1. Dane społeczno-demograficzne o przebadanej zbiorowości

2. Kryzys wychowania - zagrożenie czy stan faktyczny

Czy według nauczycieli można mówić o kryzysie wychowania młodzieży?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno mi powiedzieć

Źródła kryzysu wychowania młodzieży

- Brak spójnej koncepcji modelu wychowania ze strony wszystkich instytucji wychowujących

- Kryzys gospodarczy

- Kryzys moralny społeczeństwa

- Rodzina

- Obniżenie rangi społecznej zawodu nauczyciela

- Konflikt społeczno-polityczny

- Polityka władz

- Brak wpływu środowiska nauczycielskiego na decyzje dotyczące programu i metod nauczania

- Środki masowego przekazu

- Szkoła

- Organizacje młodzieżowe

- Nauczyciele

- Oddziaływanie opozycji politycznych na młodzież

- Kościół, księża

3. Opinie o młodzieży i jej wychowaniu

O młodym pokoleniu można powiedzieć:

- tyle samo dobrego, co złego

- więcej dobrego niż złego

- więcej złego niż dobrego

Zjawiska charakteryzujące środowisko młodzieżowe

- Konsumpcyjny model życia, kult pieniądza

- Brak wartości ideowych

- Nałogowe palenie papierosów

- Zanik aspiracji życiowych

- Znieczulica wobec spraw innych ludzi

- Brak szacunku do tradycji

- Brak szacunku dla nauczycieli

- Bezkrytyczne przyjmowanie wzorów życia od młodzieży zachodniej

- Cynizm, pogarda dla ogólnie uznawanych wartości

- Brak szacunku dla rodziców

- Snobizm

- Tendencje do izolowania się od świata ludzi dorosłych - tworzenie własnego systemu wartości, podkultury młodzieżowej

- Bezkrytyczne stosowanie się do wymogów mody młodzieżowej /"szpanerstwo"/

- Pijaństwo

- Zbytnia swoboda seksualna

- Uleganie naciskom gangów młodzieżowych

- Narkomania

4. Wpływ szkoły i innych instytucji wychowujących na kształtowanie cech i postaw życiowych oraz poglądów politycznych młodzieży

Największy wpływ na wychowanie młodych ludzi nauczyciele przypisują następującym instytucjom:

- Rodzice, dom rodzinny

- Szkoła

- Rówieśnicy, koledzy, przyjaciele

- Środki masowego przekazu

- Księża, katecheci, Kościół

- Harcerstwo

- Inne organizacje młodzieżowe

- Dziadkowie

Instytucje i osoby, które zdaniem badanych w bardzo dużym stopniu wpływają na kształtowanie poglądów młodzieży:

- Rodzice

- Rodzina

- Rówieśnicy, koledzy

- Nauczyciele

- Szkoła

- Księża, Kościół

- TV

- Radio

- Prasa

- Harcerstwo, ZSMP, ZMW

- Audycje rozgłośni zagranicznych

- Opozycja polityczna

- Publikacje nielegalne

- Inne organizacje młodzieżowe

5. Postulowany model pracy szkoły

Czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami dotyczącymi kierunków pracy szkoły?

- Nauczyciele powinni mieć większy wpływ na tworzenie programu nauczania

- szkoła powinna przede wszystkim rozwijać inicjatywę uczniów

- Zadaniem szkoły powinno być przede wszystkim premiowanie umiejętności samodzielnego myślenia

- Szkoła powinna zwiększyć dyscyplinę i wymagania wobec uczniów

- Należy ograniczyć ingerencję różnego typu władz w pracę szkoły

- Szkoła powinna uczyć mniej a lepiej

- Zadaniem szkoły powinno być przede wszystkim wychowanie lojalnego obywatela

- Szkoła powinna odstąpić od tradycyjnego systemu wychowania, w większym stopniu rozwijać samorządność uczniów

- Dotychczas stosowane metody dydaktyczne są przestarzałe i wymagają zmian

- Działalność szkoły powinny regulować przede wszystkim przepisy gwarantujące realizację polityki państwa

- Powinno zmniejszyć się dystans między uczniem a nauczycielem, oprzeć się na zasadach pełnego partnerstwa

- Szkoła powinna przejąć więcej funkcji wychowawczych

- Szkołę powinien cechować dystans do codzienności, pewna izolacja od bieżących wydarzeń

- Szkoła powinna przede wszystkim uczyć, a nie wychowywać

Czy dyskusje z lat 1980-1981 przyniosły takie koncepcje pracy szkoły, które należałoby rozwijać?

- tak

- nie

- nie wiem

Gdyby Kościół miał możliwość współdecydowania w sprawach szkolnictwa, to czy sytuacja w tej dziedzinie byłaby lepsza, taka sama czy gorsza?

- lepsza

- taka sama

- gorsza

- trudno powiedzieć

Czy w przyszłości znaczenie nauczyciela

- w procesie nauczania będzie rosło czy malało?

- w procesie wychowania będzie rosło czy malało?

6. Obowiązki i powinności nauczyciela

Czy zgodził(a)by się Pan(i) ze stwierdzeniem, że zawód nauczyciela to zawód szczególny, wymagający powołania?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy Pana(i) zdaniem nauczyciel oprócz obowiązków zawodowych powinien spełniać w społeczeństwie inne jeszcze zadania?

- Tak, powinien

- Może, ale nie jest to konieczne

- Powinien zająć się wyłącznie pracą zawodową

- Inne określenia

Cechy i zachowania konieczne do wykonywania zawodu nauczyciela

- Wysoka kultura osobista

- Krytycyzm wobec niedomogów własnej pracy

- Przygotowanie metodyczne

- Wrażliwość na sprawy innych ludzi

- Nienaganność postawy moralnej

- Wysokim poziom wiedzy ogólnej

- Tolerancja światopoglądowa

- Powołanie do zawodu

- Krytycyzm wobec otaczającej nas rzeczywistości

- Innowacyjność, szukanie nowych rozwiązań dydaktycznych i wychowawczych

- Korzystanie z dóbr kultury

- Lojalność wobec władz

- Wychowanie młodzieży w duchu lojalności i posłuszeństwa wobec władzy państwowej

- Ujawnianie prawdy niezależnie od istniejącej oficjalnie wersji

- Wyższe wykształcenie

- Zaangażowanie w pracy społecznej

- Świecki tryb życia, niemanifestowanie swoich uczuć religijnych

- Neutralność polityczna

- Materialistyczny światopogląd

- Aktywność polityczna

Czy Pana(i) zdaniem obowiązkiem nauczyciela jest - niezależnie od własnych przekonań - wpajanie uczniom lojalności wobec państwa?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy zdarzyło się Panu(i), że w dyskusjach z młodzieżą musiał(a) zachować się Pan(i) niezgodnie z własnymi przekonaniami?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

7. Ocena własnej grupy zawodowej

Czy Pana(i) zdaniem mamy do czynienia ze zjawiskiem stałego pogarszania się "jakości" nauczycieli, obniżania się ich poziomu zawodowego?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

W stosunku do jakiej części środowiska nauczycielskiego niżej wymienione zarzuty uważa Pan(i) za uzasadnione?

- Mała aktywność społeczno-polityczna

- Nadmierna wrażliwość na krytykę środowiska nauczycielskiego

- Brak krytycyzmu wobec niedomogów własnej pracy

- Niecenienie samodzielności myślenia u uczniów

- Nie czują potrzeby doskonalenia swoich kwalifikacji

- Zbyt mała samodzielność myślenia

- Zbyt małe wymagania wobec uczniów, nieegzekwowanie wiedzy

- Niskie kwalifikacje

- Brak przygotowania metodycznego

- Konserwatyzm, negatywne nastawienie wobec innowacji

- Małe zaangażowanie w pracy

- Nie mają predyspozycji do wykonywania zawodu, nie lubią swojej pracy

- Brak lojalności wobec państwa i władzy

- Czerpanie korzyści materialnych (prezenty, gratyfikacje materialne, "korepetycje")

Czy Pana(i) zdaniem większość nauczycieli w wystarczającym stopniu:

- jest zaangażowana w rozwiązywanie problemów szkolnictwa

- wywiązuje się ze swoich obowiązków dydaktyczno-wychowawczych

8. Sytuacja zawodowa nauczycieli

Czy obecnie stosowany system oceny pracy nauczycieli motywuje ich do lepszej pracy?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Kto najbardziej obiektywnie ocenia wyniki pracy nauczyciela?

- Uczniowie

- Dyrektor szkoły

- Sam nauczyciel

- Nauczyciele metodycy

- Inni nauczyciele

- Rodzice

- Władze oświatowe

- Środki masowego przekazu

- Władze polityczne

Kto jest najbardziej niesprawiedliwy w ocenie pracy nauczyciela?

- Rodzice

- Środki masowego przekazu

- Władze oświatowe

- Władze polityczne

- Uczniowie

- Inni nauczyciele

- Dyrektor szkoły

- Nauczyciele metodycy

- Sam nauczyciel

W jakim stopniu niżej wymienione instytucje i osoby ingerują w pracę nauczyciela?

- Dyrektor szkoły

- Kuratorium oświaty

- Inspektor oświaty

- Centralne władze państwowe

- Rodzice

- Szkolna organizacja partyjna

- Inni nauczyciele

- Terenowe władze administracyjne

- Komitet rodzicielski

- Kościół, księża

Czy nauczycielom potrzebna jest większa samodzielność w doborze metod dydaktyczno-wychowawczych?

- Tak

- Nie

Zdaniem nauczycieli wykonywana przez nich praca:

- jest interesująca

- jest zgodna z wyuczonym zawodem

- daje poczucie przydatności i użyteczności

- daje zadowolenie, satysfakcję

- pozwala odpowiednio wykorzystać posiadaną wiedzę

- jest sprawiedliwie oceniana przez przełożonych

- daje możliwość samodzielnego działania

- daje możliwość awansu

Ocena sytuacji nauczycieli w porównaniu z przedstawicielami innych zawodów inteligenckich

Aspekty sytuacji zawodowej:

- Użyteczność społeczna

- Samodzielność w pracy

- Zakres odpowiedzialności

- Poważanie społeczne

- Warunki pracy

- Uciążliwość pracy

- Możliwość awansu

- Wynagrodzenie

9. Opinie o rzeczywistości społeczno-politycznej kraju

Ocena dorobku 40-lecia Polski Ludowej

- więcej korzyści niż strat

- i korzyści i straty

- więcej strat niż korzyści

- trudno powiedzieć

Czy działalność niżej wymienionych instytucji, organizacji i grup dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami?

