PUBLIKACJE

Problem płac w opiniach pracowników gospodarki uspołecznionej

Kafelek tematyczny komunikatu BS/35/5/90

PŁACE W STYCZNIU I W NAJBLIŻSZEJ PRZYSZŁOŚCI

Czy było to dokładnie tyle, ile się Panu należało za ten miesiąc, czy też mniej?

- mniej niż się należało

- dokładnie tyle, ile się należało /omówienie w tekście/

Z jakimi uczuciami przeliczał Pan pieniądze z ostatniej wypłaty?

- z zadowoleniem i spokojem na najbliższą przyszłość

- z niepokojem, lękiem o to, jak rodzina przeżyje następny miesiąc

- z poczuciem zawodu, bo spodziewał się Pan większej sumy

- z poczuciem, że został Pan oszukany /omówienie w tekście/

Czy spodziewa się Pan jakichś dodatkowych dochodów z pracy w lutym bieżącego roku?

- nie

- tak, mam nadzieję, ze tak

- tak, na pewno /omówienie w tekście/

Czy spodziewa się Pan w najbliższym czasie podwyższenia w istotny sposób swoich zarobków?

Tak, są na to realne szanse

- tak, jest to prawdopodobne

- to mało prawdopodobne

- to zupełnie niemożliwe /omówienie w tekście/

CZYNNIKI DECYDUJĄCE O PŁACACH

Czy liczy Pan na:

- ogólną podwyżkę płac w zakładzie, w którym Pan pracuje

- poprawę stanu ekonomicznego zakładu pracy

- zniesienie rządowych ograniczeń wzrostu wynagrodzeń

- siłę i zdecydowanie protestów pracowników

- awans

- zmianę miejsca pracy /omówienie w tekście/

Oczekiwania dotyczące wzrostu płac - trzy modele myślenia - /omówienie w tekście/

CO BĘDZIE PÓŹNIEJ?

Jak długo jeszcze, Pana zdaniem, rząd będzie mógł hamować wzrost płac?

scenariusze katastroficzne

- ogólnikowe sugestie

- strajki, zamieszki

- spadek popularności ekipy rządzącej

- głód, nędza, bieda

- chaos cenowy

- inne szczegółowe

- odpowiedzi tautologiczne

- powrót do "starego"

scenariusze optymistyczne

- stabilizacja

- poprawa, polepszy się

- mówią, że się polepszy

- zahamowanie inflacji

- gospodarka rynkowa

- wzrost płac

- poprawa w zakresie jakości i wydajności pracy

- racjonalizacja gospodarki

- inne pozytywne konsekwencje

- poprawa zaopatrzenia

- konkurencja na rynku /omówienie w tekście/

1990-02-16

Autor: Zbigniew Maj

Sytuacja materialna rodzin pracowników gospodarki uspołecznionej

Kafelek tematyczny komunikatu BS/33/4/90

Jak Pana rodzina dała sobie radę finansowo w styczniu 1990 roku?

- Wystarczyło na wszystkie codzienne wydatki, można było nawet trochę zaoszczędzić

- Wystarczyło, choć ledwo, ledwo

Zabrakło

w tym:

- trzeba było pożyczyć

- trzeba było sięgnąć po oszczędności

- trzeba było pożyczyć i sięgnąć do oszczędności /omówienie w tekście/

Czy w Pana rodzinie sytuacja taka należy do normalnych, czy też była zupełnie wyjątkowa, zdarzyła się po raz pierwszy właśnie w styczniu 1990 roku?

- normalna, zawsze tak było

- noramalna, nieraz już się tak zdarzyło

- raczej wyjątkowa

- zupełnie wyjątkowa /omówienie w tekście/

Czy w styczniu 1990 r. Pana rodzina była zmuszona:

- Poszukiwać tańszej żywności

- Ograniczać kupowanie odzieży

- Ograniczać wydatki na kulturę

- Ograniczać ilość kupowanej żywności

- Ograniczać zużycie prądu

- Podejmować dodatkową pracę, szukać dodatkowych źródeł dochodu

- Korzystać z wcześniej zgromadzonych oszczędności

- Korzystać z pomocy rodziny

- Pożyczać pieniądze na życie

- Wyprzedawać rzeczy wartościowe

- Ubiegać się o zasiłki, zapomogi

- Korzystać z posiłków opieki społecznej lub organizacji charytatywnych /tabela/

Jak Pan sądzi, czy w lutym br. nadal Pan i Pana rodzina będziecie zmuszeni do podobnych ograniczeń?

- tak, w jeszcze większym stopniu niż w styczniu

- tak, mnie więcej tak samo jak w styczniu

- tak, ale w mniejszym stopniu niż w styczniu

- raczej nie

- nie /omówienie w tekście/

Czy na tle rodzin, które Pan zna, sytuacja pańskiej rodziny jest:

- lepsza

- taka sama

- gorsza od innych /omówienie w tekście/

1990-02-16

Autor: Zbigniew Maj

Bezrobocie - reakcje i odczucia zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej

Kafelek tematyczny komunikatu BD/29/9/90

Przy redukcji zatrudnienia zwalniani będą:

- pracownicy niesolidni

- ludzie niewygodni dla kierownictwa

- ludzie bez kwalifikacji

- korzystający często ze zwolnień chorobowych

- pracownicy administracji

- ludzie starszy

- byli aktywiści PZPR

- kobiety

- kierownicy

- ludzie młodzi

- zatrudnieni w produkcji /omówienie w tekście/

Czy Pan osobiście liczy się z możliwością utraty pracy?

- bardzo poważnie się z tym liczę

- raczej tak

- raczej nie

- nie, to mało prawdopodobne

- trudno powiedzieć /tabela wg badań: I, II‘90/ oraz /tabela aneksowa/

Opinie w kwestii pomocy, na jaką może liczyć bezrobotny ze strony państwa:

- Każdy człowiek, który straci pracę, będzie mógł liczyć na pomoc i wsparcie państwa

- Każdy człowiek, który straci pracę, faktycznie zostanie pozostawiony sam sobie

- trudno powiedzieć /tabela wg badań: I, II‘90/

Tabele aneksowe

Reakcje większości pracujących na wprowadzenie w Polsce bezrobocia:

Respondenci, którzy w ewentualnym referendum głosowaliby:

- za bezrobociem

- przeciw bezrobociu

Respondenci twierdzący, że w najbliższych miesiącach:

- będzie dużo bezrobotnych

- będzie niewielu bezrobotnych

- nie będzie ich w zasadzie

Respondenci przewidujący, że:

- nie mieliby trudności ze znalezieniem nowej pracy

- mieliby trudności ze znalezieniem nowej pracy

W jakim przedsiębiorstwie podjąłby Pan chętniej pracę:

- państwowym

- prywatnym

Czy zdecydowałby się Pan na pracę na własny rachunek?

- tak

- nie

- trudno powiedzieć

Respondenci twierdzący, że wskutek bezrobocia:

- wzrośnie wydajność polskiej gospodarki

- przedsiębiorstwa pozbędą się nadwyżki siły roboczej

- ludzie będą lepiej pracować

- wielu otworzy własne interesy, zakłady

- będą strajki i protesty w zakładach

1990-02-12

Autor: Elżbieta Lenczewska

Program gospodarczy rządu i skutki jego wdrażania w opinii pracowników gospodarki uspołecznionej

Kafelek tematyczny komunikatu BD/28/8/90

Przedmiot oceny:

- Obecny okres to wstęp do otrząśnięcia się Polski z trudności

- Obecny okres to kolejny krok ku upadkowi Polski

- trudno powiedzieć /tabela wg badań XI‘88 - II‘90/

- Wszystkie ważne sprawy kraju są w dobrych rękach

- Nikt obecnie nie panuje nad rozwojem sytuacji w kraju

- trudno powiedzieć /tabela wg badań XI‘88 - II‘90/

Stosunek do programu L. Balcerowicza:

- poparcie

- brak poparcia

- nieznajomość programu

- brak zdania /tabela wg badań XI‘89, I‘90, II‘90/ oraz /tabela aneksowa/

Jak za 5 lat będzie się Panu żyło?

- tak samo jak obecnie

- lepiej

- gorzej

- trudno powiedzieć /tabela wg badań V‘86, X‘88, II‘90/ oraz /tabela aneksowa/

Przedmiot oceny:

- oprocentowanie kredytów w bankach państwowych

- kurs dolara w NBP

- kurs dolara w kantorach walutowych

- oprocentowanie wkładów oszczędnościowych w bankach państwowych

- cło na większość towarów importowanych

- podatki płacone przez przedsiębiorstwa państwowe /tabela wg oceny: skandalicznie wysokie, wysokie do przyjęcia, nie takie wysokie, właściwe, zbyt niskie, trudno powiedzieć, brak zainteresowania/

Czy czuje się Pan dobrze poinformowany o:

- Planie Balcerowicza oraz /tabela aneksowa/

- prawdziwej skali inflacji

- przyczynach wzrostu cen

- przyczynach niedoboru na rynku

- sposobach wykorzystania pomocy zagranicznej dla Polski

- pomocy i ochronie dla bezrobotnych

- skutkach zanieczyszczenia środowiska

- pracach rządu i jego ministrów oraz /tabela aneksowa/

- zasadach ustalania i podwyższania rent i emerytur

- powodach hamowania wzrostu płac i wynagrodzeń

- możliwościach pomocy ludziom nie dającym sobie rady

- problemach wsi i rolnictwa

- możliwościach pracy na własny rachunek, otwarcia własnego interesu /tabela wg stopnia poinformowania/

Tabele aneksowe

Tabela 1.

Czy kontynuacja dotychczasowej polityki gospodarczej pozwoli w ciągu najbliższych 5 lat przezwyciężyć kryzys i zapewnić Polsce rozwój:

Respondenci przekonani o dobrym zorientowaniu rządu w:

- nastrojach ludności

- sytuacji w zakładach

- sytuacji na rynku

- sytuacji materialnej ludności

1990-02-12

Autor: Elżbieta Kościesza

Opinie o sytuacji rynkowej w lutym 1990 roku

Kafelek tematyczny komunikatu BD/27/7/90

Ceny:

- skandalicznie wysokie, zupełnie nie do wytrzymania

- wysokie, ale można je przyjąć

- jeszcze nie takie wysokie

- właściwe

- zbyt niskie

Ceny na artykuły:

- artykuły żywnościowe

- artykuły odzieżowe

- artykuły i sprzęt do wyposażenia domu

- leki i środki higieny

- używki

- paliwa

- środki do produkcji rolnej /tabela wg terminów badań I‘90, II‘90 oraz wg określenia cen: skandalicznie wysokie, .../

Odsetki badanych określających ceny poszczególnych artykułów jako skandalicznie wysokie /wykres z badań I‘90, II‘90/

Zaopatrzenie w artykuły:

- artykuły żywnościowe

- artykuły odzieżowe

- artykuły i sprzęt do wyposażenia domu

- leki i środki higieny

- używki

- paliwa

- środki do produkcji rolnej /tabela wg badań I‘90, II‘90 oraz odpowiedzi: poprawa, bez zmian, pogorszenie, brak zdania/

1990-02-09

Autor: Elżbieta Gorajewska-Mieciek

Źródła obaw i nadziei Polaków u progu 1990 roku. Relacja ze spontanicznych wypowiedzi respondentów CBOS

Kafelek tematyczny komunikatu BS/25/10/90

CZEGO OBAWIAMY SIĘ W ROKU 1990?

Najważniejsze przyczyny osobistych obaw Polaków

- Warunki życia, położenie materialne społeczeństwa: drożyzna, bieda, spadek poziomu życia, niskie płace, złe zaopatrzenie, kolejki

- Sytuacja gospodarcza kraju: bezrobocie, obawy związane z programem Balcerowicza, upadek rolnictwa,

inflacja

- Sytuacja polityczna: strajki, brak zrozumienia dla działań rządu, upadek rządu Mazowieckiego

- Życie społeczne, osobiste, sytuacja rodzinna: choroby, wypadki, śmierć, brak stabilizacji, wypuszczenie więźniów, amnestia

- Sytuacja międzynarodowa: wojna, pogorszenie sytuacji międzynarodowej, wzrost zbrojeń, zjednoczenie Niemiec /omówienie w tekście z badań I‘90, XI‘89/ oraz /tabela/ oraz /tabela aneksowa/

CO NAS W ŻYCIU CODZIENNYM OBURZA I DENERWUJE?

Przyczyny niezadowolenia, oburzenia:

- Warunki życia, położenie materialne społeczeństwa

- Sytuacja gospodarcza

- Sytuacja polityczna

- Życie społeczne, osobiste, rodzinne /omówienie w tekście/ oraz /tabela: wymiar osobisty I‘90, wymiar społeczny III‘86/ oraz /tabela aneksowa/

CO JEST POWODEM SPOŁECZNYCH NAPIĘĆ I NIEPOKOJÓW?

Czy, Pana zdaniem, w społeczeństwie naszym odczuwa się obecnie spokój i odprężenie, czy też raczej niepokój i napięcie?

- całkowity spokój

- raczej spokój

- pewne napięcie

- bardzo duże napięcie

- trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań I‘90, XI‘89, IX‘89, VII‘89/

Najważniejsze przyczyny społecznych napięć:

- warunki życia, położenie materialne społeczeństwa

- życie społeczne, rodzinne, osobiste

- sytuacja gospodarcza

- sytuacja polityczna

- sytuacja międzynarodowa /omówienie w tekście/ oraz /tabela wg badań I‘90, II‘89, VII‘89/ oraz /tabela aneksowa/

CO NAS CIESZY, POZWALA ŻYĆ W POCZUCIU SPOKOJU I ODPRĘŻENIA?

Co według Pana przysparza dzisiaj ludziom w Polsce najwięcej radości i zadowolenia?

- sytuacja polityczna

- życie społeczne, rodzinne, osobiste

- warunki życia, położenie materialne społeczeństwa

- sytuacja gospodarcza

- nie ma powodów /omówienie w tekście/ oraz /tabela wg badań wymiar społeczny I‘90, wymiar osobisty III‘86/

SPOŁECZNO-DEMOGRAFICZNE ZRÓŻNICOWANIA PRZYCZYN OSOBISTYCH OBAW I SPOŁECZNYCH NIEPOKOJÓW I NAPIĘĆ

Tabele aneksowe

Przykłady wypowiedzi badanych dotyczące osobistych obaw, społecznego niezadowolenia, napięcia oraz spokoju i zadowolenia

1990-02-08

Autor: Beata Rolka-Jaworska

Świat instytucji politycznych w świadomości społecznej - styczeń 1990 rok

Kafelek tematyczny komunikatu BS/24/3/90

UKŁAD POLITYCZNY - STYCZEŃ 1990 R.

APROBATA DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI I ORGANIZACJI SPOŁECZNO-POLITYCZNYCH W STYCZNIU 1990 R.

Czy, Pana zdaniem, działalność tych instytucji dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami?

- Rząd, Rada Ministrów

- MO i resort spraw wewnętrznych

- Klub PZPR

- PZPR /tabela wg odpowiedzi: tak, nie, trudno powiedzieć/

PODSTAWOWE TRENDY

Ocena działalności instytucji i organizacji - /tabela aprobata, dezaprobata wg badań VII‘89 - I‘90/

ROZKŁAD APROBATY DLA INSTYTUCJI POLITYCZNYCH W PODSTAWOWYCH GRUPACH SPOŁECZNO-ZAWODOWYCH

Ocena aprobaty wg zmiennych socjodemograficznych:

Autor: Piotr Starzyński

Wieś i problemy rolnictwa w opinii społecznej

Kafelek tematyczny komunikatu BD/21/5/90

Opinie o działaniach rządu w sprawach rolnictwa:

- Generalnie prowadzona polityka jest zła, spowodowała ona aktualne braki żywności

- Generalnie polityka obecnego rządu jest właściwa i nie jest przyczyną braków na rynku żywnościowym

- Trudno ocenić politykę obecnego rządu i jej wpływ na powstałe braki żywnościowe

- Aktualne braki żywnościowe nie są winą obecnego rządu, chociaż generalnie trudno ocenić prowadzoną przez niego politykę

- Aktualna polityka spowodowała braki żywności, generalnie trudno ją ocenić

- Aktualna polityka spowodowała braki żywności, ale generalnie jest ona właściwa

- Aktualne braki żywności nie są wina obecnego rządu, chociaż generalnie prowadzi niewłaściwą politykę

- generalnie rząd prowadzi właściwą politykę, ale trudno ocenić jej wpływ na braki żywności

- generalnie rząd prowadzi niewłaściwą politykę rolną, ale trudno obwiniać obecny rząd za powstałe braki /omówienie w tekście/

Opinie na temat wsi, rolnictwa i polityki rządu wobec producentów żywności:

- W naszym społeczeństwie nie ma szacunku, poważania dla pracy i zawodu rolnika

- Warunki życia i pracy na wsi są cięższe niż w mieście

- Ludziom na wsi żyje się lepiej niż ludziom w mieście

- Brak żywności na rynku, to wina złej polityki rolnej obecnego rządu

- Rząd prowadzi właściwą politykę rolną

- Aby zapewnić dostateczną ilość żywności, trzeba polskiemu rolnictwu zagwarantować więcej kredytów i środków produkcji

- Najlepszym sposobem rozwoju polskiej gospodarki jest postawienie na rolnictwo i inwestowanie w nie

- Mało wydajne, słabe gospodarstwa rolne muszą zbankrutować, a w ich miejsce powstać duże gospodarstwa farmerskie

- Ceny skupu produktów rolnych są dla rolników mało opłacalne

- Wysokie ceny żywności, to głównie wynik mało wydajnej pracy rolników

- Mamy wysokie ceny żywności, bo środki produkcji rolnej są drogie /tabela: ogółem i dla rolników indywidualnych/ oraz /tabela aneksowa/

1990-01-31

Autor: Grzegorz Szymaniuk

Zmiany w konstytucji. Społeczne reakcje i odczucia

Kafelek tematyczny komunikatu BD/20/4/90

Czy zmiany w Konstytucji były konieczne?

Zmiany konstytucyjne:

- Skreślenie zapisu o przewodniej roli PZPR

- Wprowadzenie zapisu o ochronie własności i praw dziedziczenia

- Wprowadzenie swobody działalności gospodarczej bez względu na formę własności

- Wprowadzenie zapisu o udziale samorządu terytorialnego w sprawowaniu władzy

- Skreślenie zapisu o sojuszu z ZSRR

- Zniesienie monopolu państwa na handel zagraniczny

- Skreślenie zapisu o socjalistycznym systemie gospodarczym

- Podporządkowanie prokuratury ministrowi sprawiedliwości

- Zmiany godła państwa

- Zmiana nazwy państwa

- Skreślenie zapisu o prawie do pracy /tabela/ oraz /tabela aneksowa/

ANEKS

Tabele aneksowe

Czy ogólnie rzecz biorąc przyjął Pan zmiany w Konstytucji :

Zmiany w Konstytucji oznaczają:

- odrzucenie socjalizmu

- częściową zmianę ustroju

- nie zmieniają podstaw ustrojowych

- trudno powiedzieć

1990-01-31

Autor: Elżbieta Lenczewska

Aprobata działalności i zaufanie do przedstawicieli życia publicznego kraju w styczniu 1990 roku

Kafelek tematyczny komunikatu BD/19/3/90

Ocena działalności osobistości życia publicznego kraju:

- T. Mazowiecki /tabela aneksowa/

- J. Glemp

- L. Wałęsa /tabela aneksowa/

- M. Kozakiewicz

- A. Stelmachowski

- J. Kuroń /tabela aneksowa/

- W. Jaruzelski /tabela aneksowa/

- L. Balcerowicz /tabela aneksowa/

- M. Niezabitowska

- K. Olesiak

- J. Jóźwiak

- A. Miodowicz /tabela aneksowa/

- M. Rakowski /tabela aneksowa/ tabela aprobata i dezaprobata/

Politycy darzeni zaufaniem /pytanie otwarte/

- T. Mazowiecki i L. Wałęsa

- T. Mazowiecki, L. Wałęsa i członkowie rządu

- T. Mazowiecki i członkowie rządu

- .. /omówienie w tekście - badani mogli wymienić kilku polityków/

Tabele aneksowe

1990-01-31

Autor: Elżbieta Kościesza

1 - 10/ 6989

CBOSLAB

25.06.2025

Młodzi Polacy o sobie - podsumowanie

W ramach drugiej odsłony projektu CBOSLab zaprezentowaliśmy wyniki przeprowadzonego przez CBOS badania postaw przedstawicieli najmłodszych pokoleń dorosłych Polaków: zetek i igreków.

CBOSPODCAST

29.05.2025

Rafał Trzaskowski ma większe szanse wygrać te wybory

Gościem kolejnego odcinka CBOS Podcastu jest prof. Paweł Ruszkowski, socjolog z Uniwersytetu Civitas. Rozmawiamy o społecznej mobilizacji w kontekście II tury wyborów prezydenckich, znaczeniu politycznej polaryzacji oraz możliwych przepływach wyborców i głosach tych, którzy nie wzięli udziału w I turze wyborów.

Zastanawiamy się również nad politycznym efektem „piwa z Mentzenem” i tym, na kogo i dlaczego zagłosują wyborcy Sławomira Mentzena.

Podcast jest dostępny również w serwisie Spotify: CBOS Podcast - odcinek 6

ZAMÓWSWOJEBADANIE

CBOSTRENDY Wyniki badań

WYDARZENIA

17.06.2025

Wyróżnienie dla CBOS w X edycji konkursu o Puchar Pytii za sondaż przed wyborami prezydenckimi 2025!

MIXEDMODE

Stosowanie zestawu technik w badaniu sondażowym

Prof. dr hab. Jarosław Górniak
Instytut Socjologii
Uniwersytet Jagielloński

Stosowanie w jednym badaniu sondażowym więcej niż jednej techniki gromadzenia danych przy wykorzystaniu tego samego kwestionariusza (w sensie brzmienia i kolejności pytań), np : ankieta pocztowa, CAWI, CATI, wywiad osobisty: