POTOCZNE OCENY POZIOMU ŻYCIA

Jak Pan(i) ocenia obecne warunki materialne swojego gospodarstwa domowego? Czy są one:

- dobre

- raczej dobre

- ani dobre, ani złe

- raczej złe

- złe

/wykres/ oraz /tabela według terminów badań V ‘89 V ‘90 V ‘91 V ‘92 V ‘93 V ‘94 V ‘95 V ‘96 V ‘97 V ‘98 I ‘99 /

Czy uważa Pan(i), że obecnie dochody Pana(i) rodziny w porównaniu z przeciętnymi dochodami rodzin w Polsce są:

- znacznie wyższe

- raczej wyższe

- takie same (przeciętne)

- raczej niższe

- znacznie niższe /tabela według terminów badań IV ‘92 IV ‘94 IV ‘95 IV ‘96 X ‘97 V ‘98 I ‘99 /

Które z wymienionych określeń najlepiej charakteryzuje sposób gospodarowania pieniędzmi w Pana(i) gospodarstwie domowym?

- Żyjemy bardzo biednie - nie starcza nam nawet na podstawowe potrzeby

- Żyjemy skromnie - musimy na co dzień bardzo oszczędnie gospodarować

- Żyjemy średnio - starcza nam na co dzień, ale musimy oszczędzać na poważniejsze zakupy

- Żyjemy dobrze - starcza nam na wiele bez specjalnego oszczędzania

- Żyjemy bardzo dobrze - możemy pozwolić sobie na pewien luksus

/tabela według terminów badań V ‘93 IV ‘94 IV ‘95 XI ‘95 IV ‘96 X ‘96 I ‘97 X ‘97 I ‘99/ oraz /tabela aneksowa/

Które z poniższych stwierdzeń wybrał(a)by Pan(i) jako najbardziej zgodne z obecną sytuacją finansową w Pana(i) gospodarstwie domowym?

- Jestem spokojny(a), że finansowo damy sobie radę

- Nie boję się biedy, chociaż martwię się, że nasza sytuacja materialna może się pogorszyć

- Obawiam się biedy, choć sądzę, że jakoś sobie poradzimy

- Boję się biedy i nie wiem, jak sobie poradzimy

/tabela według terminów badań I ‘97 V ‘98 I ‘99/

Czy zna Pan(i) - z sąsiedztwa, z widzenia - naprawdę biedną osobę lub rodzinę?

- tak, sam(a) jestem biedny(a)

- tak, znam takie osoby (rodziny)

- nie, nie znam nikogo naprawdę biednego

/wykres/ oraz /tabela aneksowa/

SPOŁECZNE KRYTERIA BIEDY

Jak Pan(i) sądzi, poniżej jakiego dochodu zaczyna się już bieda? Chodzi o wysokość dochodu na jedną osobę w rodzinie miesięcznie.

- 100 zł i mniej

- 101 - 200 zł

- 201 - 300 zł

- 301 - 400 zł

- 401 - 500 zł

- Powyżej 500 zł

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań I ‘97 I ‘99 /

Deklaracje respondentów

- Średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie, poniżej którego zaczyna się bieda

- Średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie

- Średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie respondenta mówiącego o sobie: "jestem spokojny, że finansowo dam(y) sobie radę"

/tabela według badań I‘97, I‘99/

Realne dochody, wartość progowa biedy, dystans między dochodami a progiem biedy, wartość progowa dostatku, dystans między dochodami a progiem dostatku - tabela wg zróżnicowań społeczno-demograficznych

Uwaga:

Realne dochody wyrażone za pomocą średniej miesięcznych dochodów przypadających na osobę w rodzinie.

Wartość progowa biedy to średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie, poniżej którego - według badanych - zaczyna się bieda.

Dystans, tj. różnica między realnymi dochodami a progiem biedy przedstawiona jako procent realnych dochodów.

Wartość progowa dostatku to średni miesięczny dochód na osobę w rodzinie pozwalający powiedzieć: "jestem spokojny(a), że finansowo dam(y) sobie radę".

