SPOŁECZNE WYOBRAŻENIA O CHOROBACH PSYCHICZNYCH. CZY CHOROBY PSYCHICZNE SĄ ULECZALNE?

Jak Pan(i) sądzi, czy człowiek, który zachorował psychicznie, ma szansę na wyzdrowienie czy też raczej pozostanie chory do końca życia?

- Ma szansę na wyzdrowienie

- Nie ma szansy na wyzdrowienie

-Trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /wykres wg wykształcenia/ oraz /tabela aneksowa/

DO KOGO ZWRÓCIĆ SIĘ O POMOC?

Do kogo przede wszystkim zwrócił(a)by się Pan(i) po radę i pomoc, gdyby podejrzewał(a) Pan(i), że bliska Panu(i) osoba zachorowała psychicznie? Czy byłby to:

- lekarz psychiatra

- lekarz

- ktoś z rodziny

- psycholog

- ktoś z przyjaciół

- ksiądz

- uzdrowiciel

- w tej sprawie nie zwrócił(a)bym się do nikogo

- trudno powiedzieć /wykres/ oraz /tabela aneksowa/

JAK ZACHOWUJĄ SIĘ OSOBY CHORE PSYCHICZNIE?

Jak Pan(i) sądzi, po czym można poznać, że ktoś jest chory psychicznie? Czy, Pana(i) zdaniem, osoba chora psychicznie:

- zachowuje się niezrozumiale

- mówi od rzeczy

- zaniedbuje wygląd lub higienę

- przejawia niepokój w zachowaniu

- jest zobojętniała wobec własnego losu

- nie wie, co robi

- uważa się za kogoś, kim nie jest

- boi się bez powodu

- jest zrozpaczona

- słyszy nierzeczywiste „głosy”

- unika ludzi

- zachowuje się agresywnie wobec innych ludzi

- jest bierna, bezczynna

- myśli o popełnieniu samobójstwa

- jest napastliwa wobec innych osób

- nie może spać

- okazuje niepohamowaną wesołość

/tabela/

SPOŁECZNE POSTAWY WOBEC PSYCHICZNIE CHORYCH

CO ODCZUWAJĄ ZDROWI SPOTYKAJĄC OSOBĘ CHORĄ PSYCHICZNIE?

Jak Pan(i) sądzi, co na ogół odczuwają zdrowi ludzie przy osobistym zetknięciu się z osobą chorą psychicznie?

- współczucie

- zakłopotanie

- bezradność

- strach

- litość

- zaciekawienie

- obojętność

- szacunek

- rozbawienie

- odrazę

- pogardę

- złość

- trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

CZY CHOROBY PSYCHICZNE UKRYWA SIĘ PRZED INNYMI?

Czy zaliczył(a)by Pan(i) choroby psychiczne do chorób, które zazwyczaj ukrywa się przed innymi ludźmi jako wstydliwe, czy raczej nie?

- zdecydowanie tak

- raczej tak

- raczej nie

- zdecydowanie nie

- trudno powiedzieć

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

JAK OKREŚLANE SĄ OSOBY PSYCHICZNIE CHORE?

Czy mógłby (mogłaby) Pan(i) powiedzieć, jak (jakimi słowami) określa się w Pana(i) otoczeniu osoby chore psychicznie?

OKREŚLENIA PEJORATYWNE OGÓŁEM

Podkreślające odmienność poprzez różnorodne epitety: np. down, mongoł, wariat, świr, czubek, obłąkany, pomylony, zbzikowany, bzik, furiat, paranoik stuknięty, walnięty, odbiło mu, ma nierówno pod sufitem, brak mu (jednej lub piątej) klepki, dekiel, szajbus, ma fioła, ma ptoka, werbiel, palant, gacki, korki, przypały, ułomki, kukuła, motyl, hublej, smok, zboczeńcy, coś z nim „nie tak”, koliber, kreisy, fiś, śruby, wesołek, rysa, mysiginiec, szpliny, sfizo, pojeb, majaki, ma hejkum-pejkum; albo poprzez negatywnie oceniane cechy zachowania lub reagowania: niebezpieczny dla otoczenia, nieprzewidywalny, nieodpowiedzialny, nawiedzony, nie kontroluje się, niemający kontroli nad ciałem i umysłem, nie wiedzą, co robią

Podkreślające niższość intelektualną - odwołujące się do normy zdrowia psychicznego i rozwoju lub do słabości intelektu, np. nienormalny, umysłowo niedorozwinięty, głupi, głupol, głupowaty, przygłup, niemądry, gamoń, nierozgarnięty, ciemniak, dureń, idiota, kretyn, imbecyl, debil, jołop, matoł, cymbał, półmózgi

Nawiązujące ogólnie do sfery psychiki: psychiczny, psychik, psychol, psychopata, psycho, umysłowy

OKREŚLENIA NEUTRALNE LUB POZYTYWNE OGÓŁEM

Podkreślające chorobę, brak odporności lub równowagi psychicznej, albo inwalidztwo, kalectwo, niesprawność, np. chory, chory psychicznie, chory umysłowo, chory inaczej, pacjent, depresyjny, schizofrenik, znerwicowany, załamany, nieodporny, niezrównoważony, nerwus, ma uszczerbek na zdrowiu, kaleka, niepełnosprawny, inwalida, ułomny, niesprawny umysłowo, upośledzony intelektualnie

Podkreślające zrozumienie, współczucie lub inne, np. nieszczęśliwa osoba, cierpiący, wymaga pomocy, należy mu się współczucie, pokrzywdzony przez los, biedak, człowiek z problemem, pozbawiony pomocy, powinien się leczyć, żyje w swoim świecie, zagubiona w świecie, nie kojarzy wszystkiego, mają stany lękowe, nieprzystosowani do życia, nie mówi tak, jak trzeba, osoba unikająca ludzi, inaczej myśli i postępuje, trochę inny człowiek

WYPOWIEDZI DOTYCZĄCE REAKCJI OTOCZENIA

Reakcje neutralne lub pozytywne, np. nie jest poruszany taki temat, nie określa się inaczej, nie słyszałam nic złego, wyrażamy się pozytywnie, ze zrozumieniem, ze współczuciem, z ubolewaniem, wyraża litość; reakcje negatywne lub lekceważące, np. nieładnie, szyderczo, pogardliwie, nieprzychylnie, bardzo źle, głupie wypowiedzi i uśmieszki, reakcje różne, np. jedni ze współczuciem, inni szyderczo

W OTOCZENIU NIE MA CHORYCH PSYCHICZNIE

TRUDNO POWIEDZIEĆ LUB ODMOWA ODPOWIEDZI /tabela/

DYSTANS SPOŁECZNY WOBEC CHORYCH PSYCHICZNIE

Jak zareagował(a)by Pan(i), gdyby okazało się, że osoba, która kiedyś chorowała psychicznie i leczyła się w szpitalu psychiatrycznym, ma zostać:

- opiekunką Pana(i) dziecka

- nauczycielem Pana(i) dziecka

- Pana(i) lekarzem oraz /tabela aneksowa/

- burmistrzem/wójtem w Pana(i) gminie oraz /tabela aneksowa/

- posłem w Pana(i) okręgu

- proboszczem w Pana(i) parafii

- Pana(i) nauczycielem

- Pana(i) szefem w pracy oraz /tabela aneksowa/

- Pana(i) synową lub zięciem oraz /tabela aneksowa/

- Pana(i) współlokatorem(ką) na wczasach

- Pana(i) bliskim współpracownikiem

- niespodziewanym gościem na Pana(i) przyjęciu

- Pana(i) kolegą/koleżanką w klasie, w grupie studenckiej

- Pana(i) najbliższym sąsiadem

/tabela wg badań VII‘96, XII‘99, VI‘05/

CZY CHORZY PSYCHICZNIE SĄ W POLSCE DYSKRYMINOWANI?

Jak Pan(i) sądzi, czy osoby chore psychicznie są w Polsce traktowane gorzej czy tak samo jak inni, gdy chodzi o prawo do:

- pracy, zatrudnienia

- poszanowania godności osobistej /tabela aneksowa/

- ochrony majątku

- sprawiedliwego sądu

- opieki społecznej

- leczenia

/wykres/

Odsetki wskazań na występowanie dyskryminacji - wykres

Tabele aneksowe