POPRAWA STANU GOSPODARKI I POŁOŻENIA MATERIALNEGO SPOŁECZEŃSTWA TO SPRAWY NAJWAŻNIEJSZE DLA POLSKI I POLAKÓW

Problemy ważne dla Polski i Polaków:

- przezwyciężenie kryzysu, wyjście z kryzysu , stabilizacja gospodarcza

- spokój w kraju, stabilizacja polityczna, porozumienie narodowe

- zaopatrzenie rynku, więcej towarów, poprawa funkcjonowania rynku, reglamentacja

- polepszenie warunków życia, poprawa bytu ludzi pracy, standard życia, niskie renty i emerytury

- stabilizacja cen, zahamowanie wzrostu inflacji, podniesienie wartości złotówki

- dyscyplina pracy, stosunek ludzi do pracy

- spłata zadłużeń

- zmiana sposobu zarządzania gospodarką, likwidacja marnotrawstwa, lepsza organizacja pracy

- stosunki relacje władza-społeczeństwo, zaufanie społeczeństwa do władzy

- rozwój kontaktów międzynarodowych, sytuacja Polski na arenie międzynarodowej

- konsekwentne wdrażanie reformy gospodarczej, przestrzeganie zasad reformy

- referendum

/tabela wg badań I‘84 - III‘88/

PODWYŻKI CEN I SYTUACJA MATERIALNA PODSTAWOWĄ PRZYCZYNĄ NAPIĘĆ I FRUSTRACJI SPOŁECZNYCH

Stan nastrojów społecznych:

- całkowity spokój

- raczej spokój

- pewne napięcie

- bardzo duże napięcie

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań XII‘84 - III‘88/

Przyczyny napięcia społecznego:

- Położenie materialne społeczeństwa

-- podwyżki cen

-- pogarszanie się warunków życia

-- kłopoty z zaopatrzeniem

-- niskie płace

- Brak perspektyw, niepewność jutra

- Sytuacja gospodarcza kraju:

-- kryzys, zadłużenie

-- niewiara w powodzenie reformy

- Sytuacja polityczna:

-- krytyka władz, jej polityki

-- okłamywanie społeczeństwa

-- wzrost niepokojów społecznych

-- brak demokracji

/tabela wg badań II‘88, III‘88/

Charakterystyka nastrojów społecznych

- ogólne odprężenie i zadowolenie, wiara, że będzie lepiej

- pewne odprężenie i zadowolenie, że jest trochę lepiej

- rezygnacja, pogodzenie się z losem

- lęk, obawa, co przyniesie przyszłość, niepewność jutra

- ogólne niezadowolenie, niewiara w jakąkolwiek poprawę

/tabela wg badań IV‘86, VII‘87, XI‘87, II‘88/

Możliwość wybuchu konfliktu

- tak, wszystko na to wskazuje

- raczej tak, wiele na to wskazuje

- są powody do wybuchu, ale ludzie:

-- nie mają nadziei, że protesty mogą coś zmienić

-- są za bardzo zmęczeni, aby zajmować się polityką

-- boją się angażować w politykę

- nie ma powodów do wybuchu

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań XI‘87, II‘88/

Przyczyny wybuchu konfliktu:

1. Położenie materialne społeczeństwa:

- pauperyzacja społeczeństwa, obniżenie stopy życiowej

- podwyżki cen, stale rosnące ceny

- złe zaopatrzenie

- niskie płace, zarobki

2. Sytuacja gospodarcza kraju

- kryzys, brak stabilizacji gospodarczej

- niepowodzenie reformy gospodarczej

- niemotywacyjny system wynagrodzeń

3. Sytuacja polityczna

- brak perspektyw przed społeczeństwem

- brak zaufania do władzy

- brak konsekwencji w działaniu władz

- brak demokracji

4. Nierozwiązanie kwestii społecznych

- brak sprawiedliwości

- trudności startu życiowego młodzieży /tabela wg badań XI‘87, II‘88/

SYTUACJA MATERIALNA JAKO EFEKT ZŁEGO STANU GOSPODARKI I WYNIK PRZERZUCANIA KOSZTÓW KRYZYSU NA SPOŁECZEŃSTWO

Opinie o warunkach życia:

* Poziom życia społeczeństwa:

- wzrasta

- nie zmienia się

- obniża się

/tabela wg badań IV‘87 - II‘88/

* Wzrost dochodów:

- pokrywa podwyżki cen

- nie pokrywa podwyżek cen

/tabela wg badań IV‘87 - II‘88/

* Z dochodów można kupić obecnie:

- więcej niż rok temu

- tyle samo co rok temu

- mniej niż rok temu, w tym:

-- znacznie mniej

-- odczuwalnie mniej

-- niewiele mniej

/tabela wg badań IV‘87 - II‘88/

* Kłopoty z codziennymi zakupami obecnie;

- wzrastają

- są takie, jak były

- maleją

- nie istnieją

/tabela wg badań IV‘87 - II‘88/

Co jest bardziej dokuczliwe: brak pieniędzy czy braki w zaopatrzeniu?

