OPINIE O UDZIELANIU POMOCY W SKRÓCENIU ŻYCIA NIEULECZALNIE CHORYM

Jeden z lekarzy amerykańskich od kilku lat pomaga osobom nieuleczalnie chorym i doznającym niemożliwym do uśmierzenia cierpień w umyślnym skróceniu życia - na ich prośbę.

Czy, Pana(i) zdaniem, lekarz ten postępuje dobrze czy też źle?

- raczej źle

- zdecydowanie źle

- raczej dobrze

- zdecydowanie dobrze

- trudno powiedzieć /wykres/ oraz /tabela aneksowa/

W jednym ze szpitali zachodniej Europy zdarzyła się taka sytuacja, że całkowicie sparaliżowany młody sportowiec, który nie miał żadnej szansy na najmniejszą choćby poprawę zdrowia, zdecydował się na zadanie sobie śmierci. Umożliwiono mu to w szpitalu, podając odpowiednie środki. Czy, Pana(i) zdaniem, postępowanie personelu medycznego - spełniającego wolę pacjenta - bardziej zasługuje na miano aktu miłosierdzia czy też raczej zabójstwa? A może nazwał(a)by to Pan(i) inaczej? Jak?

- Był to raczej akt miłosierdzia

- Był to raczej akt zabójstwa

- Oceniam to inaczej

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań "88, ‘99/ oraz /tabela aneksowa/

OPINIE O DOPUSZCZALNOŚCI RÓŻNYCH DZIAŁAŃ W SYTUACJACH TERMINALNYCH

Przedstawię teraz Panu(i) kilka sytuacji dotyczących osób chorych bliskich śmierci, nieuleczalnych, cierpiących. Czy uznał(a)by Pan(i) za dopuszczalne

czy też za niedopuszczalne:

a) pozostawienie pacjentowi w takiej sytuacji środków umożliwiających jemu samemu bezbolesne zakończenie życia

b) spowodowanie bezbolesnego zakończenia życia, jeśli pacjent w takiej sytuacji w pełni świadomie o to prosi, a nie może tego uczynić sam

c) odłączenie specjalnej aparatury podtrzymującej funkcje życiowe pacjenta po wypadku, który jest od wielu tygodni nieprzytomny, ma uszkodzony mózg, i jest pewne, że nigdy nie będzie mógł żyć normalnie, jeśli rodzina pacjenta o to prosi

d) odłączenie specjalnej aparatury podtrzymującej funkcje życiowe pacjenta, który jest od wielu tygodni nieprzytomny, ma uszkodzony mózg, i jest pewne, że nigdy nie będzie mógł żyć normalnie, jeśli pacjent sam wcześniej o to prosił /tabela: dopuszczalne, niedopuszczalne/ oraz /tabele aneksowe/

STOSUNEK DO EUTANAZJI

Czy, ogólnie rzecz biorąc, takie zachowanie jak eutanazja, tzn. pozbawienie życia osoby nieuleczalnie chorej na jej prośbę, może być, Pana(i) zdaniem, w pewnych okolicznościach usprawiedliwione czy też nie może? Proszę powiedzieć, w jakim miejscu skali umieścił(a)by Pan(i) swoją opinię, przyjmując, że "1" oznacza, że nigdy nie może być usprawiedliwione, a "10", że zawsze można je usprawiedliwić /tabela aneksowa/

POWINNOŚCI I ODPOWIEDZIALNOŚĆ PRAWNA LEKARZY

Czy, Pana(i) zdaniem, lekarze powinni spełniać wolę cierpiących, nieuleczalnie chorych, którzy domagają się podania im środków powodujących śmierć?

- Tak

- Nie /wykres ‘88, ‘99/ oraz /tabela aneksowa/

Uzasadnienia osób, które odpowiedziały twierdząco na pytanie: czy lekarze powinni spełniać wolę cierpiących, nieuleczalnie chorych, którzy domagają się podania im środków powodujących śmierć

- Względy humanitarne - skrócenie cierpień

- Zmniejszenie cierpień rodziny, bliskich - nie tylko chorego

- Pacjent ma prawo do decydowania o swoim losie, prawo do godnej śmierci i uniknięcia cierpień

Lekarz powinien respektować decyzje pacjenta, powinien pomóc, jeśli pacjent nie może znieść cierpień

- Sam respondent obawia się znalezienia się w takiej sytuacji - obawia się cierpienia - lub zna ją z doświadczenia

- Jedynie w wyjątkowych sytuacjach - konieczność każdorazowego analizowania okoliczności, wypowiedzenia się rodziny, komisji lekarskiej - oraz różne dodatkowe zastrzeżenia: jeśli pacjent w pełni świadomy, jeśli prośby dużo wcześniej zgłaszane itp.

- Odpowiedzi zawierające wahanie: to bardzo trudne sprawy, trudno mi to zrozumieć, nie byłem w takiej sytuacji itp. oraz inne uzasadnienia lub odpowiedzi nie dające się zaklasyfikować

Uzasadnienia osób, które odpowiedziały przecząco na pytanie: czy lekarze

powinni spełniać wolę cierpiących, nieuleczalnie chorych, którzy domagają się podania im środków powodujących śmierć

- Nie wolno zabijać, nikt nie ma prawa decydować o śmierci drugiego człowieka, jest to niezgodne z etyką, moralnością, prawem

- Rolą lekarza jest ratowanie ludzkiego życia, a nie jego skracanie (odpowiedzi dotyczące obowiązków, etyki, przysięgi lekarskiej)

- Zawsze należy liczyć się z nadzieją na poprawę, wynalezienie nowego leku itp., lekarze mogą się mylić

- Względy religijne: życie pochodzi od Boga i nikt nie może go odbierać

- Śmierć powinna być naturalna, nie mamy prawa decydować o swojej śmierci

- Chory, który cierpi, nie może obiektywnie ocenić swojej sytuacji, szans, jest niekompetentny, może podjąć nieprzemyślaną decyzję

- Wypowiedzi wskazujące na apoteozę życia - życie jest największym dobrem, każdy chce żyć jak najdłużej itp.

- Istnieje niebezpieczeństwo nadużyć

- Inne uzasadnienia odpowiedzi przeczących (także odpowiedzi „nie wiem”, „trudna sprawa” itp.)

Uzasadnienia osób, które odpowiedziały „trudno powiedzieć” na pytanie:

czy lekarze powinni spełniać wolę cierpiących, nieuleczalnie chorych, którzy domagają się podania im środków powodujących śmierć

- Jest to sprawa trudna, kontrowersyjna

- To zależy od okoliczności, konkretnej sytuacji, szczegółowo zbadanej, jeśli na pewno nie ma szans na wyleczenie

- Powinno być dopuszczalne, należy spełnić wolę chorego

- Powinna to być decyzja pacjenta - a nie jego rodziny; tylko na prośbę chorego

- Pacjent nie jest zdolny ocenić stanu swego zdrowia, może być chwilowo załamany itp.

- Nie ma pewności, zawsze jest szansa na wyzdrowienie

- Nie wolno zabijać, każdy ma prawo do życia, lekarze mają leczyć itp.

- Względy religijne

- Inne odpowiedzi - nie dające się zaklasyfikować

- Trudno powiedzieć i brak odpowiedzi

W związku z omawianymi sprawami pojawia się problem odpowiedzialności prawnej personelu medycznego za ułatwianie chorym śmierci na ich życzenie i pod wpływem współczucia.

Opinia publiczna podzieliła się na zwolenników i przeciwników karania lekarzy. Czy, Pana(i) zdaniem, należy karać lekarzy za ułatwianie chorym śmierci czy też nie?

- Należy karać

- Nie należy karać

To zależy - czasami tak, czasami nie

Trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

ZA CZY PRZECIW PRAWNEJ DOPUSZCZALNOŚCI EUTANAZJI?

Czy w przypadku nieuleczalnie chorego, którego cierpieniom nie można ulżyć, prawo powinno zezwalać na to, aby na prośbę jego i jego rodziny lekarz mógł skrócić życie pacjenta za pomocą bezbolesnych środków?

- Raczej tak

- Zdecydowanie tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć /tabela aneksowa/

Tabele aneksowe