JAK OKREŚLANE SĄ OSOBY CHORE PSYCHICZNIE?

Czy mógłby (mogłaby) Pan(i) powiedzieć, jak (jakimi słowami) określa się w Pana(i) otoczeniu osoby chore psychicznie?

OKREŚLENIA PEJORATYWNE OGÓŁEM

Podkreślające odmienność poprzez różnorodne epitety: np. wariat, czubek, świr, down, szajbus, fijoł, szurnięty, obłąkany, pomylony, popapraniec, zakręcony, poplątany, porąbany, ma odchyły, odbiło mu, fiśnięty, bzik, korek, nawiedzony, szalony, oszołom, stuknięty, bez piątej klepki, ma nierówno pod sufitem, ma coś pod kopułą, ma żółte papiery, deprecha, schiza, tumok, odmieniec, wyrzutek społeczeństwa , lub przez negatywnie oceniane cechy zachowania i reagowania: niebezpieczny dla otoczenia, niepoczytalny, nieprzewidywalny, nieodpowiedzialny, trudny do obcowania, nie do zniesienia

Podkreślające niższość intelektualną – odwołujące się do normy zdrowia psychicznego i rozwoju lub do słabości intelektu, np. nienormalny, umysłowo niedorozwinięty, upośledzony umysłowo, psychicznie, głupi, przygłup, niemądry, gamoń, nierozgarnięty, ciemniak, dureń, idiota, kretyn, imbecyl, debil, jołop, matoł, cymbał, półmózg, niedorobiony

Nawiązujące ogólnie do sfery psychiki: psychiczny, psychik, psychol, psychopata, psycho, umysłowy

OKREŚLENIA NEUTRALNE LUB POZYTYWNE OGÓŁEM

Podkreślające chorobę, brak odporności lub równowagi psychicznej albo inwalidztwo, kalectwo, niesprawność, np. chory, chory psychicznie, chory umysłowo, chory inaczej, pacjent, depresyjny, schizofrenik, znerwicowany, załamany, nieodporny, niezrównoważony, nerwus, ma uszczerbek na zdrowiu, kaleka, niepełnosprawny, inwalida, ułomny, niesprawny umysłowo, upośledzony intelektualnie

Podkreślające zrozumienie, współczucie lub inne, np. nieszczęśliwa osoba, cierpiący, wymaga pomocy, należy mu się współczucie, pokrzywdzony przez los, biedak, człowiek z problemem, pozbawiony pomocy, powinien się leczyć, żyje w swoim świecie, zagubiona w świecie, nie kojarzy wszystkiego, mają stany lękowe, nieprzystosowani do życia, nie mówi tak, jak trzeba, osoba unikająca ludzi, inaczej myśli i postępuje, trochę inny człowiek

WYPOWIEDZI DOTYCZĄCE REAKCJI OTOCZENIA

Reakcje neutralne lub pozytywne, np. nie jest poruszany taki temat, nie określa się inaczej, nie słyszałam nic złego, wyrażamy się pozytywnie, ze zrozumieniem, ze współczuciem, z ubolewaniem, wyraża litość; reakcje negatywne lub lekceważące, np. nieładnie, szyderczo, pogardliwie, nieprzychylnie, bardzo źle, głupie wypowiedzi i uśmieszki

W OTOCZENIU NIE MA CHORYCH PSYCHICZNIE

TRUDNO POWIEDZIEĆ LUB ODMOWA ODPOWIEDZI - /tabela/ oraz /tabela aneksowa/

POSTRZEGANIE ZACHOWAŃ OSÓB CHORYCH PSYCHICZNIE

Jak Pan(i) sądzi, po czym można poznać, że ktoś jest chory psychicznie? Czy, Pana(i) zdaniem, osoba chora psychicznie:

- zachowuje się niezrozumiale

- mówi „od rzeczy”

- przejawia niepokój w zachowaniu

- zaniedbuje wygląd lub higienę

- jest zobojętniała wobec własnego losu

- uważa się za kogoś, kim nie jest

- boi się bez powodu

- nie wie, co robi

- słyszy nierzeczywiste „głosy”

- jest zrozpaczona

- jest bierna, bezczynna

- unika ludzi

- zachowuje się agresywnie wobec innych ludzi

- myśli o popełnieniu samobójstwa

- okazuje niepohamowaną wesołość

- nie może spać /tabela wg terminów badań VI‘05, VI‘08/ oraz /tabela wg: odmienność, problemowość, gwałtoqwność/

CZY OSOBY CHORE PSYCHICZNIE MAJĄ SZANSE NA WYZDROWIENIE?

Jak Pan(i) sądzi, czy człowiek, który zachorował psychicznie, ma szansę na wyzdrowienie czy też raczej pozostanie chory do końca życia?

- Zdecydowanie ma szansę na wyzdrowienie

- Raczej ma szansę na wyzdrowienie

- Raczej pozostanie chory do końca życia

- Zdecydowanie pozostanie chory do końca życia

Trudno powiedzieć /VI‘05, VI‘08/ oraz /tabela aneksowa/

STOSUNEK DO PRZYMUSOWEGO LECZENIA OSÓB CHORYCH PSYCHICZNIE

Osoby chore psychicznie często nie wyrażają zgody na leczenie. Czy leczenie osoby chorej psychicznie bez jej zgody, przymusowo, jest Pana(i) zdaniem słuszne czy nie?

- Zdecydowanie słuszne

- Raczej słuszne

- Raczej niesłuszne

- Zdecydowanie niesłuszne

Trudno powiedzieć /VII‘96, XII‘99, VI‘08/ oraz /tabela aneksowa/

CZY CHOROBY PSYCHICZNE PRZYNOSZĄ WSTYD CHORYM I ICH NAJBLIŻSZYM?

Czy zaliczył(a)by Pan(i) choroby psychiczne do chorób, które zazwyczaj ukrywa się przed innymi ludźmi jako wstydliwe, czy raczej nie?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

Trudno powiedzieć /VI‘05, VI‘08/ oraz /tabela aneksowa/

OCENA STOSUNKU DO OSÓB CHORYCH PSYCHICZNIE

Ludzie bardzo różnie odnoszą się do osób chorych psychicznie. Czy mógłby Pan/mogłaby Pani powiedzieć, jaki jest Pana(i) stosunek do osób chorych psychicznie?

- Zdecydowanie życzliwy

- Raczej życzliwy

- Obojętny

- Raczej niechętny

- Zdecydowanie niechętny

- Trudno powiedzieć /tabela wg badań VII‘96, XII‘99, VI‘08/ oraz /wykresy wg badań XII‘99, VI‘08/ oraz /tabela aneksowa/

Ludzie bardzo różnie odnoszą się do osób chorych psychicznie. Czy mógłby Pan/mogłaby Pani powiedzieć, jaki jest stosunek Pana(i) otoczenia do osób chorych psychicznie?

- Zdecydowanie życzliwy

- Raczej życzliwy

- Obojętny

- Raczej niechętny

- Zdecydowanie niechętny

- Trudno powiedzieć /tabela wg badań VII‘96, XII‘99, VI‘08/ oraz /wykresy wg badań XII‘99, VI‘08/ oraz /tabela aneksowa/

Porównanie stosunku respondenta / otoczenia do osób chorych psychicznie:

- życzliwy

- obojętny

- niechętny

- trudno powiedzieć /tabela/ oraz /wykres/

SPOŁECZNY DYSTANS WOBEC OSÓB CHORYCH PSYCHICZNIE

Jak zareagował(a)by Pan(i), gdyby okazało się, że osoba, która kiedyś chorowała psychicznie i leczyła się w szpitalu psychiatrycznym, ma zostać:

- opiekunem(ką) Pana(i) dziecka

- nauczycielem(ką) Pana(i) dziecka

- Pana(i) lekarzem(ką)

- burmistrzem/wójtem w Pana(i) gminie

- posłem w Pana(i) okręgu

- Pana(i) synową lub zięciem

- proboszczem w Pana(i) parafii

- Pana(i) nauczycielem(ką)

- Pana(i) szefem/szefową w pracy

- Pana(i) współlokatorem(ką) na wczasach

- Pana(i) bliskim współpracownikiem(czką)

- niespodziewanym gościem na Pana(i) przyjęciu

- Pana(i) kolegą/koleżanką w klasie, w grupie studenckiej

- Pana(i) najbliższym sąsiadem(ką) /tabela wg odpowiedzi: miałbym zastrzeżenia, nie miałbym zastrzeżeń, byłbym przeciwko, trudno powiedzieć, poziom dystansu/ oraz /tabela wg badań VII‘96, XII‘99, VI‘05, VI‘08/ oraz /tabela wg badań i poziomu społecznego dystansu/

CZY CHORZY PSYCHICZNIE SĄ W POLSCE DYSKRYMINOWANI?

Jak Pan(i) sądzi, czy osoby chore psychicznie są w Polsce traktowane gorzej czy tak samo jak inni, gdy chodzi o prawo do:

- pracy, zatrudnienia

- poszanowania godności osobistej

- wykształcenia, edukacji

- ochrony majątku

- sprawiedliwego sądu

- opieki społecznej

- leczenia /tabela wg badań VI‘05, VI‘08/ oraz /tabele aneksowe/

Dostrzeganie przez ankietowanych dyskryminacji osób chorych psychicznie:

- niedostrzegający dyskryminacji w żadnej dziedzinie

- w jednej dziedzinie

- w dwóch dziedzinach

- w trzech dziedzinach

- w czterech dziedzinach

- w pięciu dziedzinach

- w sześciu dziedzinach

- w siedmiu dziedzinach /wykres/ oraz /tabela wg badań VI‘05, VI‘08/

Jak Pan(i) sądzi, czy osoby chore psychicznie są w Polsce traktowane gorzej czy tak samo jak inni, gdy chodzi o prawo do:

– pracy, zatrudnienia

- Gorzej niż inni

- Tak samo

– poszanowania godności osobistej

- Gorzej niż inni

- Tak samo

– wykształcenia, edukacji

- Gorzej niż inni

- Tak samo

– ochrony majątku

- Gorzej niż inni

- Tak samo

– sprawiedliwego sądu

- Gorzej niż inni

- Tak samo

– opieki społecznej

- Gorzej niż inni

- Tak samo

– leczenia

- Gorzej niż inni

- Tak samo

/tabela ogółem/ oraz /tabela wg rodzaju kontaktu z osobami chorymi psychicznie/

Tabele aneksowe