Lata dziewięćdziesiąte można potraktować jako początek nowej ery, a rok 1989 jako cezurę dzielącą "stare" i "nowe" czasy. Można jednak spojrzeć na nie również jako na konsekwencję tych wszystkich wydarzeń i procesów, które w latach osiemdziesiątych i wcześniejszych doprowadziły do erozji i upadku realnego socjalizmu.

Pisząc dziś o społeczeństwie w "okresie transformacji" socjologowie podkreślają najczęściej elementy kontynuacji, trwałość dzisiejszych postaw społecznych, ich zakorzenienie w dawnym centralnie planowanym systemie. Jest to istotne, ale pełne zrozumienie dzisiejszego społeczeństwa jest niemożliwe bez uwzględnienia tych zmian postaw i interesów, jakie nastąpiły w latach osiemdziesiątych i których konsekwencją był rozpad systemu komunistycznego oraz oddanie władzy przez ówczesną jej elitę.

Wydarzenia lat 1980-81 wiele nauczyły uczestników konfliktu i tamtego okresu. Władza nabrała przekonania, że choć można rządzić wbrew społeczeństwu, ważne jest jednak poznanie jego sposobu myślenia. Społeczeństwo po szoku stanu wojennego skupiło się wokół działań, które miały głównie na celu ochronę obniżającego się poziomu życia. Wiele osób uwierzyło też w siłę samoorganizacji społecznej i takich przemian, które metodą drobnych kroczków podważały zasady systemu.