A czy chciał(a)by się Pan(i) zaszczepić przeciwko COVID-19 w ciągu najbliższych sześciu miesięcy?

-Zdecydowanie tak

-Raczej tak

-Raczej nie

-Zdecydowanie nie

-Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela wg obawy przed zakażeniem koronawirusem/ oraz /tabela wg dotychczasowego zaszczepienia/ oraz /tabela aneksowa: tak, nie, trudno powiedzieć/

ZACHOROWANIA NA COVID-19

Czy chorował(a) Pan(i) na COVID-19?

- Tak, kilka razy

- Tak, jeden raz

- Nie

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela wg obawy przed zakażeniem koronawirusem/ oraz /tabela wg chęci zaszczepienia w ciągu najbliższych sześciu miesięcy/ oraz /tabela aneksowa/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

Kwestie dotyczące szeroko pojętej tematyki obronności poruszaliśmy w ciągu minionych dekad w naszych badaniach wielokrotnie, a z ich wynikami można zapoznać się w publikacjach dostępnych na stronie internetowej www.cbos.pl. Rozpoczęta 24 lutego 2022 roku zbrojna agresja Rosji na Ukrainę postawiła jednak Polaków w nowej sytuacji, czyli pełnoskalowej wojny w sąsiednim kraju, i spowodowała, że różne kwestie dotyczące obronności stały się przedmiotem zainteresowania i dyskusji nie tylko ekspertów w tej dziedzinie, ale także całego społeczeństwa. Pytania o przygotowanie polskiego państwa na wypadek wojny kinetycznej oraz hybrydowej, pewność międzynarodowych sojuszy politycznych i wojskowych zaczęły być obecne w codziennych rozmowach Polaków. Doniesienia z Ukrainy spowodowały, że Polacy zaczęli też zastanawiać się, jak sami zachowaliby się w sytuacji wojny, czy skłonni byliby wziąć udział w obronie kraju, a jeżeli tak, to w jaki sposób, czy czują się do tego przygotowani i czy w sytuacji bezpośredniego zagrożenia wiedzieliby, jak zapewnić sobie maksimum bezpieczeństwa. W związku z tym pod koniec 2023 roku, czyli po niemal dwóch latach wojny w Ukrainie, przeprowadziliśmy na reprezentatywnej próbie dorosłych mieszkańców Polski badanie Postawy proobronne w całości poświęcone tej tematyce. Najważniejsze wyniki tego badania przedstawiamy w niniejszym tomie Opinii i Diagnoz.

Po zarejestrowanym we wrześniu wzroście zadowolenia z kierunku zmian dokonujących się w kraju w październiku nastąpił jego spadek (z 36% do 31%). Blisko połowa badanych (47%) wyraża niezadowolenie z rozwoju sytuacji w Polsce, a co piąty (21%) nie ma zdania na ten temat. Nieco gorsze od ubiegłomiesięcznych są też przewidywania na najbliższy rok dotyczące ogólnej sytuacji w Polsce. Obecnie więcej niż co trzeci ankietowany obawia się jej pogorszenia (wzrost o 3 punkty procentowe, do 35%), a co piąty liczy na poprawę (spadek o 2 punkty, do 20%).

ROZWÓJ OGÓLNEJ SYTUACJI W KRAJU

Oceny

Czy, ogólnie rzecz biorąc, sytuacja w naszym kraju zmierza w dobrym czy też w złym kierunku?

- W dobrym

- W złym

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /wykres wg terminów badań III 1990 – X 2024/ oraz /tabela wg potencjalnych elektoratów partyjnych/ oraz /tabela aneksowa/

Przewidywania

Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższego roku sytuacja w Polsce poprawi się, pogorszy czy też się nie zmieni?

- Poprawi się

- Nie zmieni się

- Pogorszy się

/wykres wg terminów badań I 1992 – X 2024/

Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższego roku sytuacja w Polsce poprawi się, pogorszy czy też się nie zmieni?

- Poprawi się

- Nie zmieni się

- Pogorszy się

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

SYTUACJA POLITYCZNA

Oceny

Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację polityczną w Polsce? Czy jest ona:

- Dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła

/wykres wg terminów badań I 1989 – X 2024/

Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację polityczną w Polsce? Czy jest ona:

- Dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /tabela wg potencjalnych elektoratów partyjnych/ oraz /tabela aneksowa/

Przewidywania

Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższego roku sytuacja polityczna w Polsce:

- Poprawi się

- Pozostanie bez zmian

- Pogorszy się

/wykres wg terminów badań I 1989 – X 2024/

Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższego roku sytuacja polityczna w Polsce:

- Poprawi się

- Nie zmieni się

- Pogorszy się

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

SYTUACJA GOSPODARCZA

Oceny

Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację gospodarczą w Polsce? Czy jest ona:

- Dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła

/wykres wg terminów badań I 1989 – X 2024/

Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację gospodarczą w Polsce? Czy jest ona:

- Dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /tabela wg potencjalnych elektoratów partyjnych/ oraz /tabela aneksowa/

Przewidywania

Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższego roku sytuacja gospodarcza w Polsce:

- Poprawi się

- Nie zmieni się

- Pogorszy się

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższego roku sytuacja gospodarcza w Polsce:

- Poprawi się

- Nie zmieni się

- Pogorszy się

/wykres wg terminów badań I 1989 – X 2024/

SYTUACJA WŁASNA BADANYCH I MATERIALNE WARUNKI ŻYCIA

Oceny

Czy obecnie Panu(i) i Pana(i) rodzinie żyje się:

- Dobrze

- Ani dobrze, ani źle

- Źle

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /wykres wg terminów badań I 1992 – X 2024/ oraz /tabela aneksowa z "Trudno powiedzieć"/

Jak Pan(i) ocenia obecne warunki materialne swojego gospodarstwa domowego? Czy są one:

- Dobre

- Ani dobre, ani złe

- Złe

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /wykres wg terminów badań IV 1987 – X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Przewidywania

Jak Pan(i) sądzi, czy za rok Panu(i) i Pana(i) rodzinie będzie się żyło:

- Lepiej niż obecnie

- Tak samo jak obecnie

- Gorzej niż obecnie

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Jak Pan(i) sądzi, czy za rok Panu(i) i Pana(i) rodzinie będzie się żyło:

- Lepiej niż obecnie

- Tak samo jak obecnie

- Gorzej niż obecnie

/wykres wg terminów badań I 1992 – X 2024/

Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższego roku warunki materialne Pana(i) gospodarstwa domowego:

- Poprawią się

- Pozostaną bez zmian

- Pogorszą się

/tabela wg terminów badań IX 2023 – X 2024/ oraz /wykres wg terminów badań I 2000 – X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

Po blisko roku od rozpoczęcia pracy przez obecny parlament działalność Sejmu częściej oceniana jest negatywnie (48%) niż pozytywnie (36%). Odbiór działań Senatu jest mniej jednoznaczny – niemal równie często spotykają się one z krytyką (38%) co z aprobatą (37%).

OCENY DZIAŁALNOŚCI PARLAMENTU I PREZYDENTA

Oceny działalności Sejmu

- Dobre

- Złe

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 - X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Oceny działalności Senatu

- Dobre

- Złe

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 - X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Oceny działalności Sejmu - wykres wg terminów badań II 1998 - X 2024

Oceny działalności Senatu - wykres wg terminów badań II 1998 - X 2024

Tabela - oceny działalności Sejmu wg preferencji politycznych

Tabela - oceny działalności Senatu wg preferencji politycznych

OCENY DZIAŁALNOŚCI PREZYDENTA

Oceny działalności prezydenta Andrzeja Dudy

- Dobre

- Złe

- Trudno powiedzieć

/tabela wg terminów badań IX 2023 - X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Oceny działalności prezydenta - wykres wg terminów badań II 1998 - X 2024 (Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński, Bronisław Komorowski, Andrzej Duda)

Tabela – oceny działalności prezydenta wg preferencji politycznych

Tabela – oceny działalności prezydenta wg elektoratów w II turze wyborów prezydenckich w 2020 roku

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

W październiku, tak jak w ubiegłych miesiącach, żaden z przedstawicieli sceny politycznej nie zdobył zaufania większości Polaków. Relatywnie najwięcej deklaracji zaufania i niemal taki sam wynik uzyskało trzech polityków: Szymon Hołownia (47%), Rafał Trzaskowski oraz Andrzej Duda (po 46%).

