W jednym z naszych ostatnich sondaży , po dziesięciu latach przerwy, powróciliśmy do problematyki mobbingu. O kwestię tę pytaliśmy na trzy sposoby. Po pierwsze zapytaliśmy badanych o osobiste doświadczanie szykan ze strony przełożonych lub innych współpracowników; po drugie zadaliśmy ogólne pytanie o ich występowanie w miejscu pracy ankietowanych; po trzecie pytaliśmy o konkretne przypadki niewłaściwego traktowania w pracy. Rejestrując odpowiedzi staraliśmy się uchwycić zróżnicowanie – czy szykany te występowały często czy też jedynie sporadycznie. Częste ich występowanie w większym stopniu koresponduje z definicją mobbingu, który w Kodeksie pracy określany jest jako: „działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników”. Pytania ankiety kierowane były do pracowników najemnych, a większość z nich dotyczyła ostatnich pięciu lat.

SAMOPOCZUCIE W PRACY

Jak, ogólnie rzecz biorąc, czuje się Pan(i) w swoim miejscu pracy? Czy na ogół czuje się Pan(i) w pracy:

- dobrze

- bardzo dobrze

- ani dobrze, ani źle

- źle

- bardzo źle

/wykresy wg badań V 2002, V 2014, IV 2024/ oraz /tabela wg wielkości zakładu pracy/ oraz /tabela aneksowa/

POCZUCIE BYCIA SZYKANOWANYM

Czy w ciągu ostatnich pięciu lat zdarzyło się, że był(a) Pan(i) w pracy szykanowany(a) przez swojego kierownika lub kierowniczkę (przełożonego czy przełożoną), szefa?

- Nie, nigdy

- Tak, ale rzadko lub tylko raz

- Tak, często

- Trudno powiedzieć

/wykresy wg badań V 2002, V 2014, IV 2024/ oraz /tabela wg wielkości zakładu pracy/ oraz /tabela aneksowa/

Czy w ciągu ostatnich pięciu lat zdarzyło się, że był(a) Pan(i) w pracy szykanowany(a) przez kolegów, koleżanki, współpracowników?

- Nie, nigdy

- Tak, ale rzadko lub tylko raz

- Tak, często

- Trudno powiedzieć

/wykresy wg badań V 2002, V 2014, IV 2024/ oraz /tabela wg wielkości zakładu pracy/ oraz /tabela aneksowa/

Na czym to szykanowanie polegało? - odpowiedzi na pytanie otwarte badanych, którzy zadeklarowali, że byli szykanowani przez swoich przełożonych lub koleżanki czy kolegów z pracy

- Ośmieszanie, poniżanie, lekceważenie, obrażanie

- Podważanie kompetencji, niesprawiedliwe oceny pracy

- Mobbing – ogólnie

- Wymuszanie nadgodzin, zadań wykraczających poza zakres obowiązków

- Dyskryminacja ze względu na różne cechy

- Inne odpowiedzi

- Odmowa odpowiedzi

/wykres/

SZYKANY W MIEJSCU PRACY

Czy w Pana(i) miejscu pracy zdarzały się czy też nie takie sytuacje, że pracownicy byli niewłaściwie traktowani, tzn. szykanowani przez swoich przełożonych, szefów?

- Nie, nigdy

- Tak, ale rzadko lub tylko raz

- Tak, często

- Trudno powiedzieć

/wykresy wg badań V 2002, V 2014, IV 2024/ oraz /tabela wg wielkości zakładu pracy/ oraz /tabela aneksowa/

Czy w Pana(i) miejscu pracy zdarzały się czy też nie takie sytuacje, że pracownicy byli niewłaściwie traktowani, tzn. szykanowani przez koleżanki, kolegów, współpracowników?

- Nie, nigdy

- Tak, ale rzadko lub tylko raz

- Tak, często

- Trudno powiedzieć

/wykresy wg badań V 2002, V 2014, IV 2024/ oraz /tabela wg wielkości zakładu pracy/ oraz /tabela aneksowa/

PRZYPADKI NIEWŁAŚCIWEGO TRAKTOWANIA – DOŚWIADCZENIA OSOBISTE

Czy w tym okresie, czyli w ostatnich pięciu latach, zdarzyło się kiedykolwiek, że był(a) Pan(i) zmuszony(a) do przyjęcia w pracy jakichś warunków lub zrobienia czegoś, co uważał(a) Pan(i) za niesłuszne lub niewłaściwe?

- Nie, nigdy

- Tak, ale rzadko lub tylko raz

- Tak, często

- Trudno powiedzieć

/wykresy wg badań V 2002, V 2014, IV 2024/ oraz /tabela wg wielkości zakładu pracy/ oraz /tabela aneksowa/

Czy w ostatnich pięciu latach zdarzyło się Panu(i) w pracy, że:

* powierzano Panu(i) zadania, do których wykonania nie był(a) Pan(i) przygotowany, a następnie krytykowano ich wykonanie

* był(a) Pan(i) obiektem złośliwych uwag, docinków, niewybrednych żartów ze strony szefa, tzn. Pana(i) przełożonego/przełożonej

* zmuszano Pana(ią) do zostawania po godzinach, mimo że nie było to konieczne, lub nie zapłacono za tę pracę

* odmówiono Panu(i) urlopu, nie pozwalano na zwolnienia * choć inni nie mieli takich kłopotów

* bez uzasadnionego powodu pozbawiono Pana(ią) nagrody lub premii

* był(a) Pan(i) publicznie (w obecności kolegów, koleżanek, klientów lub podwładnych) krytykowany(a), poniżany(a) lub ośmieszany(a)

* wyznaczano Panu(i) nierealnie krótkie terminy wykonania zadań i karano za niewywiązywanie się z nich

* straszono Pana(ią) lub szantażowano zwolnieniem z pracy

* mówiono Panu(i), że jest Pan(ią) osobą konfliktową, o trudnym charakterze

* ukarano Pana(ią) za coś, nie wysłuchawszy Pana(i) wyjaśnień

* w imię lojalności wobec firmy lub przełożonych zmuszano Pana(ią) do donoszenia na kolegów czy koleżanki

* ukarano Pana(ią) za to, że składał(a) Pan(i) skargi na coś, dochodził(a) swoich praw

* był(a) Pan(i) obiektem niechcianych, niewłaściwych zachowań, żartów lub propozycji o charakterze seksualnym

- Tak, często

- Tak, ale rzadko lub tylko raz

- Nie, nigdy

/wykresy wg badań V 2002, V 2014, IV 2024/

ZGŁASZANIE PRZYPADKÓW NIEWŁAŚCIWEGO TRAKTOWANIA

Proszę przypomnieć sobie ostatni przypadek niewłaściwego potraktowania Pana(i) w pracy przez przełożonych lub kolegów. Czy zgłaszał(a) Pan(i) tę sprawę? - Odpowiedzi badanych, którzy zostali niewłaściwe potraktowani przez przełożonych lub przez współpracowników w ciągu ostatnich pięciu lat

- Tak, zgłosiłe(a)m w miejscu pracy (komuś osobiście, odpowiedniej komisji lub przez odpowiedni system)

- Tak, zgłosiłe(a)m poza miejscem pracy (np. do Państwowej Inspekcji Pracy)

- Tak, zgłosiłe(a)m zarówno w pracy jak i poza pracą

- Nie, nie zgłosiłem(am)

- Odmowa odpowiedzi

/wykres/

Czy została ona rozwiązana w sposób zadawalający dla Pana(i)? - Odpowiedzi badanych, którzy zgłosili sprawę

Tak, została rozwiązana w sposób zadowalający

Nie, została rozwiązana w sposób niezadowalający

Nie, w ogóle nie została rozwiązana

/wykres/

Dlaczego nie zgłosił(a) Pan(i) tej sprawy? - Odpowiedzi badanych, którzy postanowili nie zgłaszać sprawy niewłaściwego traktowania w pracy

- Błaha sprawa, incydentalna, nie było to rażące

- Ogólniki – brak czasu, niechęć do zgłaszania

- Brak wiary w skuteczność, sensowność zgłaszania

- Obawy, obawy przed zwolnieniem, gorszymi konsekwencjami

- Niechęć do wywoływania konfliktów

- Samodzielne rozwiązanie sytuacji konfliktowej, zgłoszenie szefowi

- Brak instancji do której można zgłosić

- Odejście z pracy, wypowiedzenie umowy

- Inne

- Trudno powiedzieć

- Odmowa odpowiedzi

/wykres/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych