Komunikat z badań nr BS/170/2013

Religia i Kościół w przestrzeni publicznej

Autor: Mirosława Grabowska

2013-12-13

POSTAWY WOBEC OBECNOŚCI RELIGII I KOŚCIOŁA W PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

Wiele się w Polsce dyskutuje na temat miejsca religii w życiu publicznym. Proszę powiedzieć, czy rażą Pana(ią) czy też nie rażą:

* krzyże w budynkach publicznych, np. w urzędach, szkołach /tabela aneksowa./

* religijny charakter przysięgi wojskowej

* lekcje religii w szkołach /tabela aneksowa./

* udział księży/biskupów w obrzędach i uroczystościach państwowych

* święcenie przez księży miejsc i budynków użyteczności publicznej

* księża występujący w publicznej TVP

* wypowiadanie się Kościoła na tematy moralne i obyczajowe

* zajmowanie przez Kościół stanowiska wobec ustaw uchwalanych przez Sejm oraz /tabela aneksowa./

* księża mówiący ludziom, jak głosować w wyborach /tabela aneksowa./

- Rażą

- Nie rażą

- Trudno powiedzieć

/wykres/

Skonstruowano dwa proste indeksy:

pierwszy – na podstawie zliczenia odpowiedzi aprobujących sytuacje, o które pytano we wszystkich badaniach w latach 1995–2013 (przyjmujący wartości od 0 do 6),

drugi – na podstawie zliczenia odpowiedzi aprobujących sytuacje, o które pytano w badaniach CBOS w latach 2009, 2010 i 2013 (przyjmujący wartości od 0 do 9).

Wiele się w Polsce dyskutuje na temat miejsca religii w życiu publicznym. Proszę powiedzieć, czy rażą Pana(ią) czy też nie rażą następujące sytuacje:

- krzyże w budynkach publicznych, np. w urzędach, szkołach

- lekcje religii w szkołach

- religijny charakter przysięgi wojskowej

- księża występujący w publicznej TVP

- wypowiadanie się Kościoła na tematy moralne i obyczajowe

- zajmowanie przez Kościół stanowiska wobec ustaw uchwalanych przez Sejm

- Średni indeks (1)

- księża mówiący ludziom, jak głosować w wyborach

- święcenie przez księży miejsc i budynków użyteczności publicznej

- udział księży/biskupów w obrzędach i uroczystościach państwowych

- Średni indeks (2)

/tabela: odpowiedzi "nie rażą" wg badań 1995 IS UW; 1997 PGSW; 2001 IS UW; 2005 PGSW; 2007 PGSW; 2009 CBOS; 2010 CBOS; 2013 CBOS/

UWARUNKOWANIA POSTAW

Średnie wartości drugiego indeksu aprobaty obecności religii i Kościoła w życiu publicznym (przyjmującego wartości od 0 do 9) wg:

- wykształcenia

- udziału w praktykach religijnych

- poglądów politycznych

- deklaracji głosowania w ewentualnych wyborach parlamentarnych

/tabela/

Czy w Pana(i) domu :

* wisi na ścianie krzyż

* jest Pismo Święte (Biblia)

* znajdują się obrazy o treści religijnej

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/wykresy/

Skonstruowano trzeci indeks, oparty na zliczeniu odpowiedzi, że w domu jest krzyż, Biblia i obrazy o treści religijnej; przyjmuje on wartości od 0 do 3

Średnie wartości indeksu trzeciego – obecności symboli religijnych w domu (przyjmującego wartości od 0 do 3) w zależności od wybranych cech społecznych:

- wykształcenia

- udziału w praktykach religijnych

- poglądów politycznych

- deklaracji głosowania w ewentualnych wyborach parlamentarnych

/tabela/

Praktyki religijne a wartość pierwszego indeksu aprobaty - tabela

PRZYPADKI SZCZEGÓLNE: KRZYŻE, RELIGIJNY CHARAKTER PRZYSIĘGI, LEKCJE RELIGII

Czy, Pana(i) zdaniem, w sali obrad Sejmu RP powinien wisieć krzyż czy też raczej nie powinien?

- Powinien

- Nie powinien

- Jest mi to obojętne

- Trudno powiedzieć

/wykres/

Czy, Pana(i) zdaniem, w klasach szkolnych powinny wisieć krzyże czy też raczej nie powinny?

- Powinny

- Nie powinny

- Jest mi to obojętne

- Trudno powiedzieć /wykres/

Czy wieszanie krzyża w miejscach publicznych, np. w klasach szkolnych, można czy też nie można – w pana(i) odczuciu – uznać za naruszenie wolności osób niewierzących?

- Można uznać

- Nie można uznać

- Trudno powiedzieć

/wykres/

Stosunek do krzyży w przestrzeni publicznej

- krzyże w budynkach publicznych np. w urzędach, szkołach nie rażą

/wykresy wg badań 1995 (IS UW), 2007 (PGSW), 2009, 2010, 2013/

- krzyże powinny wisieć w klasach szkolnych

/wykresy wg badań 2009, 2010, 2013/

- krzyż powinien wisieć w sali obrad Sejmu RP

/wykresy wg badań 1997, 2009, 2010, 2011, 2013/

- wieszania krzyża w miejscach publicznych nie można uznać za naruszenie wolności osób niewierzących

/wykresy wg badań 2009, 2010, 2011, 2013/

Osoby wybrane na ważne stanowiska państwowe – prezydenta, premiera czy ministra – składają przysięgę, że dochowają wierności konstytucji oraz będą kierowały się dobrem ojczyzny i pomyślnością obywateli. niektórzy dodają „tak mi dopomóż Bóg”. Czy razi pana(ią) czy też nie razi ten dodatek?

- Razi

- Nie razi

- Trudno powiedzieć

/wykres/

Stosunek do religijnego charakteru przysięgi w różnych sytuacjach

- religijny charakter przysięgi wojskowej nie razi

/wykresy wg badań 1995 (IS UW), 2007 (PGSW), 2009, 2010, 2013/

- dodawanie przez osoby wybrane na ważne stanowiska państwowe "tak mi dopomóż Bóg" do przysięgi nie razi

/wykresy wg badań 2009, 2010, 2011, 2013/

Stosunek do lekcji religii w szkołach

- lekcje religii w szkołach nie rażą

/wykresy wg badań 1995 (IS UW), 2007 (PGSW), 2009, 2010, 2013/