- Sejm

- Wojsko

- Rząd

- Rada Państwa

- Związki Zawodowe

- PRON

- PZPR

- Kościół

- MO i resort spraw wewnętrznych

- Opozycja polityczna

/nauczyciele, ogół Polaków/

Rzeczywistość społeczno-polityczną naszego kraju charakteryzują:

- Tolerancja światopoglądowa

- Silna władza centralna, decydująca o wszystkich sprawach

- Gwarantowanie i przestrzeganie swobód obywatelskich

- Niezgodność głoszonych teorii z praktyką

- Znaczny rozwój różnych form samorządności

- Demokratyczne sprawowanie władzy

- Równe szanse życiowe niezależnie od światopoglądu

- Wpływ ogółu obywateli na rządzenie państwem

- Brak większych różnic w poglądach politycznych obywateli

- Gwarantowanie wszystkim obywatelom przyzwoitego standardu życia

- Istnienie silnej opozycji politycznej

Ocena ogólnej sytuacji gospodarczej

Ocena ogólnej sytuacji politycznej

- Dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy władze rzeczywiście podejmują działania mające zapobiec nawrotom kryzysów, z jakimi mieliśmy do czynienia w przeszłości?

- Tak, są liczne dowody na to

- W zasadzie tak, ale zbyt wolno, są liczne braki w tym działaniu

- Nie, działalność jest powierzchowna, stosuje się stare metody

- Nie podejmują żadnych działań

Czy uważa Pan(i), że w chwili obecnej możemy powiedzieć, iż w Polsce zakończył się konflikt polityczny?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy różnice w poglądach politycznych nauczycieli są przyczyną podziałów tego środowiska?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy w chwili obecnej w Polsce mamy możliwość wypowiadania swoich sądów o polityce władz?

- Tak i nasze opinie są poważnie traktowane

- Tak, ale nasze opinie lekceważy się

- Nie, ogranicza się możliwość wyrażania krytycznych opinii

- Nie, całkowicie umożliwia się wyrażanie krytycznych opinii

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy w okresie 1980-1981 miał(a) Pan(i) poczucie wpływu na to, co działo się w kraju?

- Liczono się ze zdaniem takiego człowieka jak ja

- Niewiele liczono się ze zdaniem takiego człowieka jak ja

- Nikt nie liczył się ze zdaniem takiego człowieka jak ja

- Trudno powiedzieć

Czy tacy ludzie jak Pan(i) mają wpływ na:

- sytuację polityczną kraju

- tworzenie programu nauczania

- sytuację swojej grupy zawodowej

- rozwiązywanie spraw swojego miejsca zamieszkania

- działalność ZNP

- zarządzanie i kierowanie szkołą

- działalność organizacji młodzieżowych w szkole

- wychowanie młodzieży

Opinie nauczycieli o opozycji

1. Swoją działalnością przyczyniają się do zakłócenia spokoju i porządku społecznego

2. Wskazują na błędy władzy i przyczyniają się tym samym do poprawy sytuacji w kraju

3. Ich działalność służy interesom wrogów Polski

4. Ich koncepcje są niemożliwe do wprowadzenia w życie

5. Głoszone przez nich hasła są jedynie parawanem dla działalności antysocjalistycznej

6. Mają dobre koncepcje, propozycje, które wprowadzone w życie mogłyby się przyczynić do wyjścia z kryzysu

7. Ich działalność nie ma żadnego znaczenia

8. Ich działalność utrudnia proces demokratyzacji życia w kraju

9. Ich działalność jest przeszkodą w procesie wyprowadzania kraju z kryzysu

10. Występują w obronie społeczeństwa, walczą o słuszne, ważne sprawy Polaków

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy powinno karać się osoby prowadzące antyustrojową działalność polityczną?

- Tak i powinny to być kary surowsze niż dotychczas

- Tak i powinny to być kary takie jak dotychczas

- Tak, ale powinny to być kary łagodniejsze niż dotychczas

- W ogóle nie powinno się karać

/nauczyciele, ogół Polaków/

Ocena nastroju społeczeństwa polskiego u progu nowego, 1986 roku:

- Ogólne odprężenie i zadowolenie z postępującej normalizacji życia w kraju

- Pewne odprężenie i zadowolenie, że jest trochę lepiej

- Apatia, rezygnacja, pogodzenie się z losem

- Lęk, obawa, co przyniesie przyszłość, niepewność jutra

- Ogólne niezadowolenie, brak wiary w jakąkolwiek poprawę

Czy nowy rząd będzie lepszy od poprzedniego?

- Lepszy

- Taki sam

- Gorszy

- Może lepszy, może gorszy

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/