Do rąk Czytelników oddajemy kolejne opracowanie dotyczące młodzieży. Tak jak poprzednie ukazuje się ono w naszej serii "Opinie i Diagnozy".

Jest to publikacja szczególna. Przedmiotem badania nie jest reprezentatywna próba ogółu dorosłej ludności Polski, ale młodzież, a ściślej uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych (liceów, techników i zasadniczych szkół zawodowych). Badamy więc nie "społeczną przeciętną", ale generację młodych ludzi, w większości 18-19-letnich, urodzonych na początku lat 90. w wolnym, demokratycznym kraju. Uczyli się w systemie oświaty już zreformowanym. Mieli około 13 lat, gdy Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. Większość z nich miała prawo głosować w wyborach prezydenckich w 2010 roku i ma prawo głosować w tegorocznych wyborach parlamentarnych.

W badaniach uwzględniliśmy obszerną problematykę: domu rodzinnego i szkoły, warunków materialnych i pracy zarobkowej, aspiracji życiowych i sposobów spędzania wolnego czasu, postaw wobec demokracji i polityki, ale także deklarowanych wartości i norm obyczajowych. Sporo miejsca poświęciliśmy doświadczeniom badanych z substancjami psychoaktywnymi. Po raz pierwszy podjęliśmy kwestię uczestnictwa młodzieży w grach typu hazardowego. W sumie powstał wielostronny i wnikliwy szkic do portretu dzisiejszych młodych ludzi.

Szczególny charakter tej publikacji tkwi w powtarzalności badań poświęconych młodzieży. Pozwala to na porównanie wyników ostatniego badania (z listopada 2010 roku) z wcześniejszymi - pierwsze zrealizowano już w roku 1990, a następne w latach: 1991, 1992, 1994, 1996, 1998, 1999, 2003, 2008. W badaniach tych powtarzała się część pytań kwestionariusza.

Rozpoczynaliśmy to przedsięwzięcie badawcze jako dodatkowe badanie statutowe CBOS, natomiast ostatnie edycje miały już zewnętrznych zleceniodawców: w roku 1999 był to Instytut Psychiatrii i Neurologii, a w latach 2003, 2008 i 2010 - Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Kierownictwu KBPN bardzo dziękujemy za współpracę i zgodę na opublikowanie danych.