- brak pieniędzy i braki w zaopatrzeniu

- brak pieniędzy

- braki w zaopatrzeniu

- ani braki pieniędzy, ani braki w zaopatrzeniu

/tabela wg badań XII‘86 - II‘88/

Twierdzenia dotyczące podwyżek cen:

- podwyżka jest ceną, którą zapłaci społeczeństwo z winy rządu

- podwyżka jest kosztem, który poniesiemy teraz, aby w przyszłości było lepiej

- podwyżka jest naturalnym skutkiem sytuacji gospodarczej kraju /

tabela wg badań IV‘86 - II‘88/

Ocena własnej sytuacji materialnej:

- bardzo zła i zła

- raczej zła

- średnia, przeciętna

- dość dobra

- bardzo dobra i dobra

/tabela wg badań XII‘85 - III‘88/

Ocena poziomu dochodów. Wystarczają na zaspokojenie:

- podstawowych potrzeb na minimalnym poziomie

- podstawowych potrzeb

- nieco więcej niż podstawowych potrzeb

- znacznie więcej niż podstawowych potrzeb

- prawie wszystkich potrzeb

/tabela wg badań I‘87, II‘88/

Stopień zadowolenia z posiadanych dochodów:

- zadowolenie

- częściowe zadowolenie, częściowe niezadowolenie

- niezadowolenie

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań I‘87, II‘88/

Ocena wpływu podwyżki cen na sytuację materialną ogółu społeczeństwa i własną:

- Pogorszy się w:

-- bardzo dużym stopniu

-- dużym stopniu

-- niewielkim stopniu

- Nie zmieni się

- Trudno powiedzieć

/tabela wg badań IV‘86 - II‘88/

Sposoby radzenia sobie po podwyżce cen:

- ograniczenie wydatków na usługi - wykonywanie wszystkiego, co możliwe we własnym zakresie

- ograniczenie bieżących wydatków na utrzymanie rodziny

- rezygnacja z zakupów artykułów trwałego użytku

- przeznaczenie oszczędności na bieżące potrzeby

- ograniczenie wydatków na kulturę

- ograniczenie kontaktów towarzyskich

- rezygnacja z wyjazdu na urlop

- podjęcie pracy dodatkowej

- rezygnacja z powiększenia (założenia) rodziny

- zabieganie o pomoc rodziny

- zmiana pracy na lepiej płatną

- zabieganie o pomoc państwa

- zabieganie o pomoc Kościoła

Opinie o motywach rządu do wprowadzenia podwyżki cen:

- zasłonić własną nieudolność

- nie dopuścić do kolejek, pustych sklepów

- dostosować ceny do rzeczywistych kosztów produkcji

- zdobyć pieniądze na własne cele

/tabela wg badań IV‘86, II‘88/

POLITYKA RZĄDU PRZYCZYNĄ ZŁEJ SYTUACJI GOSPODARCZEJ

Ocena sytuacji gospodarczej:

- bardzo dobra i dobra

- dość dobra

- ani dobra, ani zła

- zła, raczej, zła

- zła i bardzo zła

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań XII‘84 - III‘88/

Przewidywany kierunek zmian w sytuacji gospodarczej:

- zdecydowanie się poprawi

- nieznacznie się poprawi

- pozostanie bez zmian

- nieznacznie się pogorszy

- zdecydowanie się pogorszy

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań XII‘84 - III‘88/

Ocena trudności gospodarczych i perspektyw rozwoju gospodarczego

Trudności gospodarcze są:

- wielkie

- średnie

- małe

- trwałe

- przejściowe

/tabela wg badań IV‘87 - II‘88/

Rozwój gospodarczy kraju będzie:

- szybszy

- taki sam

- wolniejszy

/tabela wg badań IV‘87 - II‘88/

Gospodarka:

- pełni optymiści

- umiarkowani optymiści

- przewidujący stagnację lub nieznaczną poprawę

- umiarkowani pesymiści

- nie mający zdania

/tabela wg badań XII‘85 - III‘88/

Czy dotychczasowa polityka władz stwarza szanse wyjścia z kryzysu gospodarczego?

- zdecydowanie tak

- raczej tak

- raczej nie

- zdecydowanie nie

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań IX‘85 - II‘88/

Jakie są perspektywy reformy gospodarczej?

- reforma będzie kontynuowana i zakończy się powodzeniem

- reforma będzie kontynuowana, ale jej wynik jest bardzo niepewny

- wszystko wskazuje na to, ze reforma gospodarcza nie uda się

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań VII‘86, XI‘87, II‘88/ oraz /tabela z podziałem na pracowników gospodarki uspołecznionej, kierowników gospodarki uspołecznionej i kadry kierowniczej administracji państwowej/

Opinie o II etapie reformy

II etap reformy jest:

- kolejną próbą zapanowania przez władzę nad sytuacją gospodarczą

- próbą przekonania społeczeństwa i Zachodu o dobrej woli władz

- programem, który ma wiele mankamentów, ale który przybliża wyjście z kryzysu i daje szanse lepszego jutra

- małym krokiem na dobrze obranej drodze

- najlepszym programem, na jaki stać władze

- chwytem propagandowym, pustym sloganem, za którym nic nie stoi

- najlepszym, możliwym na dziś programem działań

- realnym i trafnym programem trwałego wyprowadzenia kraju z kryzysu

- dobrodziejstwem, lekiem na wszelkie nasze kłopoty, a przynajmniej na te najpoważniejsze /tabela - odsetki respondentów zgadzających się z poszczególnymi stwierdzeniami/

NASILENIE SIĘ NIEUFNOŚCI DO INSTYTUCJI I OSOBISTOŚCI POLITYCZNYCH

Ocena sytuacji politycznej:

- bardzo dobra i dobra

- dość dobra

- ani dobra, ani zła

- zła i bardzo zła

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań XII‘84 - III‘88/

Przewidywany kierunek zmian w sytuacji politycznej:

- zdecydowanie się poprawi

- nieznacznie się poprawi

- pozostanie bez zmian

- nieznacznie się pogorszy

- zdecydowanie się pogorszy

- trudno powiedzieć /tabela wg badań XII‘84 - III‘88/

Deklarowany stosunek respondentów do instytucji i organizacji (zaufanie, nieufność, brak zdania):

- Sejm

- Rząd, Rada Ministrów

- Wojsko

- PRON

- PZPR

- Kościół

- Rada Państwa

- Związki zawodowe

- MO i resort spraw wewnętrznych

- Opozycja

- Środki masowego przekazu

/tabela wg badań XII‘85 - II‘88/

Ocena dokonań rządu premiera Z. Messnera:

- zrobił wszystko, aby poprawić sytuację w kraju

- zrobił wiele, ale nie wszystko

- równie wiele zrobił, co zaniedbał

- niewiele zrobił

- nie zrobił nic, aby poprawić sytuację w kraju

- trudno powiedzieć /tabela wg badań XII‘86, XI‘87/

Deklarowany stosunek do polityków (zaufanie, nieufność, brak zdania):

- Wojciech Jaruzelski

- Zbigniew Messner

- Józef Glemp

- Lech Wałęsa

/tabela wg badań XII‘86 - II‘88/

Stosunek do poszczególnych polityków (zaufanie, nieufność, brak zdania):

- W. Baka

- K. Barcikowski

- J. Baryła

- J. Czyrek

- J. Dobraczyński

- J. Glemp

- J. Główczyk

- W. Jaruzelski

- C. Kiszczak

- M. Kotański

- R. Malinowski

- Z. Messner

- Z. Michałek

- A. Miodowicz

- T.W. Młyńczak

- M. Orzechowski

- M.F. Rakowski

- Z. Sadowski

- Z. Szałajda

- J. Urban

- L. Wałęsa

/tabela wg badań XII‘85 - II‘88/

REKAPITULACJA ZMIAN W SPOŁECZNYCH OPINIACH I OCENACH MIĘDZY KWIETNIEM ROKU UBIEGŁEGO A LUTYM I MARCEM ROKU BIEŻĄCEGO

KONDENSACJA NASTROJÓW - TOLERANCJA WOBEC NIEPOKOJÓW