W powyborczym badaniu sprawdziliśmy, kiedy wyborcy podjęli ostateczne decyzje dotyczące udzielania poparcia danemu komitetowi i jakimi przesłankami się kierowali.

Ogólnie rzecz biorąc, decyzje większości wyborców (ogółem 70%) zapadły co najmniej kilka tygodni przed wyborami, ale znacząca grupa (ogółem 28%) postanowiła o tym, na kogo głosować, w ciągu ostatniego tygodnia przed wyborami, w tym 9% głosujących zdecydowała o tym dopiero w dniu wyborów, a 4% w przedwyborczą sobotę.

Biorąc pod uwagę deklaracje wyborców poszczególnych ugrupowań dotyczące motywów ich głosowania, można powiedzieć, że największe znaczenie miały dwie kwestie: zbieżność głoszonych haseł i postulatów z wartościami wyznawanymi przez głosujących (61%) oraz realizowana lub deklarowana polityka wobec Unii Europejskiej (56%). Dla wielu wyborców (52%) znaczący był także program gospodarczy. Ponadto decyzje wyborcze często wyrażały oczekiwania dotyczące zmiany władzy (50%) oraz nowej jakości w polityce (49%). Istotne, choć mniej ważne, okazały się prospołeczne motywy działania partii - poczucie, że dane ugrupowanie dba o ludzi takich jak respondent (45%). Najmniej wyborców akcentowało dobrą ocenę wcześniejszych rządów popieranego ugrupowania (37%) oraz walory moralne jego polityków (32%).

Ujmując wyborcze motywacje bardziej syntetycznie, można powiedzieć, że większość wyborców (68%) głosowała „pozytywnie”, mając poczucie, że spośród ugrupowań ubiegających się o głosy wyborców znajduje się takie, które im (przynajmniej w jakiejś mierze) odpowiada. Co czwarta osoba uczestnicząca w wyborach (26%) przyznała, że głosowała „negatywnie”, a więc kierowała się przede wszystkim tym, aby osłabić szanse na uzyskanie dobrego wyniku ugrupowania, któremu jest przeciwna.

MOTYWY I DECYZJE WYBORCZE ELEKTORATÓW

Wyborcy poszczególnych ugrupowań różnią się między sobą, jeśli chodzi o czas podejmowania decyzji wyborczych oraz motywy głosowania.

Deklaracje osób, które w wyborach do Sejmu oddały głos na Prawo i Sprawiedliwość, pokazują, że ugrupowanie to ma (obok wyborców Koalicji Obywatelskiej) najbardziej ugruntowany elektorat. Większość jego wyborców (62%) na długo przed wyborami zdecydowała o udzieleniu poparcia temu ugrupowaniu. Głosujący na PiS mieli poczucie, że reprezentuje on zarówno ich interesy (dba o ludzi takich jak oni – 66%), jak i wyznawane przez nich wartości i zasady (62%). Wyborcy dobrze oceniali dotychczasowe rządy tego ugrupowania (64%) oraz jego program gospodarczy (59%). Zdecydowana większość elektoratu PiS głosowała na „swoje” ugrupowanie z przekonaniem (80%). Jedynie wśród wyborców Konfederacji odsetek głosujących „pozytywnie” był wyższy.

Koalicja Obywatelska ma nawet bardziej niż PiS ugruntowany elektorat. Większość jej wyborców (61%) na długo przed wyborami zdecydowała o poparciu tego ugrupowania. Zarazem stosunkowo niewielu głosujących na KO (6%) pojęło decyzję o udzieleniu jej poparcia w ostatnim momencie: w dniu wyborów lub w przedwyborczą sobotę. Odsetek takich wyborców był niższy niż w pozostałych elektoratach. Dla wyborców KO ważny był przede wszystkim stosunek tego ugrupowania do Unii Europejskiej (80%). Niemal równie często wskazywanym motywem głosowania na KO była chęć zmiany władzy (77%). W odczuciu dużej części wyborców tej formacji (64%) reprezentuje ona bliskie im wartości i zasady. Większość wyborców KO głosowała z poczuciem, że wybrana partia im odpowiada (66%), choć spora część głosowała negatywnie (31%).

Większość wyborców Nowej Lewicy o tym, na którą listę zagłosować, postanowiła kilka tygodni przez wyborami lub później (ogółem 58%, w tym 30% tydzień przed wyborami lub później). O udzieleniu poparcia Nowej Lewicy zdecydowały przede wszystkim względy ideowe – 76% jej wyborców zadeklarowało, że ugrupowanie to reprezentuje bliskie im wartości i zasady. Odsetek osób odwołujących się do motywów aksjologicznych był wśród wyborców tej formacji wyższy niż w pozostałych elektoratach. Głosujący na Nową Lewicę stosunkowo często brali pod uwagę stosunek tego ugrupowania do Unii Europejskiej (58%) oraz kierowali się chęcią zmiany władzy (56%). Większość wyborców tego ugrupowania głosowała „pozytywnie” (62%), ale spora część z nich (31%) chciała przede wszystkim ograniczyć szansę na dobry wynik ugrupowania, któremu jest przeciwna.

Decyzje o udzieleniu poparcia Konfederacji WiN zapadały w różnych momentach. Blisko połowa jej wyborców postanowiła o tym na długo przed wyborami (49%), ale spora grupa zadeklarowała, że ostateczną decyzję podjęła w dniu wyborów (18%). Wyborcy Konfederacji podkreślali przede wszystkim dobry program gospodarczy tego ugrupowania (73%). Często oczekiwali także zmiany władzy (60%) i nowej jakości w polityce (60%). Głosujący na Konfederację częściej niż pozostałe elektoraty deklarowali, że popierana przez nich formacja im odpowiada (86%).

Elektorat Trzeciej Drogi jest zdecydowanie najmniej ugruntowany. Można powiedzieć, że jest to elektorat in statu nascendi, który dopiero wymaga zbudowania jego politycznej tożsamości. Większość wyborców tej inicjatywy politycznej podjęła decyzje o jej poparciu w wyborach nie wcześniej niż kilka tygodni przed głosowaniem (ogółem 72%, w tym 49% nie wcześniej niż tydzień przed nim). Wyborcy Trzeciej Drogi chcieli przede wszystkim zmiany władzy (78%) oraz oczekiwali nowej jakości w polityce (70%). Większość z nich deklarowała ponadto, że ugrupowanie to reprezentuje bliskie im wartości i zasady (55%). W elektoracie Trzeciej Drogi więcej niż wśród wyborców pozostałych ugrupowań było osób, które głosowały, aby zmniejszyć szanse na dobry wynik ugrupowania, któremu są przeciwne (41%).