Zaufanie do polityków

-Szymon Hołownia

-Rafał Trzaskowski

-Andrzej Duda

-Władysław Kosiniak-Kamysz

-Donald Tusk

-Radosław Sikorski

-Barbara Nowacka

-Adam Bodnar

-Krzysztof Bosak

-Mateusz Morawiecki

-Małgorzata Kidawa-Błońska

-Jarosław Kaczyński

-Włodzimierz Czarzasty

-Mariusz Błaszczak

-Tomasz Siemoniak

-Marcin Kierwiński

-Krzysztof Gawkowski

-Andrzej Domański

-Piotr Zgorzelski

/wykres: zaufanie, obojętność, nieufność, trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi, nieznajomość/ oraz /tabela: zaufanie, nieufność, obojętność, nieznajomość/ oraz /tabele aneksowe/

Deklaracje zaufania do polityków - tabela wg terminów badań X 2023 - X 2024

Deklaracje nieufności do polityków - tabela wg terminów badań X 2023 - X 2024

ŚREDNIE OCEN NA SKALI ZAUFANIA-NIEUFNOŚCI

Zaufanie do polityków w październiku 2024 - średnie na skali od -5 (głęboka nieufność) do +5 (pełne zaufanie) - wykres

Zmiany średnich zaufania na skali od -5 do +5. Politycy uszeregowani według kierunku i wielkości zmiany - tabela wg terminów badań IX 2024 - X 2024

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

W październiku pogorszyły się oceny sytuacji w zakładach pracy. O 5 punktów procentowych spadł odsetek pracujących zarobkowo uważających, że jest ona dobra (z 66% we wrześniu do 61% obecnie), a o 3 punkty wzrósł udział tych, którzy postrzegają ją jako złą (z 9% do 12%).

SYTUACJA W ZAKŁADACH PRACY

Oceny

[Odpowiedzi osób pracujących zarobkowo łącznie z rolnikami i osobami pomagającymi w prowadzeniu gospodarstwa rolnego oraz pracującymi na własny rachunek poza rolnictwem, w tym także emerytów i rencistów pracujących w niepełnym wymiarze godzin]

Jak Pan(i) ogólnie ocenia obecną sytuację w Pana(i) zakładzie pracy? Czy jest ona:

- bardzo dobra

- dobra

- ani dobra, ani zła

- zła

- bardzo zła

- Trudno powiedzieć/Odmowa odpowiedzi

/wykres/ oraz /tabela wg badań IX 2023 - X 2024 (dobra, ani dobra ani zła, zła, trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi)/ oraz /wykres wg badań I 1992 - X 2024 (dobra, ani dobra ani zła, zła)/ oraz /tabela aneksowa (dobra, ani dobra ani zła, zła, trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi)/

Przewidywania

[Odpowiedzi osób pracujących zarobkowo łącznie z rolnikami i osobami pomagającymi w prowadzeniu gospodarstwa rolnego oraz pracującymi na własny rachunek poza rolnictwem, w tym także emerytów i rencistów pracujących w niepełnym wymiarze godzin]

Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższego roku sytuacja w Pana(i) zakładzie pracy:

- zdecydowanie poprawi się

- raczej poprawi się

- pozostanie bez zmian

- raczej pogorszy się

- zdecydowanie pogorszy się

- Trudno powiedzieć/ Odmowa odpowiedzi

/wykres/ oraz /tabela wg badań IX 2023 - X 2024 (poprawi się, pozostanie bez zmian, pogorszy się, trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi)/ oraz /wykres wg badań I 1992 – X 2024 (poprawi się, pozostanie bez zmian, pogorszy się)/ oraz /tabela aneksowa (poprawi się, pozostanie bez zmian, pogorszy się, trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi)/

BEZPIECZEŃSTWO ZATRUDNIENIA

[Odpowiedzi osób pracujących zarobkowo łącznie z rolnikami i osobami pomagającymi w prowadzeniu gospodarstwa rolnego oraz pracującymi na własny rachunek poza rolnictwem, w tym także emerytów i rencistów pracujących w niepełnym wymiarze godzin]

Czy liczy się Pan(i) z możliwością utraty obecnej pracy (zwolnienia, bankructwa, upadku, likwidacji zakładu, gospodarstwa itp.)?

- Bardzo poważnie się z tym liczę

- Raczej tak

- Raczej nie

- Nie, to mało prawdopodobne

- Trudno powiedzieć/Odmowa odpowiedzi

/wykres/ oraz /tabela wg badań IX 2023 - X 2024 / oraz /wykres wg badań I 2002 - X 2024: tak, nie/ oraz /tabela aneksowa/

OCENA LOKALNYCH RYNKÓW PRACY

Jak określił(a)by Pan(i) sytuację na rynku pracy w Pana(i) miejscowości lub okolicy? Czy, Pana(i) zdaniem, obecnie:

- bez większych problemów można znaleźć odpowiednią pracę

- można wprawdzie znaleźć jakąś pracę, ale trudno jest o pracę odpowiednią

- trudno jest znaleźć jakąkolwiek pracę

- nie można znaleźć żadnej pracy

- Trudno powiedzieć/Odmowa odpowiedzi

/wykres/ oraz /tabela wg badań IX 2023 - X 2024 / oraz /wykres wg badań I 2002 - X 2024/ oraz /tabela aneksowa/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

W powyborczym roku zapytaliśmy Polaków, czy wśród istniejących obecnie na scenie politycznej partii są takie, które uznają za bliskie sobie lub choćby tylko – kontekstowo – za nieco bliższe niż inne.

Czy wśród polskich partii/ugrupowań politycznych jest taka, którą uważa Pan(i):

-za bliską sobie

-nieco bliższą niż inne

-Nie ma takiej partii

/wykres/ oraz /tabela wg terminów badań III ‘98, XI ‘03, I ‘06, IV ‘07, VI ‘08, VIII ‘11, I ‘13, II ‘14, V ‘16, V ‘17, II ‘19, V ’23, IX’24/ oraz /tabela wg deklarowanych poglądów politycznych/ oraz /tabela aneksowa/

[Badani uważający partie lub ugrupowania polityczne za: bliskie sobie/nieco bliższe niż inne]

Partie i ugrupowania wymieniane przez respondentów:

- Prawo i Sprawiedliwość

- Koalicja Obywatelska

- Platforma Obywatelska

- Konfederacja WiN

- Konfederacja Korony Polskiej

- Nowa Nadzieja

- Lewica

- Nowa Lewica

- Razem

- Trzecia Droga (Polska 2050 Szymona Hołowni + PSL)

- Polska 2050

- PSL

- Polska Jest Jedna

- Kukiz‘15

- Inna partia/inna odpowiedź

/tabela/ oraz /tabela wg terminów badań V 2023, IX 2024/

Stopień identyfikacji z ugrupowaniami w ich własnych elektoratach

- silna identyfikacja

- względna identyfikacja

- brak identyfikacji z popieranym ugrupowaniem

/tabela dla potencjalnych elektoratów PiS wraz z SP, Konfederacji WiN, KO, Lewicy, Trzeciej Drogi – koalicji Polski 2050 i PSL-Koalicji Polskiej/

Aneks - tabela zróżnicowań społeczno-demograficznych

W pierwszej dekadzie października sprawdziliśmy, jakie kwestie koncentrowały ostatnio uwagę opinii publicznej. Ankietowanym przedstawiono ponad dwadzieścia tematów, prosząc, aby określili, czy i jak często pojawiały się one w rozmowach w ich bliskim otoczeniu w ciągu dwóch tygodni poprzedzających badanie.