Analiza czynnikowa przeprowadzona w oparciu o miary stosunku badanych do zestawu stwierdzeń pokazała, że w polskim społeczeństwie funkcjonują trzy odmienne podejścia do integracji cudzoziemców. Najpopularniejszy jest model asymilacyjny, który łączy w sobie postulaty umiarkowanie asymilacyjne – wymóg nauki języka polskiego czy dostosowania się do polskiej kultury, norm i wartości – ale i bardziej skrajne, takie jak stwierdzenie, że obcokrajowcy osiedlający się w Polsce powinni starać się nie wyróżniać, np. nosząc swoje tradycyjne stroje.

Dość dużą, choć wyraźnie mniejszą popularnością cieszy się model umiarkowanie wielokulturowy.

Trzecie, najmniej popularne podejście należałoby nazwać modelem separacyjnym, ponieważ opiera się ono głównie na separacji rdzennej ludności od ludności napływowej.

MODEL INTEGRACJI

Czy zgadza się Pan(i) czy też nie zgadza z następującymi stwierdzeniami?

- Każdy obcokrajowiec osiedlający się w Polsce powinien nauczyć się mówić po polsku

- Obcokrajowcy osiedlający się w Polsce powinni się dostosować do naszej kultury, norm i wartości

- Zarówno obcokrajowcy osiedlający się w Polsce, jak i Polacy powinni podejmować wysiłki, aby się wzajemnie zrozumieć i do siebie dostosować

- Obcokrajowcy osiedlający się w Polsce powinni żyć między Polakami, a nie wśród innych obcokrajowców

- Polska powinna wspierać obcokrajowców osiedlających się na jej terenie w nauce języka, zdobywaniu edukacji i pracy, aby mogli w pełni uczestniczyć w życiu publicznym

- Obcokrajowcy osiedlający się w Polsce powinni móc zachowywać swoje zwyczaje i tradycje

- Obcokrajowcy osiedlający się w Polsce powinni starać się nie wyróżniać, np. nosząc swoje tradycyjne stroje, takie jak burka lub turban

- Osiedlanie się w Polsce ludzi różnych kultur może wzbogacić polskie społeczeństwo

- Polskie państwo powinno ułatwiać obcokrajowcom osiedlającym się w Polsce pielęgnowanie ich obyczajów i tradycji, np. poprzez wspieranie szkół czy wydarzeń

- Cudzoziemcy z danego kraju powinni móc żyć w Polsce obok siebie, zamieszkując np. określone dzielnice dużych miast, gdzie żyliby w zgodzie ze swoimi zwyczajami

/wykres, tabela/

Preferowany model integracji obcokrajowców a poglądy polityczne

/wykres/

Preferowany model integracji obcokrajowców a preferencje partyjne

/wykres/

Preferowany model integracji obcokrajowców a zainteresowanie polityką

/wykres/

KTO MOŻE ZOSTAĆ POLAKIEM?

Co, Pana(i) zdaniem, jest konieczne, aby uznać kogoś za Polaka? Proszę wybrać z podanej listy dwie najważniejsze cechy.

- Aby mówił po polsku

- Aby on sam czuł się Polakiem

- Aby był obywatelem polskim

- Aby był polskiego pochodzenia – przynajmniej jedno z jego rodziców było Polakiem/Polką

- Aby mieszkał na stałe w Polsce

- Aby był katolikiem

- Trudno powiedzieć

- Coś innego

/wykres/

Co, Pana(i) zdaniem, powinno przede wszystkim decydować o możliwości nadania cudzoziemcowi polskiego obywatelstwa? Proszę wybrać z podanej listy dwa najważniejsze czynniki.

- Brak przeszłości kryminalnej

- Znajomość języka, historii i kultury Polski

- Długość pobytu w Polsce

- Posiadanie zawodu, na który jest w Polsce zapotrzebowanie

- Aktywny udział w życiu miasta, osiedla bądź wsi, w której cudzoziemiec mieszka

- Zrzeczenie się poprzedniego obywatelstwa

- Trudno powiedzieć

/wykres/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych