PUBLIKACJE

Przedmiotem analizy jest obraz strajków przedstawiony przez prasę codzienną i tygodniową w okresie od sierpnia do września 1988.

1988-10-16

Autor: Wanda Sokolewicz

Wybrane zagadnienia opłacalności ekonomicznej eksportu przedsiębiorstw

1. Wielkość i struktura terytorialna eksportu przedsiębiorstw

2. Dopłaty wyrównawcze do cen transakcyjnych w eksporcie przedsiębiorstw

Związki statystyczne między wartością sprzedaży, wielkością eksportu a dopłatami do eksportu

- wartość sprzedaży

- eksport do I obszaru

- eksport do II obszaru

- dopłaty do eksportu do I obszaru

- dopłaty do eksportu do II obszaru /tabela/

3. Opłacalność ekonomiczna eksportu przedsiębiorstw

1988-10-11

Autor: Groszek

Czy dojdzie do zawarcia "paktu antykryzysowego"?

Hasło zawarcia "paktu antykryzysowego" pomiędzy przedstawicielami różnych opcji politycznych i motywacji światopoglądowych pojawiło się w lutowym numerze "Konfrontacji" z 1988 r.

Redakcja zaprosiła do dyskusji wybranych przedstawicieli elit intelektualnych.

Raport zawiera analizę prasową tej dyskusji.

1988-10-10

Autor: Anna Poczobut

Źródła obaw i niepokojów w społeczeństwie

Kafelek tematyczny komunikatu BDF/198/18/88

Przedmiot obaw

Sprawy ogólne

- Możliwość wybuchu wojny światowej

- Stan zdrowia własny i rodziny

- Stan środowiska naturalnego kraju

- Spokój w kraju

Sprawy bytowe

- Wzrost cen, inflacja

- Zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych

- Zabezpieczenie na starość

- Możliwość uzyskania mieszkania

- Możliwość zaopatrzenia w żywność

- Możliwość utraty pracy

- Możliwość spędzenia urlopu /tabele wg stopnia zadowolenia z własnej sytuacji materialnej / oraz /tabela wg podziału na grupy społeczno-zawodowe/ oraz /tabela wg poziomu dochodu w gospodarstwie na jedną osobę/

PRZEDMIOT I WIELKOŚĆ OBAW

Wzrost cen, inflacja - obawy:

Zabezpieczenie na starość - obawy:

Zaspokojenie podstawowych potrzeb - obawy:

Spokój w kraju - obawy:

- bardzo duże

- duże

- niewielkie

- brak /tabela wg oceny sytuacji gospodarczej/ oraz /tabela wg postrzegania potrzeby zmian w systemie władzy/

PRZEDMIOT I WIELKOŚĆ OBAW

Wzrost cen, inflacja - obawy:

Zabezpieczenie na starość - obawy:

Zaspokojenie podstawowych potrzeb - obawy:

- bardzo duże

- duże

- niewielkie

- brak /tabela wg oceny własnej sytuacji/ oraz /tabela wg stopnia zadowolenia z własnej sytuacji materialnej/ oraz /tabela wg poziomu dochodu na jedna osobę/

1988-10-10

Autor: Wanda Komar

Pakty, koalicje i Okrągły Stół w propagandzie

Kafelek tematyczny komunikatu AP/272/10/88

Tematem niniejszej analizy prasowej są:

- spory wokół programu reform

- warunki i możliwości zawarcia "paktu antykryzysowego"

- prasowe oceny szans porozumienia władzy z opozycją po VIII Plenum

1988-10-10

Autor: Anna Poczobut

Opinia społeczna o przyczynach i charakterze sierpniowych strajków

Kafelek tematyczny komunikatu BD/262/39/88

Dlaczego Pana(i) zdaniem doszło do ostatnich strajków?

Przyczyny strajków:

1. Warunki życia społeczeństwa

- Zbyt szybko rosnące ceny

- Niskie płace, zarobki

- Ubożenie społeczeństwa

- Złe zaopatrzenie, brak podstawowych towarów na rynku

- Trudności życia codziennego

- Brak perspektyw przed młodym pokoleniem

- Niewłaściwa polityka socjalna

2. Władza, polityka władz

- Niezadowolenie z polityki władz, nieudolność rządu

- Nierealizowanie obietnic przez władzę

- Brak zaufania do rządu, władz

- Niereagowanie władzy na symptomy niezadowolenia społecznego

- Strajki jako jedyna metoda wywierania presji na władzę

3. Sytuacja gospodarcza kraju

- Zła, katastrofalna sytuacja gospodarcza kraju

- Brak efektów realizacji reformy gospodarczej

- Marnotrawstwo, bałagan w gospodarce

4. System polityczny, ustrój

- Brak pluralizmu związkowego, dążenie do legalizacji "Solidarności"

- Brak podmiotowości politycznej społeczeństwa

- Niesprawiedliwość, rozwarstwienie społeczeństwa

- Brak demokracji, swobód

5. Sytuacja w zakładach pracy

- Zła sytuacja w zakładach, niewłaściwa organizacja pracy, nieporozumienia z kierownictwem

- Zły system wynagradzania

- Złe warunki pracy, przestarzałe zakłady

6. Niewłaściwa postawa społeczeństwa

- Nieuzasadnione żądania płacowe

- Niechęć do pracy, brak dyscypliny pracy

- Niezrozumienie obecnej sytuacji kraju, nieświadomość społeczeństwa

- Strajki przynoszą tylko straty

7. Działalność opozycji

- Wykorzystanie niezadowolenia ludzi pracy przez działaczy opozycji, "Solidarności"

- Sianie zamętu, niepokoju w kraju

8. Niezadowolenie, rozgoryczenie społeczeństwa

Wypowiedzi badanych na temat strajków

Żądania strajkujących:

- nielegalne /tabela wg przypisujących strajkom charakter: polityczny, ekonomiczny, nie mający zdanie/

oraz /wg obwiniających za strajki: władzę, opozycję, społeczeństwo/

Problemy ważne dla Polski i Polaków:

- Przezwyciężanie kryzysu, wyjście z kryzysu, stabilizacja gospodarcza

- Spokój w kraju, stabilizacja polityczna, porozumienie narodowe

- Zaopatrzenie rynku, więcej towarów, poprawa funkcjonowania rynku, reglamentacja

- Polepszenie warunków życia, poprawa bytu ludzi pracy, standard życia, niskie renty i emerytury

- Stabilizacja cen, zahamowanie wzrostu inflacji, podniesienie wartości złotówki

- Dyscyplina pracy, stosunek ludzi do pracy

- Spłata zadłużeń

- Zmiana sposobu zarządzania gospodarką, likwidacja marnotrawstwa, lepsza organizacja pracy, wykorzystanie rezerw

- Stosunki, relacja władza-społeczeństwo, zaufanie społeczeństwa do władzy

- Rozwój kontaktów międzynarodowych, sytuacja Polski na arenie międzynarodowej

- Konsekwentne wdrażanie reformy gospodarczej, przestrzeganie zasad reformy /tabela wg terminów badań IV, VII, XI‘87; II, III, V, VI, VIII ‘88/ oraz /tabela wg odsetków wskazań i rangi problemu/

Tabele aneksowe

Zróżnicowanie opinii badanych przez podstawowe cechy społeczno-demograficzne

1. Respondenci przypisujący winę za doprowadzenie do strajków:

2. Respondenci uznający za przyczynę strajków:

- sytuację gospodarczą

- warunki życia

- sytuację w zakładzie pracy

Autor: Elżbieta Gorajewska-Mieciek

Opinie w sprawie zmiany rządu

Kafelek tematyczny komunikatu BD/261/38/88

Kto nie powinien wejść do rządu?

Kto powinien wejść do rządu?

Aneks

1. Respondenci postulujący wobec Sejmu PRL:

- przyjęcie wniosku OPZZ o odwołanie rządu

- niezmienianie rządu

- nie mający zdania

2. Respondenci opowiadający się za:

- ustąpieniem rządu

- daniem rządowi szansy na sprawdzanie swego programu

- pozostawieniem rządu

3. Respondenci opowiadający się za:

- pozostaniem danej osoby w rządzie

- odejściem danej osoby z rządu

Członkowie dotychczasowego rządu:

Kto nie powinien znaleźć się w składzie rządu?

- wymieniający konkretne nazwiska

- dystansujący się od wydania opinii

- opowiadający się za całkowitą zmianą rządu

- ogólnie charakteryzujący bez wymieniania nazwisk

Kto powinien wejść do rządu lub pozostać w nim?

- wymieniający konkretne nazwiska

- dystansujący się od wydawania opinii

- dokonujący szczegółowej charakterystyki bez podawania nazwisk

1988-09-26

Autor: Eugeniusz Śmiłowski

Wokół problemów Okrągłego Stołu

Kafelek tematyczny komunikatu BD/260/37/88

Ocena szans powodzenia Okrągłego Stołu - rozmów rządu z opozycją

- Zdecydowanie istnieją

- Raczej istnieją

- Raczej nie istnieją

- Zdecydowanie nie istnieją

- Trudno powiedzieć

/tabela aneksowa/

Odpowiedzi na pytanie o zmiany w kraju w wyniku rozmów Okrągłego Stołu

- Jest nadzieja, że coś się zmieni na lepsze

- Może coś zmienią, ale nie jest to takie pewne

- Nic to nie da

- Będą zmiany na gorsze

- Nie będzie żadnych poważnych rozmów, skończy się na zapowiedziach

- Mam inny pogląd na ten temat

- Trudno powiedzieć

/tabela aneksowa/

Na czym te zmiany będą polegały, co się w naszym kraju zmieni?

[pytanie otwarte]

A na jakie zmiany w kraju Pan(i) osobiście liczy?

[pytanie otwarte]

Ocena dążeń władzy do porozumienia z opozycją:

- Zdecydowanie dąży

- Raczej dąży

- Raczej nie dąży

- Zdecydowanie nie dąży

- Trudno powiedzieć

/tabela aneksowa: dąży vs nie dąży do porozumienia/

Ocena dążeń opozycji do porozumienia z władzą

- Zdecydowanie dąży

- Raczej dąży

- Raczej nie dąży

- Zdecydowanie nie dąży

- Trudno powiedzieć

/tabela aneksowa: dąży vs nie dąży do porozumienia/

Opinie o intencjach władzy i opozycji

- Obie strony chcą porozumienia

- Jedna ze stron chce porozumienia, brak zdania o chęciach drugiej

- Władza nie chce porozumienia, opozycja chce

- Opozycja nie chce porozumienia, władza chce

- Obie strony nie chcą porozumienia

- Jedna ze stron nie chce porozumienia, brak zdania o chęciach drugiej

- Brak zdania o chęciach obu stron

Osobisty stosunek do ponownego zalegalizowania "Solidarności" niezależnie od jej charakteru

- Zdecydowanie popieram

- Raczej popieram

- Raczej nie popieram

- Zdecydowanie nie popieram

- Trudno powiedzieć

/tabela aneksowa/

Charakter "Solidarności" postulowany przez osoby opowiadające się za jej reaktywowaniem:

- Związek zawodowy i ruch społeczny jak w 1981 roku

- Związek zawodowy bez prowadzenia działalności politycznej

- Klub, stowarzyszenie polityczne, w przyszłości partia polityczna

- Partia polityczna uczestnicząca w sprawowaniu władzy w ramach obecnego systemu politycznego z kierowniczą rolą PZPR

- Partia polityczna opozycyjna, mająca możliwość ubiegania się o pełnię władzy

- Trudno powiedzieć

Tabela - ocena szans powodzenia rozmów oraz przewidywania co do zmian w wyniku rozmów a postawy wobec reaktywowania "Solidarności"

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych

1988-09-26

Autorzy: Elżbieta Lenczewska, Gustaw Borowski

Po strajkach - próba bilansu

Kafelek tematyczny komunikatu BD/259/36/88

Osobista reakcja badanych na zakończenie strajków:

- Nadzieja, wiara w lepsze jutro

- Obawa, lęk o przyszłość

- Trudno powiedzieć /tabele aneksowe/

Odpowiedzi na pytanie o niezbędność apelu L. Wałęsy o przerwanie strajków wystosowanego po rozmowie z gen. C. Kiszczakiem

- Nie był konieczny, strajki same wygasłyby

- Był potrzebny, strajki trwałyby jeszcze długo

- Trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

Odpowiedzi na pytanie o rozwój sytuacji w kraju w najbliższych miesiącach:

- będzie następowało uspokojenie

- napięcie będzie się utrzymywało

- będzie narastał niepokój, zwiększy się napięcie

- trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

Ocena sytuacji gospodarczej

- Bardzo dobra i dobra

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań: XI ‘87, II - IX ‘88/

Ocena sytuacji politycznej:

- Bardzo dobra i dobra

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań: XI ‘87, II - IX ‘88/

Przewidywany kierunek zmian w sytuacji gospodarczej

- Zdecydowanie poprawi się

- Nieznacznie poprawi się

- Pozostanie bez zmian

- Nieznacznie się pogorszy

- Zdecydowanie się pogorszy

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań: XI ‘87, II - IX ‘88/

Przewidywany kierunek zmian w sytuacji politycznej

- Zdecydowanie poprawi się

- Nieznacznie poprawi się

- Pozostanie bez zmian

- Nieznacznie się pogorszy

- Zdecydowanie się pogorszy

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań: XI ‘87, II - IX ‘88/

Odpowiedzi na pytanie o skutki sierpniowych strajków na Śląsku, w Szczecinie i Gdańsku dla kraju:

- Same korzyści

- Więcej korzyści niż zmian

- Tyle samo korzyści co strat

- Więcej strat niż korzyści

- Same straty

- Trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

Korzyści płynące ze strajków:

1. Żadne, brak korzyści

2. To się okaże, na efekty trzeba poczekać

3. Polityczne

a) zmiany zachowań władzy

b) wzrost roli i znaczenia opozycji

c) wzrost roli i znaczenia społeczeństwa

4. Polepszenie warunków życia społeczeństwa

5. Gospodarcze:

- przyspieszenie reform

- lepsze gospodarowanie

6. Społeczne:

- obrona ludzi pracy, walka o dobro nas wszystkich

- inne /tabela aneksowa/

Straty spowodowane strajkami

1. Żadnych strat nie było

2. Niewielkie, nie miały znaczenia dla gospodarki, która i tak źle funkcjonuje

3. Gospodarcze

- materialne

- zmniejszenie produkcji

- zmniejszenie wydobycia węgla

- utrata wiarygodności w handlu międzynarodowym

- opóźnienie wyjścia z kryzysu

- spowodowane przestojami portów

- wzrost zadłużenia

- pogorszenie się sytuacji strajkujących zakładów

4. Pogorszenie warunków życia:

- złe zaopatrzenie rynku

- wzrost cen, ubożenie społeczeństwa

5. Polityczne:

- niepokój, zamęt polityczny w kraju

- rozłam społeczeństwa

- utrata wiarygodności władzy /tabela aneksowa/

Tabele aneksowe

1988-09-26

Autorzy: Elżbieta Kościesza, Elżbieta Gorajewska-Mieciek, Beata Jaworska

Opinia społeczna wokół reaktywowania NSZZ "Solidarność"

Kafelek tematyczny komunikatu BD/258/35/88

Opinie o słuszności postulatu legalizacji "Solidarności"

- zdecydowanie słuszny

- raczej słuszny

- raczej niesłuszny

- zdecydowanie niesłuszny

- trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

Pytanie o możliwość legalizacji "Solidarności"

- jest to możliwe

- nie jest to możliwe

- trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

Czy słuszne jest wysuwane przez strajkujących żądań politycznych?

- Brak zdania /tabela z próby ogólnopolskiej i mieszkańców Warszawy/

Czy jest Pan(i) za tym, aby w Pana(i) zakładzie pracy mogło działać kilka związków zawodowych?

- Trudno powiedzieć /tabela - respondenci pracujący w gospodarce uspołecznionej wg terminów badań V‘88, V‘87, I‘87, X‘86/

Co mogłaby przynieść Polsce umożliwienie "Solidarności" legalnego działania?

1.Korzyści:

- impuls do lepszej pracy rządu, kontrola jego działalności

- poprawę sytuacji kraju i społeczeństwa

- poprawę sytuacji gospodarczej

- lepszą reprezentację interesów ludzi pracy

- aktywizację społeczeństwa, zryw do działania

- poprawę sytuacji politycznej, porozumienie narodowe

- pluralizm związkowy

- wzrost demokratyzacji życia i swobód obywatelskich

2. Straty:

- pogorszenie sytuacji politycznej, wzrost napięć

- powrót do sytuacji z lat 1980 - 1981

- walka o władzę, zmianę ustroju

- eskalacja strajków

- pogorszenie sytuacji gospodarczej kraju

Czy działalność L. Wałęsy i osób skupionych wokół niego dobrze służy społeczeństwu?

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań VIII‘88, V‘88, II‘88, XI‘87, VII‘87/

Czy działalność niżej wymienionych instytucji dobrze służy społeczeństwu?

- PZPR

- Rząd

- Związki zawodowe

- Opozycja (przeciwnicy PZPR) /tabela wg terminów badań VIII‘88, V‘88, II‘88, XI‘87, VII‘87/

Opinie o działalności podziemnych struktur b. "Solidarności":

- Występują w obronie społeczeństwa, walczą o słuszne, ważne sprawy Polaków

- Mają koncepcje, które wprowadzone w życie mogłyby przyczynić się do wyjścia z kryzysu

- Wskazują na błędy władzy i tym samym przyczyniają się do poprawy sytuacji kraju

- Ich koncepcje są niemożliwe do wprowadzenia w życie

- Ich działalność nie ma żadnego znaczenia

- Ich działalność:

-przyczynia się do zakłócenia spokoju i porządku społecznego

-służy interesom wrogów Polski

-utrudnia wyprowadzenie kraju z kryzysu

-utrudnia proces demokratyzacji

- Głoszone przez nich hasła są jedynie parawanem dla działalności antysocjalistycznej

- Wykorzystują niezadowolenie robotników, aby realizować swoje ambicje polityczne

Stosunek do podziemnych struktur b. "Solidarności"

- Aprobata

- Dystans /ich działalność nie ma żadnego znaczenia, koncepcje są niemożliwe do wprowadzenia w życie/

- Potępienie

- Wypowiedzi nie dające się sklasyfikować

Ocena własnego stosunku do L. Wałęsy i A. Miodowicza

- Brak znajomości jego osoby /tabela wg terminów badań VIII‘88, V‘88, II‘88, XI‘87, VII‘87/

Tabele aneksowe

1988-09-24

Autor: Elżbieta Kościesza

1 - 10/ 6988

CBOSLAB

05.06.2025

Młodzi Polacy o sobie - podsumowanie

W ramach drugiej odsłony projektu CBOSLab zaprezentowaliśmy wyniki przeprowadzonego przez CBOS badania postaw przedstawicieli najmłodszych pokoleń dorosłych Polaków: zetek i igreków.

CBOSPODCAST

29.05.2025

Rafał Trzaskowski ma większe szanse wygrać te wybory

Gościem kolejnego odcinka CBOS Podcastu jest prof. Paweł Ruszkowski, socjolog z Uniwersytetu Civitas. Rozmawiamy o społecznej mobilizacji w kontekście II tury wyborów prezydenckich, znaczeniu politycznej polaryzacji oraz możliwych przepływach wyborców i głosach tych, którzy nie wzięli udziału w I turze wyborów.

Zastanawiamy się również nad politycznym efektem „piwa z Mentzenem” i tym, na kogo i dlaczego zagłosują wyborcy Sławomira Mentzena.

Podcast jest dostępny również w serwisie Spotify: CBOS Podcast - odcinek 6

ZAMÓWSWOJEBADANIE

CBOSTRENDY Wyniki badań

WYDARZENIA

17.06.2025

Wyróżnienie dla CBOS w X edycji konkursu o Puchar Pytii za sondaż przed wyborami prezydenckimi 2025!

MIXEDMODE

Stosowanie zestawu technik w badaniu sondażowym

Prof. dr hab. Jarosław Górniak
Instytut Socjologii
Uniwersytet Jagielloński

Stosowanie w jednym badaniu sondażowym więcej niż jednej techniki gromadzenia danych przy wykorzystaniu tego samego kwestionariusza (w sensie brzmienia i kolejności pytań), np : ankieta pocztowa, CAWI, CATI, wywiad osobisty: