Podstawowym celem Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) jest prowadzenie badań opinii na użytek publiczny. Realizacja tego celu nierozerwalnie wiąże się z obowiązkiem zapewnienia najwyższej możliwej wiarygodności dostarczanych informacji, które dla obywateli stanowią istotne źródło wiedzy o całym społeczeństwie. Co więcej, do zadań Centrum należy także „inspirowanie, organizowanie i prowadzenie prac dotyczących badania opinii społecznej”. Niniejszy raport jest wyrazem realizacji obu tych zobowiązań. Stałe doskonalenie warsztatu badawczego jest wymuszone fundamentalnymi zmianami w sposobie realizacji sondaży, jakie nastąpiły w ostatnich kilkunastu latach, tak w Polsce, jak i na świecie.

Dużo się mówi o złej kondycji psychicznej młodszych pokoleń Polaków. W badaniu, które przeprowadziliśmy na próbie reprezentatywnej dla dwóch generacji – Z, czyli osób w wieku 18–29 lat i Y, czyli mających od 30 do 44 lat – zadaliśmy pytania, które pozwoliły zdiagnozować, jak czują się osoby w tym wieku – jakich stanów psychicznych doznają i jak oceniają stan swojego zdrowia psychicznego.

Interesowało nas nie tylko to, jak wypadają oni pod tym względem na tle ogółu dorosłych, ale także to, czy istnieją różnice między tymi dwoma generacjami oraz jakie są główne czynniki kształtujące ich samopoczucie i zdrowie psychiczne.

Ankietowanym przedstawiliśmy trzynaście stanów psychicznych – sześć pozytywnych i siedem negatywnych – prosząc, aby określili, jak często doznawali ich w czasie dwunastu miesięcy poprzedzających pomiar.

Jak często w ciągu ostatniego roku doznawał(a) Pan(i) następujących uczuć?
Czuł(a) się Pan(i) potrzebny(a) innym
Poczuł(a) Pan(i) pewność, że wszystko układa się dobrze
Był(a) Pan(i) zadowolony(a), bo coś się udało, powiodło w życiu
Był(a) Pan(i) szczególnie czymś zaciekawiony(a), zainteresowany(a), podekscytowany(a)
Był(a) Pan(i) dumna ze swoich osiągnięć
Czuł(a) Pan(i), że dużo od Pana(i) zależy
Był(a) Pan(i) zdenerwowany(a), rozdrażniony(a)
Czuł(a) się Pan(i) przytłoczony(a) wielością decyzji do podjęcia
Czuł(a) się Pan(i) nieszczęśliwy(a)
Czuł(a) się Pan(i) bezradny(a)
Czuł(a) się Pan(i) samotny(a)
Ogarniał(a) Pana(ią) wściekłość, miał(a) Pan(i) ochotę, aby wszystko rozwalić
Myślał(a) Pan(i) o popełnieniu samobójstwa

/+ rys. z podziałem na ogół dorosłych i osoby 18-44 lata/
/+ tabela z odpowiedziami osób z pokolenia Z i Y oraz ogółem/
/+ tabela z podziałem na grupy wiekowe 18–24, 25–29, 30–34, 35–39, 39–44 lata, płeć/

Samopoczucie a sytuacja materialna
Średnie wartości wskaźnika samopoczucia (pokolenie Z, pokolenie Y, Z + Y ogółem)
/rys./

Samopoczucie a sytuacja osobista
Średnie wartości wskaźnika samopoczucia (mężczyźni Z, kobiety Z, mężczyźni Y, kobiety Y, mężczyźni Z + Y ogółem, kobiety Z + Y ogółem)
Sytuacja osobista - w związku małżeńskim, w związku nieformalnym, wolny(a)
/rys./

Samopoczucie a uprawianie seksu
Średnie wartości wskaźnika samopoczucia (mężczyźni Z, kobiety Z, mężczyźni Y, kobiety Y, mężczyźni Z + Y ogółem, kobiety Z + Y ogółem)
/rys./

Ile osób ze swojego otoczenia zaliczył(a)by Pan(i) do swoich przyjaciół, najbliższych znajomych? (odpowiedzi: 0-11+ / pokolenie Z, pokolenie Y, Z + Y ogółem)
/rys./

Samopoczucie a czas korzystania z mediów społecznościowych (Z, Y, Z+Y)
Dzienna ilość czasu korzystania z mediów społecznościowych: mniej niż godzinę, 1–2 godziny, 2–3 godziny, 3 godziny i więcej
/rys./

Samopoczucie a poglądy polityczne (Z, Y, Z+Y)
Poglądy polityczne: lewicowe, centrowe, prawicowe, niesprecyzowane
/rys./

Samopoczucie a udział w praktykach religijnych
Udział w praktykach religijnych: co najmniej raz w tygodniu, 1–2 razy w miesiącu, kilka razy w roku, brak
/rys./

Jak ważne są w Pana(i) życiu poniższe wartości (skala 1-7)
Praca zawodowa
Rodzina
Patriotyzm
Zachowanie dobrego zdrowia
Wiara
Rozwój, samorealizacja
Edukacja
Ochrona swojej prywatności
Przyjaźń
Szacunek innych ludzi
Uczciwość
Swoboda wyrażania siebie, autentyczność
Doświadczanie nowych przeżyć
Kontakt z kulturą
Bezpieczeństwo finansowe
Ekologia, dbanie o środowisko
Równe traktowanie innych
Wolność, niezależność
Sława
Bogactwo
Spokój
/tabela/

Badanych pytano również o to, jak oceniają stan swojego zdrowia psychicznego. Trzy czwarte z nich (74%) określa ten stan jako dobry, jedna piąta (20%) jako taki sobie, a co dwudziesty (5%) – jako zły.

Jak, ogólnie rzecz biorąc, ocenia Pan(i) obecny stan swojego zdrowia psychicznego? (Z, Y, Z+Y, przedziały wiekowe, kobiety - mężczyźni) + tabela uwzględniająca miejsce zamieszkania, sytuację materialną, osobistą, praktyki religijne

Samopoczucie a zdrowie psychiczne - średnie wartości wskaźnika samopoczucia pokolenia Z, Y, Z+Y
/rys./

Czy korzysta Pan(i) obecnie lub czy korzystał(a) Pan(i) w przeszłości z pomocy psychologa, psychoterapeuty bądź psychiatry?
Odpowiedzi: tak, nie, trudno powiedzieć / odmowa odpowiedzi
/rys./

Czy przyjmuje Pan(i) obecnie lub czy przyjmował(a) Pan(i) w przeszłości leki psychotropowe?
/rys./

Korzystanie z pomocy psychologicznej/psychoterapeutycznej/psychiatrycznej oraz przyjmowanie leków psychotropowych w zależności od wieku badanych
/rys./

Korzystanie z pomocy psychologicznej/psychoterapeutycznej/psychiatrycznej oraz przyjmowanie leków psychotropowych w zależności od płci i pokolenia badanych
/rys./

Odsetek badanych, którzy kiedykolwiek:
- korzystali z pomocy psychologicznej / psychoterapeutycznej / psychiatrycznej
- przyjmowali leki psychotropowe
/tabela uwzględniająca miejsce zamieszkania, sytuację materialną, osobistą, praktyki religijne/

Niedawne wybory prezydenckie, w których w rozstrzygającej drugiej turze zmierzyli się kandydaci dwóch najsilniejszych i od dawna wyznaczających główną oś politycznych podziałów ugrupowań – Koalicji Obywatelskiej, przewodzącej rządzącej koalicji, oraz opozycyjnego Prawa i Sprawiedliwości, wyraźnie podzieliły i nadal zdecydowanie dzielą Polaków. Podziały te są wyraźnie widoczne w ocenach i reakcjach na to, co wydarzyło się 1 czerwca.

Prawie trzy czwarte badanych w wieku 18–44 lata jest obecnie w związku małżeńskim bądź nieformalnym (71%). Mediana liczby poważnych związków w ciągu życia wyniosła 2. Respondenci poznawali swoich partnerów(ki) najczęściej na prywatnych imprezach lub spotkaniach z przyjaciółmi, w szkole, na studiach lub w miejscu pracy. W pokoleniu Z większą rolę odgrywały aplikacje randkowe lub inne sposoby nawiązywania znajomości przez internet, a wśród millenialsów nieco większą miejsca publiczne, takie jak kluby czy bary.

ŻYCIE TOWARZYSKIE

Ile osób ze swojego otoczenia zaliczył(a)by Pan(i) do swoich przyjaciół, najbliższych znajomych?
Odpowiedzi: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11+
/rys./
Analiza krzyżowa czasu spędzanego dziennie w mediach społecznościowych ze średnią liczbą bliskich znajomych.
/tabela/

Jak często spotyka się Pan(i) ze znajomymi poza miejscem pracy lub studiów?
- codziennie
- kilka razy w tygodniu
- raz w tygodniu
- 2-3 razy w miesiącu
- raz w miesiącu
- rzadziej niż raz w miesiącu
- nigdy
- trudno powiedzieć
/rys./

Jak, ogólnie rzecz biorąc, ocenia Pan(i) obecny stan swojego zdrowia psychicznego?
- dobry
- taki sobie, ani dobry, ani zły
- zły
- trudno powiedzieć

/tabela + analiza krzyżowa z poprzednim pytaniem/

W jakiej formie najczęściej kontaktuje się Pan(i) z poszczególnymi osobami: mama, tata, partner/partnerka, przyjaciel/przyjaciółka, znajomy, przełożony w pracy:
-rozmawiamy twarzą w twarz
- rozmawiamy przez telefon
- rozmawiamy z użyciem kamerki (WhatsApp, Messenger, Discord, Teams)
- wymieniamy wiadomości
- nie dotyczy – nie mam takiej osoby / nie mam kontaktu z tą osobą
/rys./

ŻYCIE UCZUCIOWE

Sytuacja osobista:
- w związku małżeńskim
- w związku nieformalnym
- wolny(a)
/rys./

Sytuacja osobista a płeć i poglądy polityczne
/rys./

Z iloma osobami w życiu był(a) Pan(i) w poważnym związku?
Odpowiedzi: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
/rys./

Jak Pan(i) poznał(a) swoją(ego) obecną(ego) partnerkę(a) lub małżonkę(a)?
- na prywatnej imprezie lub spotkaniu z przyjaciółmi
- w szkole lub na studiach
- w miejscu pracy
- przez aplikację lub portal randkowy
- przez internet, ale nie aplikację lub portal randkowy
- na dyskotece, w klubie nocnym
- w barze, pubie albo restauracji
- w inny sposób
/rys./

Które z tych stwierdzeń najlepiej określa obecnie Pana(i) sytuację:
- szukam poważnego związku
- nie szukam obecnie żadnej relacji
- jestem otwarty(a) zarówno na krótkie relacje, jak i na poważny związek
- szukam krótkich relacji, przelotnych romansów
- trudno powiedzieć
/rys./

Niezależnie od Pana(i) sytuacji, jeśli miał(a)by Pan(i) wejść z kimś w nowy związek, co byłoby dla Pana(i) najistotniejsze? Proszę wybrać maksymalnie cztery odpowiedzi.
Dobry charakter partnera(ki)
Poczucie bezpieczeństwa, oparcie emocjonalne, jakie daje partner(ka)
Wspólne wartości, poglądy
Wspólne cele życiowe
Spokój w relacji, brak konfliktów z partnerem(ką)
Możliwość prowadzenia z partnerem(ką) szczerych, otwartych rozmów
Wspólne zainteresowania
Wspólne poczucie humoru
Relacja oparta na równości, gotowość partnera(ki) do dzielenia się obowiązkami
Atrakcyjność fizyczna partnera(ki)
Wsparcie ze strony partnera(ki) w osiąganiu moich celów
Satysfakcjonujące życie erotyczne z partnerem(ką)
Dobra sytuacja finansowa partnera(ki)
Zajmowane przez partnera(kę) stanowisko, wykonywana praca
Trudno powiedzieć
/rys./

Niezależnie od Pana(i) sytuacji, jeśli miał(a)by Pan(i) wejść z kimś w nowy związek, co byłoby dla Pana(i) najistotniejsze? Proszę wybrać maksymalnie cztery odpowiedzi.
Poczucie bezpieczeństwa, oparcie emocjonalne, jakie daje partner(ka)
Dobry charakter partnera(ki)
Wspólne wartości, poglądy
Wspólne cele życiowe
Spokój w relacji, brak konfliktów z partnerem(ką)
Możliwość prowadzenia z partnerem(ką) szczerych, otwartych rozmów
Relacja oparta na równości, gotowość partnera(ki) do dzielenia się obowiązkami
Wspólne poczucie humoru
Wspólne zainteresowania
Wsparcie ze strony partnera(ki) w osiąganiu moich celów
Dobra sytuacja finansowa partnera(ki)
Satysfakcjonujące życie erotyczne z partnerem(ką)
Atrakcyjność fizyczna partnera(ki)
Zajmowane przez partnera(kę) stanowisko, wykonywana praca
Trudno powiedzieć
/rys./

ŻYCIE EROTYCZNE

Ile(u) miał(a) Pan(i) w życiu partnerek(ów) seksualnych?
Odpowiedzi: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, >10
/rys./

Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy uprawiał(a) Pan(i) seks?
Odpowiedzi z podziałem na wiek
/rys./

Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy uprawiał(a) Pan(i) seks?
Odpowiedzi badanych w wieku18–24 lata z podziałem na kobiety i mężczyzn oraz poglądy (lewicowe - prawicowe)
/rys./

Jaka jest Pana(i) orientacja seksualna?
Homoseksualna
Trudno powiedzieć
Biseksualna
Aseksualna
Inna

Gdyby wybory parlamentarne odbywały się w pierwszej połowie czerwca, zwyciężyłoby w nich główne ugrupowanie bloku rządzącego, czyli Koalicja Obywatelska, na którą chciałaby oddać głos niespełna jedna trzecia respondentów deklarujących swój pewny udział w hipotetycznych wyborach do Sejmu i Senatu (30%). W porównaniu z sytuacją sprzed wyborów prezydenckich notowania KO zmieniły się nieznacznie (wzrost o 1 punkt procentowy). Na drugim miejscu znalazło się Prawo i Sprawiedliwość, na które chciałaby głosować jedna czwarta zdeklarowanych uczestników wyborów (25%), w porównaniu z majem najsilniejsza partia opozycji parlamentarnej notuje spadek poparcia (o 3 punkty procentowe).

Większość młodych Polaków przewidywała poprawę swojej sytuacji życiowej w nieodległej przyszłości (59%). Natomiast znacznie rzadziej myśleli oni z optymizmem o przyszłości swojego kraju (38%), a tym bardziej – całego świata (30%).

Listę zagrożeń przyszłości, które budziły w młodych Polakach największe obawy, otwiera groźba masowych migracji ludności z Afryki i Bliskiego Wschodu do Europy (68%) oraz wybuchu trzeciej wojny światowej (68%). Duży niepokój wywoływały też wizje zagrożeń społeczno-politycznych, negatywne konsekwencje rozwoju sztucznej inteligencji czy katastrofa demograficzna, związana ze starzeniem się społeczeństw. Co ciekawe, zmiany klimatu i globalne ocieplenie plasowały się dopiero na ósmej pozycji wśród zagrożeń budzących w młodych Polakach największe lęki. Najmniej obawiali się oni natomiast kolejnych pandemii.

Zdecydowana większość młodych Polaków sądziła, że ich rówieśników czekają większe wyzwania, niż te, przed którymi musieli stawać ich rodzice (64%). Opinie były natomiast znacznie bardziej podzielone w przypadku stwierdzenia, że pokolenie rodziców respondentów miało pod wieloma względami łatwiej w życiu niż oni – co prawda, przeważały odpowiedzi twierdzące (48%), ale przeczących było niewiele mniej (42%). Nieco ponad połowa badanych (53%) uznała, że byłoby lepiej dla całego społeczeństwa, gdyby to przedstawiciele ich generacji objęli kluczowe stanowiska polityczne, ale co trzeci respondent (32%) był przeciwnego zdania.

Pokolenie Z wyraźnie częściej patrzyło na swoją przyszłość z optymizmem niż starsi badani. Młodsze pokolenie rzadziej też obawiało się wielu potencjalnych wyzwań przyszłości, takich jak masowy napływ imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki do Europy, inwazja Rosji na Polskę, a zwłaszcza kolejne pandemie – obawy przed nimi narastały bardziej z wiekiem. Wszystko to przeczy raczej popularnej tezie o szczególnym czarnowidztwie dzisiejszych młodych ludzi.

CZY MŁODZI POLACY SĄ PESYMISTYCZNI?

Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższych pięciu lat Pana(i) sytuacja życiowa poprawi się, pogorszy się czy też nie zmieni się znacząco?
Zdecydowanie się poprawi
Raczej się poprawi
Nie zmieni się znacząco
Raczej się pogorszy
Zdecydowanie się pogorszy
Trudno powiedzieć
/rys./

Jak Pan(i) sądzi, czy w perspektywie dziesięciu lat warunki życiowe w Polsce poprawią się, pogorszą czy będą podobne jak teraz?
Zdecydowanie się poprawią
Raczej się poprawią
Będą podobne jak teraz
Raczej się pogorszą
Zdecydowanie się pogorszą
Trudno powiedzieć
/rys./

Jak Pan(i) sądzi, czy w perspektywie dziesięciu lat ogólne warunki życiowe na świecie poprawią się, pogorszą czy będą podobne jak teraz?
Zdecydowanie się poprawią
Raczej się poprawią
Będą podobne jak teraz
Raczej się pogorszą
Zdecydowanie się pogorszą
Trudno powiedzieć
/rys./

OBAWY O PRZYSZŁOŚĆ

Proszę powiedzieć, na ile Pan(i) osobiście obawia się:
- masowych migracji do Europy ludności z Afryki i Bliskiego Wschodu
- możliwości wybuchu wojny światowej
- rosnącej centralizacji władzy w rękach wąskiej elity, ograniczania demokracji
- inwazji Rosji na Polskę
- negatywnych konsekwencji rozwoju sztucznej inteligencji
- narastania nierówności ekonomicznych na świecie
- katastrofy demograficznej, starzenia się społeczeństw
- zmian klimatu, globalnego ocieplenia
- upadku tradycyjnych wartości,takich jak rodzina, religia czy naród
- rozwoju ruchów nacjonalistycznych lub fundamentalistycznych w Polsce i na świecie
- pandemii potencjalnie groźniejszych od pandemii COVID-19

/Odpowiedzi: zdecydowanie się obawiam, trochę się obawiam, raczej się nie obawiam, w ogóle się nie obawiam, trudno powiedzieć/
/rys./

OCENA SYTUACJI SWOJEGO POKOLENIA

Czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami:
- moje pokolenie czekają większe wyzwania niż te, przed którymi stawało pokolenie moich rodziców
- byłoby lepiej dla całego społeczeństwa, gdyby więcej osób z mojego pokolenia objęło kluczowe stanowiska polityczne
- pokoleniu moich rodziców było pod wieloma względami łatwiej w życiu niż mojemu

/Odpowiedzi: zdecydowanie tak, raczej tak, raczej nie, zdecydowanie nie, trudno powiedzieć/
/rys./

+ ANEKS

Media społecznościowe dla młodych (18–44 lata) stanowią ważne źródło informacji, nie tylko o codziennym życiu ich znajomych i przyjaciół, ale także o wydarzeniach w kraju i na świecie. Najmłodsi badani (osoby poniżej 25 roku życia) wymieniają je na pierwszym miejscu głównych źródeł informacji, przed portalami internetowymi i telewizją, a także przed radiem i prasą, co jest dosyć oczywiste.

Korzystanie z poszczególnych mediów społecznościowych zależy od płci i wieku przedstawicieli generacji Z i Y. Kobiety częściej niż mężczyźni przyznają, że regularnie korzystają z Facebooka, Instagrama i TikToka, podczas gdy więcej mężczyzn niż kobiet deklaruje korzystanie z YouTube’a i X. Pokolenie Z śledzi regularnie więcej różnych mediów społecznościowych niż millenialsi. Ci ostatni są w odrobinę większej części niż zetki obecni tylko na Facebooku i LinkedIn.

ŹRÓDŁA WIEDZY O WYDARZENIACH

Skąd przede wszystkim czerpie Pan(i) informacje o wydarzeniach w kraju i na świecie?
Z portali informacyjnych w internecie
Z telewizji (również oglądanej w internecie)
Z mediów społecznościowych
Z radia
Z podcastów
Z prasy
Z żadnego z powyższych źródeł
Trudno powiedzieć
/rys. z podziałem na wiek/

KORZYSTANIE Z MEDIÓW SPOŁECZNOŚCIOWYCH

Z jakich mediów społecznościowych Pan(i) regularnie korzysta?
Facebook
YouTube
Instagram
Tik Tok
X (dawniej Twitter)
Snapchat
LinkedIn
Twitch
Inne
Z żadnych, nie korzystam regularnie z mediów społecznościowych
Trudno powiedzieć
/rys. mężczyźni - kobiety - wiek/

Ile czasu spędza Pan(i) zwykle dziennie, korzystając z mediów społecznościowych?
Mniej niż godzinę
1–2 godziny
2–3 godziny
3–5 godzin
Więcej niż 5 godzin
Zwykle nie korzystam z mediów społecznościowych codziennie
Trudno powiedzieć

WPŁYW MEDIÓW SPOŁECZNOŚCIOWYCH NA ZDROWIE PSYCHICZNE

Jak często zdarza się Panu(i) publikować w mediach społecznościowych post niezgodny z Pana(i) aktualnym samopo-czuciem, np. zdjęcie, na którym jest Pan(i) uśmiechnięty(a), podczas gdy nie jest Pan(i) w dobrym nastroju:
- często
- czasami
- rzadko
- wcale
- Nie dotyczy – rzadko albo nigdy nie publikuję niczego w mediach społecznościowych
- Trudno powiedzieć
/rys, tabele/

Jak często w ciągu ostatniego roku czuł(a) się Pan(i) nieszczęśliwy(a)?
- często
- czasami
- rzadko
- wcale
- Nie dotyczy – rzadko albo nigdy nie publikuję niczego w mediach społecznościowych
- Trudno powiedzieć

/ANEKS/

Po zakończeniu procesu wyborczego prezentujemy drugą część raportu z badania jakościowego, w którym uczestniczyły osoby zamierzające głosować na Sławomira Mentzena. Badanie, którego wyniki przedstawiliśmy już częściowo w komunikacie „Sławomir Mentzen – polityczny self-made man”, odbyło się przed pierwszą turą wyborów prezydenckich. Objęło ono wyłącznie osoby deklarujące zamiar głosowania w wyborach na Sławomira Mentzena.

Wśród najczęściej deklarowanych przez przedstawicieli generacji Y i Z wartości znalazły się: rodzina, zachowanie dobrego zdrowia, uczciwość, spokój, bezpieczeństwo finansowe, wolność i niezależność oraz zachowanie prywatności. Są one istotne prawie dla każdego, a ponad połowa umieszcza je wśród wartości dla siebie najważniejszych.

Zdecydowanie najmniejsze znaczenie spośród uwzględnionych w badaniu wartości i dążeń ma sława – dla blisko dwóch trzecich respondentów jest ona nieistotna. Nisko w hierarchii wartości lokuje się także bogactwo – za ważne uważa je niewiele ponad połowa ankietowanych. Względnie niewielkie znaczenie ma wiara religijna, istotna dla połowy badanych.

Społeczno-demograficzne zróżnicowania uznawanych wartości i celów życiowych dotyczą przede wszystkich wartości tradycyjnych. Mają one wyraźnie większe znaczenie dla pokolenia millenialsów, a więc badanych w wieku 30-44 lata, niż dla pokolenia Z – osób w wieku 18–29 lat. Najbardziej cenią je badani z wykształceniem zasadniczym zawodowym, respondenci słabo sytuowani oraz mieszkańcy wsi. Ponadto są one ważniejsze dla osób w związkach małżeńskich niż dla badanych żyjących w związkach nieformalnych.

Kobiety bardziej niż mężczyźni cenią wartości postmaterialistyczne, przy czym do takich wartości jak kontakt z kulturą, dbanie o środowisko, a także równe traktowanie szczególnie dużą wagę przywiązują kobiety z pokolenia millenialsów.

Proszę określić, jak ważne są w Pana(i) życiu poniższe wartości:
- Rodzina
- Zachowanie dobrego zdrowia
- Uczciwość
- Spokój
- Bezpieczeństwo finansowe
- Wolność, niezależność
- Ochrona swojej prywatności
- Równe traktowanie innych
- Przyjaźń
- Szacunek innych ludzi
- Swoboda wyrażania siebie, autentyczność
- Rozwój, samorealizacja
- Praca zawodowa
- Edukacja
- Doświadczanie nowych przeżyć
- Patriotyzm
- Ekologia, dbanie o środowisko
- Wiara
- Kontakt z kulturą
- Bogactwo
- Sława

Możliwe odpowiedzi:
- Bardzo ważna (7)
- Raczej ważna (5,6)
- Średnio ważna (4)
- Raczej nieważna (2,3)
- Zupełnie nieważna (1)
- Trudno powiedzieć

Proszę określić, jak ważne są w Pana(i) życiu poniższe wartości.
Średnie na skali od 1 – zupełnie nieważna, do 7 – bardzo ważna
- Rodzina
- Zachowanie dobrego zdrowia
- Uczciwość
- Spokój
- Bezpieczeństwo finansowe
- Wolność, niezależność
- Ochrona swojej prywatności
- Równe traktowanie innych
- Przyjaźń
- Szacunek innych ludzi
- Swoboda wyrażania siebie, autentyczność
- Rozwój, samorealizacja
- Praca zawodowa
- Edukacja
- Doświadczanie nowych przeżyć
- Patriotyzm
- Ekologia, dbanie o środowisko
- Wiara
- Kontakt z kulturą
- Bogactwo
- Sława

Tabela 4 typów wartości
- Czynnik 1 Wartości podstawowe, istotne dla wszystkich
- Czynnik 2 Wartości postmaterialistyczne
- Czynnik 3 Wartości tradycyjne
- Czynnik 4 Wartości istotne dla nielicznych

Proszę określić, jak ważne są w Pana(i) życiu poniższe wartości.
Średnie dla kobiet i mężczyzn z pokolenia Z na skali od 1 – zupełnie nieważna, do 7 – bardzo ważna
- Rodzina
- Zachowanie dobrego zdrowia
- Uczciwość
- Spokój
- Bezpieczeństwo finansowe
- Wolność, niezależność
- Ochrona swojej prywatności
- Równe traktowanie innych
- Przyjaźń
- Szacunek innych ludzi
- Swoboda wyrażania siebie, autentyczność
- Rozwój, samorealizacja
- Praca zawodowa
- Edukacja
- Doświadczanie nowych przeżyć
- Patriotyzm
- Ekologia, dbanie o środowisko
- Wiara
- Kontakt z kulturą
- Bogactwo
- Sława

Proszę określić, jak ważne są w Pana(i) życiu poniższe wartości.
Średnie dla kobiet i mężczyzn z pokolenia Y na skali od 1 – zupełnie nieważna, do 7 – bardzo ważna
- Rodzina
- Zachowanie dobrego zdrowia
- Uczciwość
- Spokój
- Bezpieczeństwo finansowe
- Wolność, niezależność
- Ochrona swojej prywatności
- Równe traktowanie innych
- Przyjaźń
- Szacunek innych ludzi
- Swoboda wyrażania siebie, autentyczność
- Rozwój, samorealizacja
- Praca zawodowa
- Edukacja
- Doświadczanie nowych przeżyć
- Patriotyzm
- Ekologia, dbanie o środowisko
- Wiara
- Kontakt z kulturą
- Bogactwo
- Sława

Uznawane wartości a płeć i przynależność pokoleniowa
- Podstawowe wartości, istotne dla wszystkich
- Wartości postmaterialistyczne
- Tradycyjne wartości
- Wartości istotne dla nielicznych (sława i bogactwo)

Pod koniec 2024 roku zrealizowaliśmy duże badanie sondażowe poświęcone dwóm pokoleniom młodych: generacji Y oraz generacji Z1. Najczęściej przyjmowanym w literaturze podziałem między nimi jest rok 1995 – osoby urodzone wcześniej (począwszy od 1980 roku) wchodziły w dorosłość na przełomie tysiącleci i dlatego określa się ich mianem millenialsi lub pokolenie Y. Następne pokolenie, czyli generacja Z, to osoby urodzone w i po 1995 roku (w naszym badaniu najmłodszym rocznikiem był 2006, ponieważ badaliśmy tylko osoby pełnoletnie). Odkąd przedstawiciele młodszej generacji, tak zwane Zetki, zaczęli wchodzić na rynek pracy, napisano mnóstwo artykułów prasowych o tym, jak zrewolucjonizują oni świat pracy, a na uczelniach zaczęły powstawać prace dyplomowe o różnicach między tymi pokoleniami, badacze zaś zastanawiają się, ile w tych doniesieniach jest prawdy. Chcąc przyjrzeć się z bliska tym dwóm generacjom młodych obecnych na rynku pracy w Polsce, postanowiliśmy oddać im głos i zapytać o kilka fundamentalnych kwestii. W niniejszym komunikacie przedstawiamy ich opinie na temat życia zawodowego.

Czy jest Pan(i) zadowolony(a) ze swojej obecnej pracy?
- Zdecydowanie tak
- Raczej tak
- Raczej nie
- Zdecydowanie nie
- Trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi

Gdyby szukał(a) Pan(i) teraz pracy, co przede wszystkim byłoby dla Pana(i) istotne? Proszę wybrać nie więcej niż trzy odpowiedzi.
- Dobre zarobki
- Dobra atmosfera, dobre relacje z innymi pracownikami
- Równowaga między życiem zawodowym i prywatnym
- Bezpieczeństwo zatrudnienia
- Elastyczność czasu wykonywania pracy
- Możliwość rozwoju zawodowego
- Bycie docenianym za wykonywaną pracę
- Możliwość realizowania swojej pasji
- Możliwość pracy zdalnej
- Możliwość robienia czegoś pożytecznego
- Niezależność w wykonywaniu powierzonych zadań
- Jasna ścieżka awansu
- Trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi

Jak Pan(i) uważa, jakie zarobki NETTO (na rękę) pozwalają jednej osobie żyć w Pana(i) okolicy na dobrym poziomie?
- 12000 zł i więcej
- Od 10000 do 11999 zł
- Od 8000 do 9999 zł
- Od 7000 do 7999 zł
- Od 6000 do 6999 zł
- Od 5000 do 5999 zł
- Od 4000 do 4999 zł
- Od 3000 do 3999 zł
- Trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi
/tabela oraz odpowiedzi w zależności od wielkości miejsca zamieszkania/

Czy zdarza się Panu(i) mieć poczucie, że wykonywana przez Pana(ią) praca jest bez sensu?
- Bardzo często
- Dość często
- Raczej rzadko
- Nigdy
- Trudno powiedzieć/odmowa odpowiedzi

W jakim stopniu poniższe stwierdzenia Pana(ią) opisują:
- mógł(a)bym zostać w pracy po godzinach, jeśli sytuacja wyjątkowo tego wymaga
- mógł(a)bym nie pójść do pracy, żeby zadbać w danym momencie o swój dobrostan psychiczny
- mógł(a)bym bez problemu pójść do szefa po podwyżkę
- mógł(a)bym zrezygnować ze spotkania towarzyskiego i spędzić ten czas w internecie
- mógł(a)bym wymyślić wymówkę, żeby nie spotkać się z rodziną
- mógł(a)bym odwołać spotkanie zawodowe, np. rozmowę rekrutacyjną, w ostatniej chwilii
–mógł(a)bym pracować w czasie urlopu, jeśli ktoś mnie o to poprosi
Odpowiedzi:
Zdecydowanie do mnie pasuje
Trochę do mnie pasuje
Raczej do mnie nie pasuje
W ogóle do mnie nie pasuje
Trudno powiedzieć / Odmowa odpowiedzi
/podział na gen-Z i gen-X/

/ANEKS/