ROZUMIENIE DEMOKRACJI

Co dla Pana(i) oznacza termin demokracja?

Określenia pozytywne lub neutralne

- Wolność, swobody obywatelskie, swobody polityczne

- Udział obywateli w sprawowaniu władzy

- Równość

- Kwestie gospodarcze: dobrobyt, kapitalizm, własność prywatna

- Sprawiedliwość

- Ład, porządek, stabilizacja

- Władza większości

- Tolerancja dla mniejszości

- Prawa człowieka

- Inne określenia pozytywne lub neutralne

Określenia negatywne

- Niesprawiedliwość, nierówność, wyzysk

- Chaos, anarchia

- Trudności gospodarcze, bieda, bezrobocie

- Przestępczość, korupcja

- Negatywne oceny elit

- Inne określenia negatywne

Trudno powiedzieć

Która z poniższych opinii jest bardziej zgodna z Pana(i) poglądami?

Demokracja to przede wszystkim:

- wolność człowieka

- bałagan i chaos

-Trudno powiedzieć

/wykres wg badań V‘95, XI‘96, X‘97, VI‘01/ oraz /tabela aneksowa/

Jak Pan(i) sądzi, czy ludziom w Polsce bardziej zależy na tym:

- aby sami uczestniczyli w rządzeniu

- aby nimi dobrze rządzono

- Trudno powiedzieć

/wykres/

Czy Pan(i) osobiście chce bardziej:

- być dobrze rządzonym(ą)

- uczestniczyć w rządzeniu

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

CZY DEMOKRACJA JEST NAJLEPSZYM SYSTEMEM?

Z którym z poniższych stwierdzeń najbardziej się Pan(i) zgadza?

- Dla ludzi takich jak ja nie ma w gruncie rzeczy znaczenia, czy rząd jest demokratyczny czy niedemokratyczny

- Demokracja ma przewagę nad wszelkimi innymi formami rządów

- Niekiedy rządy niedemokratyczne mogą być bardziej pożądane niż rządy demokratyczne

- Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

W jakim stopniu jest Pan(i) zadowolony(a) bądź niezadowolony(a) ze sposobu, w jaki funkcjonuje obecnie demokracja w Polsce?

- Niezadowolony(a)

- Zadowolony(a)

- Trudno powiedzieć

/wykres: zrekodowane odpowiedzi na skali od 1 "Całkowicie niezadowolony(a)" do 10 "Całkowicie zadowolony(a)"/

Czy zgadza się Pan(i) czy też nie zgadza z następującymi opiniami?

* Ludzie, którzy łamią prawo, powinni otrzymywać surowe wyroki

* Szkoły powinny uczyć dzieci posłuszeństwa wobec autorytetów

* Dzisiejsza młodzież nie ma wystarczającego szacunku dla tradycyjnych, polskich wartości

* Nawet najgorsze prawo powinno być przestrzegane

* Cenzura filmów i czasopism jest konieczna, by utrzymać moralność społeczeństwa

- Zdecydowanie się zgadzam

- Raczej się zgadzam

- Raczej nie zgadzam się

- Zdecydowanie nie zgadzam się

/tabela/

Proszę powiedzieć, czy zgadza się Pan(i) czy nie zgadza z wymienionymi stwierdzeniami?

* Cudzoziemcy, którzy nie akceptują naszego rządu i krytykują go, nie powinni tutaj pozostawać

* Społeczeństwo nie powinno tolerować poglądów politycznych, które zdecydowanie różnią się od poglądów większości

* Realizacja zasady, że każdy ma prawo do własnych opinii, jest dzisiaj zbyt daleko posunięta

* Nie powinno się wysłuchiwać ludzi, którym nie podoba się sposób życia w naszym kraju

[odpowiedzi rekodowane]

- Zgadzam się

- Nie zgadzam się

- Trudno powiedzieć

/tabela wg badań III 2000, VI 2001/

Proszę powiedzieć, czy zgadza się Pan(i) czy nie zgadza z wymienionymi stwierdzeniami?

* Zawsze powinno się okazywać szacunek tym, którzy sprawują władzę

* Lepiej żyć w zdyscyplinowanym społeczeństwie niż dawać ludziom wiele swobód

* Radykalnym i skrajnym ugrupowaniom politycznym nie powinno się pozwalać na organizowanie demonstracji

* Wolność słowa nie oznacza zgody na głoszenie skrajnych poglądów politycznych

- Zgadzam się

- Nie zgadzam się

- Trudno powiedzieć

/tabela/

POSTAWY AUTORYTARNE W NASZYM ŻYCIU

Przeczytam Panu(i) różne opinie - o każdej z nich proszę powiedzieć, czy Pan(i) się z nią

zgadza czy też się nie zgadza?

* Odrobina dyktatury jeszcze nikomu nie zaszkodziła - ktoś powinien silną ręką wziąć się za urzędników i skłócone partie

* Demokracja ma swoje wady, ale lepszego systemu od demokracji nie wymyślono

* Niezależna prasa jest gwarantem wolności i dlatego prasie niczego nie można narzucać

* Należy wprowadzić kontrolę prasy, ponieważ zdarza się, że dezorientuje, wprowadza w błąd

* Dzięki Sejmowi możliwe jest uzgodnienie sprzecznych interesów

* W kraju byłoby lepiej, gdyby Sejmu w ogóle nie było

* Partie polityczne są niezbędne dla dobrego działania demokracji

* Zamiast partii politycznych ludzie woleliby u władzy zdecydowanego, znającego się na rzeczy człowieka

* Spory między partiami są czymś normalnym

* Spory między partiami są jedną z przyczyn naszych trudności

- Zgadzam się

- Nie zgadzam się

- Trudno powiedzieć

/tabela wg badań 1993, 2001/

Przeczytam Panu(i) różne opinie - o każdej z nich proszę powiedzieć, czy Pan(i) z nią się zgadza czy też się nie zgadza?

* W obecnych czasach właściwie nie wiadomo, czy można jeszcze na kimś polegać

* Przy istnieniu tak wielu różnych idei, teorii i poglądów, często już nie wiadomo, w co wierzyć

* Bardzo często nie można się zorientować, czy pociągnięcia władz są słuszne i właściwe czy też pozbawione sensu

* Coraz trudniej dopatrzyć się jakiegoś sensu w otaczającym nas świecie

* Łatwo można odróżnić tzw. krzykaczy, demagogów od ludzi rozsądnych, trzeźwo myślących

- Zgadzam się

- Nie zgadzam się

- Trudno powiedzieć

/tabela wg badań 1993, 2001/

Postawy:

* Prodemokratyczna

* Świadcząca o poczuciu zagubienia

* Autorytarna

- Słaba akceptacja (1-2 wskazania)

- Średnia akceptacja (3 wskazania)

- Silna akceptacja (4-5 wskazań)

/tabela/ oraz /tabele aneksowe/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych