W naszym ostatnim badaniu telefonicznym zapytaliśmy o nastroje konsumenckie. Interesowało nas, czy badani muszą ograniczać wydatki na bieżące potrzeby czy też udaje im się coś zaoszczędzić, czy dokonują większych zakupów bądź inwestycji, czy je planują w najbliższej przyszłości. Zapytaliśmy również o oczekiwania dochodowe oraz inflacyjne, a także o postrzegane perspektywy na przyszłość.

STAN FINANSÓW I ZACHOWANIA KONSUMENCKIE

Znaczna część badanych deklaruje, że w ich gospodarstwach domowych w ciągu ostatniego miesiąca trzeba było ograniczać wydatki na zaspokojenie bieżących potrzeb (39%), a co dziewiąty twierdzi, że konieczne było pożyczanie pieniędzy na zaspokojenie podstawowych potrzeb (11%). Blisko połowie respondentów udało się natomiast zaoszczędzić trochę pieniędzy (47%).

Niemała część ankietowanych zadeklarowała, że w ich gospodarstwach domowych w ciągu ostatniego miesiąca dokonano większych zakupów, inwestycji planowanych wcześniej, takich jak np. zakup mebli, wycieczki, obligacji (29%), znacznie mniej mówiło o nieplanowanych, spontanicznych większych zakupach (16%), a zbliżona liczba planowała większe zakupy czy inwestycje w najbliższym miesiącu (18%).

OCZEKIWANIA DOCHODOWE I INFLACYJNE

Polacy najczęściej uważają, że ceny towarów i usług w ciągu najbliższych dwunastu miesięcy będą rosły w podobnym tempie jak w ciągu ostatniego roku (39%). Blisko co czwarty badany jest w tym względzie pesymistą i obawia się jednak szybszego tempa wzrostu cen (23%), a nieco większa grupa ankietowanych wyraża optymistyczne przekonanie, że ceny w ciągu najbliższego roku będą rosły wolniej (24%) lub że nie będą rosły wcale (4%).

O ile ogromna większość badanych zakłada szybsze bądź wolniejsze tempo wzrostu cen (86%), o tyle wzrostu dochodów swojego gospodarstwa domowego spodziewa się jedynie nieco więcej niż co trzeci ankietowany (35%), przy czym jedynie nieliczni oczekują znacznego wzrostu dochodów (4%), a większość uważa, że będzie on raczej niewielki (31%). Natomiast największa grupa ankietowanych sądzi, że dochody ich gospodarstwa domowego w ciągu najbliższego roku nie zmienią się (38%).

PERSPEKTYWY NA PRZYSZŁOŚĆ

Wymiar indywidualny

W myśleniu o swojej przyszłości, a także o sytuacji finansowej własnego gospodarstwa domowego w najbliższym roku nadzieje na poprawę wyrażane są praktycznie równie często co obawy przed pogorszeniem. Natomiast jeśli chodzi o kondycję gospodarki w Polsce, to dość wyraźnie przeważają obawy.

Wymiar środowiskowy

Generalnie badani uważają, że ludzie, z którymi stykają się na co dzień w swoim najbliższym otoczeniu, mniej optymistycznie patrzą w przyszłość niż oni sami. Dotyczy to zarówno ogólnych perspektyw na przyszłość, sytuacji materialnej gospodarstw domowych, jak i sytuacji gospodarczej w Polsce. We wszystkich tych obszarach u osób ze swojego najbliższego otoczenia respondenci dostrzegają więcej obaw niż nadziei.

WSKAŹNIK NASTROJÓW KONSUMENCKICH

Na podstawie odpowiedzi na pytania dotyczące sytuacji ankietowanych, tj. zachowań konsumenckich, stanu ich finansów oraz ich przewidywań odnoszących się do poziomu dochodów, inflacji w ciągu najbliższego roku, a także prognoz sytuacji finansowej gospodarstw domowych oraz kondycji polskiej gospodarki, skonstruowano wskaźnik nastrojów konsumenckich (WNK). Pokazuje on, w ilu obszarach - spośród dziesięciu uwzględnionych w sondażu - respondenci wyrazili optymizm bądź udzieli odpowiedzi wskazujących na zadowolenie z sytuacji materialnej¹Pokaż przypis. Wskaźnik może przyjmować wartości od 0 - jeśli w żadnym z analizowanych obszarów respondent nie wyraził optymizmu - do 10 - jeśli we wszystkich analizowanych obszarach wyraził optymizm. Średnia wartość wskaźnika WNK dla ogółu badanych wynosi 3,8. Można zatem powiedzieć, że przeciętnie respondenci wyrazili optymizm w mniej więcej 4 obszarach. Najwięcej badanych zadeklarowało właśnie cztery spośród nich (19%), a w dalszej kolejności - trzy (18%), dwie oraz pięć (po 15%).

Z analizy zróżnicowań społeczno-demograficznych wynika, że lepsze nastroje konsumenckie panują wśród - co naturalne - osób znajdujących się w lepszym położeniu materialnym, o wyższych dochodach osobistych (wśród osób o dochodach wynoszących co najmniej 5000 zł netto wartość wskaźnika wynosi 4,9), zadowolonych z warunków materialnych swoich gospodarstw domowych (wartość wskaźnika wynosi 4,6 wobec 2,0 wśród niezadowolonych). Można zauważyć, że stosunkowo wysokie wartości wskaźnik nastrojów konsumenckich osiąga - poza znajdującymi się w dobrym położeniu materialnym - wśród respondentów najlepiej wykształconych (4,5 wśród absolwentów wyższych uczelni wobec 3,2 wśród osób z wykształceniem podstawowym), młodszych ankietowanych (4,4 wśród badanych w wieku 18–24 lata wobec 3,2 wśród najstarszych) oraz mieszkańców największych miast (4,2 wobec 3,7 wśród mieszkańców wsi). Uwzględniając natomiast poglądy polityczne można stwierdzić, że stosunkowo największy optymizm deklarują ankietowani identyfikujący się z lewicą (4,4), mniejszy - utożsamiający się z prawicą (3,6), a najmniejszy - osoby o niesprecyzowanych preferencjach (3,1).