Dystans, tj. różnica, między realnymi dochodami a progiem dostatku przedstawiona jako procent realnych dochodów.

ZASIĘG BIEDY

Miesięczne dochody przypadające na jedną osobę w rodzinie a liczba osób żyjących we wspólnym gospodarstwie - tabela

POSTRZEGANIE ROZMIARÓW BIEDY W POLSCE I PROGNOZY W TEJ DZIEDZINIE

Czy zna Pan(i) - z sąsiedztwa, z widzenia - naprawdę biedną osobę lub rodzinę? w procentach

- Tak, sam(a) jestem biedny(a)

- Tak, znam kilka takich osób (rodzin)

- Tak, znam jedną lub dwie takie osoby (rodziny)

- Nie, nie znam nikogo naprawdę biednego

/tabela według terminów badań III ‘93 I ‘97 I ‘99 /

Czy dużo jest dziś w naszym kraju ludzi naprawdę biednych? Ilu biednych przypada, Pana(i) zdaniem, na tysiąc mieszkańców Polski?

- 100 i mniej (10%)

- 101 - 250 (10 - 25%)

- 251 - 500 (25-50%)

- 501 - 750 (50-75%)

- 751 - 900 (75- 90%)

- Trudno powiedzieć

/tabela według terminów badań III ‘93 I ‘97 I ‘99/

Czy, Pana(i) zdaniem, w ciągu najbliższych kilku lat ludzi naprawdę biednych będzie w Polsce:

- znacznie więcej niż obecnie

- nieco więcej

- tyle samo

- nieco mniej

- znacznie mniej niż obecnie

- Trudno powiedzieć

/tabela według terminów badań I ‘97 I ‘99/

SPOŁECZNY WIZERUNEK LUDZI BIEDNYCH W POLSCE

Co dla Pana(i), Pana(i) znajomych oznacza określenie "człowiek naprawdę biedny"? Kogo Pan(i) sobie wyobraża słysząc to określenie? O jakich ludziach mówi się, że są naprawdę biedni? Na co przede wszystkim brakuje im pieniędzy?

- Na żywność, na chleb, "na życie"

- Na zaspokojenie potrzeb związanych z utrzymaniem domu - czynsz, opłaty za gaz, światło, opał itp.

- Na inne podstawowe potrzeby - ogólnie oraz ubranie, buty, środki czystości itp.

- Na ochronę zdrowia, leczenie

- Na kształcenie dzieci, naukę

- Na bardziej godne warunki życia - lepsze jedzenie, wyposażenie, modernizację domu, wypoczynek, kulturę itp.

- Trudno powiedzieć

/tabela według terminów badań I ‘97 I ‘99/

Kim zazwyczaj są, czym się zajmują ludzie biedni?

- bezrobotni

- emeryci, renciści

- ludzie skrzywdzeni przez los: starzy, samotni, chorzy, niepełnosprawni

- ludzie, którzy pracują, ale zbyt mało zarabiają

- ludzie sami sobie winni - alkoholicy, narkomani, margines społeczny, leniwi

- rodziny wielodzietne

- rolnicy, byli pracownicy PGR

- bezdomni

- ludzie biedni z wyboru - żebracy, włóczędzy

- trudno powiedzieć

/wykres z badań I‘97, I‘99/

Co spowodowało, że popadli w biedę? jakie są tego przyczyny?

- bezrobocie

- niskie zarobki, emerytury, renty, wysokie ceny, podwyżki, rosnące koszty utrzymania

- własna wina - alkoholizm, narkomania, wykolejenie, niechęć do pracy, lenistwo

- sytuacje losowe - choroba, kalectwo, samotność, starość, zły los

- skutki zmiany ustroju, niewłaściwa polityka państwa - gospodarcza, rolna, socjalna

- niezaradność życiowa, nieprzystosowanie do zmian, przyzwyczajenie do opieki ze strony państwa

- sytuacja zakładów pracy - prywatyzacja, restrukturyzacja, redukcje

- brak wykształcenia, kwalifikacji zawodowych

- trudno powiedzieć

/wykres wg badań I‘97, I‘99/

Z jakich powodów są oni biedni?

- Niskie płace, złe wynagrodzenia

- Wielodzietność

- Niechęć do pracy, nieróbstwo, lenistwo

- Choroba, kalectwo, inwalidztwo, zły stan zdrowia

- Alkoholizm

- Niezaradność życiowa, brak aspiracji i ambicji, nieprzystosowanie

- Niskie emerytury, renty, świadczenia

- Wysokie koszty utrzymania, niski poziom życia

- Starość, niezaradność z powodu podeszłego wieku

- Brak pomocy ze strony rodziny, znajomych, ludzi, samotność

- Brak wykształcenia, kwalifikacji, dobrego zawodu

- Zły los, brak szczęścia w życiu

- Niegospodarność, rozrzutność, brak zapobiegliwości

- Brak dodatkowych źródeł dochodów, możliwości dorobienia

- Brak własnego źródła dochodu

- Jeden żywiciel rodziny, jedna osoba pracująca w rodzinie

- Rozbicie rodziny, śmierć, samotne wychowywanie dzieci

- Dziedziczenie biedy, pochodzenie z biednej rodziny

- Bezrobocie (w ‘88 - brak pracy w niektórych regionach)

- Wyzysk ludzi przez ustrój, system

- Złe rządy, organizacja pracy, brak warunków do rozwoju własnej inicjatywy, przedsiębiorczości

- Stosunki społeczne nagradzające nieuczciwość, kombinowanie, cwaniactwo - nieopłacalność uczciwej pracy

/tabela: wskazania w II 1988/

Co spowodowało, że popadli w biedę? Jakie są tego przyczyny?

- Niskie płace, złe wynagrodzenia

- Wielodzietność

- Niechęć do pracy, nieróbstwo, lenistwo

- Choroba, kalectwo, inwalidztwo, zły stan zdrowia

- Alkoholizm

- Niezaradność życiowa, brak aspiracji i ambicji, nieprzystosowanie do przemian

- Niskie emerytury, renty, świadczenia

- Wysokie koszty utrzymania, niski poziom życia

- Starość, niezaradność z powodu podeszłego wieku

- Brak pomocy ze strony rodziny, znajomych, ludzi, samotność

- Brak wykształcenia, kwalifikacji, dobrego zawodu

- Zły los, brak szczęścia w życiu

- Niegospodarność, rozrzutność, brak zapobiegliwości

- Brak dodatkowych źródeł dochodów, możliwości dorobienia

- Brak własnego źródła dochodu

- Jeden żywiciel rodziny, jedna osoba pracująca w rodzinie

- Rozbicie rodziny, śmierć, samotne wychowywanie dzieci

- Dziedziczenie biedy, pochodzenie z biednej rodziny

- Bezrobocie (w ‘88 - brak pracy w niektórych regionach)

- Wyzysk ludzi przez ustrój, system

- Skutki zmian ustrojowych, reform gospodarczych, zła polityka i sytuacja gospodarcza kraju

- Sytuacja zakładów pracy, prywatyzacja, restrukturyzacja, redukcje zatrudnienia

- Niewłaściwa polityka rolna państwa, zła sytuacja w rolnictwie

- Brak pomocy, opieki ze strony państwa, niewłaściwa polityka socjalna

/tabela: wskazania w I 1999/

Co, Pana(i) zdaniem, przede wszystkim decyduje o tym, że niektórzy ludzie nie mogą wydostać się z biedy?

- Brak pracy, bezrobocie

- Alkoholizm

- Choroba, kalectwo

- Niezaradność życiowa, bezradność w załatwianiu swoich spraw

- Brak wykształcenia, kwalifikacji zawodowych

- Niskie emerytury, renty

- Lenistwo, niechęć do podejmowania pracy

- Brak wsparcia i opieki ze strony państwa

- Brak wsparcia i opieki ze strony rodziny, brak rodziny

- Brak szczęścia, ślepy los

/tabela - wg terminów badań I ‘97 I ‘99 / oraz /tabela wg deklarowanego poziomu życia/

Aneks - tabele zróżnicowań społeczno-demograficznych