POSTRZEGANIE OBSZARU BOGACTWA

Czy dużo, Pana(i) zdaniem, jest dziś w naszym kraju ludzi bogatych? Ilu bogatych przypada na tysiąc mieszkańców Polski?

- Do 10 (1%)

- Od 11 do 50 (1 - 5%)

- Od 51 do 100 (5 - 10%)

- Od 101 do 200 (10 - 20%)

- Ponad 200 (ponad 20%)

- Brak zdania /tabela według terminów badań XII ‘92 I ‘97 I ‘99/ oraz /tabela aneksowa/

Jak Pan(i) sądzi, czy w ciągu najbliższych lat ludzi naprawdę bogatych będzie w Polsce:

- znacznie więcej niż obecnie

- nieco więcej

- tyle samo

- nieco mniej

- znacznie mniej niż obecnie

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań ‘97 I ‘99 / oraz /tabela aneksowa/

Czy Pan(i) zna kogoś, osobę lub rodzinę - z sąsiedztwa, z widzenia, ze słyszenia - uznawanych za człowieka naprawdę bogatego lub naprawdę bogatą rodzinę?

- Tak, ja sam(a) należę do takich ludzi

- Tak, znam kilku takich ludzi (kilka takich rodzin)

- Tak, znam jednego lub dwóch (jedną lub dwie rodziny)

- Nie, nie znam nikogo takiego, kogo można by nazwać bogatym

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘92 XII ‘94 I ‘97 I ‘99 /

Czy sądzi Pan(i), że:

- obecnie w Polsce każdy ma równe szanse wzbogacenia się

- obecnie w Polsce ludzie nie mają równych szans, tylko nieliczni mogą się wzbogacić

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘94 I ‘97 I ‘99 /

PRÓG BOGACTWA

Od jakich pieniędzy zaczyna się według Pana(i) bogactwo? Ile pieniędzy na jedną osobę miesięcznie musi mieć rodzina, żeby uznawana była za naprawdę bogatą?

- Do 500 zł

- Od 600 do 1000 zł

- Od 1100 do 2000 zł

- Od 2100 do 5000 zł

- Od 5200 do 10 000 zł

- 10 100 zł i więcej

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań I ‘97 I ‘99 / oraz /tabela aneksowa/

KIM SĄ LUDZIE BOGACI?

Co dla Pana(i), Pana(i) znajomych, oznacza określenie "człowiek naprawdę bogaty"? Kogo Pan(i) sobie wyobraża, słysząc to określenie? O jakich ludziach mówi się, że są bogaci?

Co mają, czego są właścicielami?

- Przedsiębiorstwa, firmy, fabryki, zakłady przemysłowe, budowlane, transportowe, usługowe, rzemieślnicze, warsztaty, prowadzą interes, biznes, właściciele i udziałowcy spółek

- Hurtownie, przedsiębiorstwa handlowe, sklepy, sieci sklepów, domów towarowych, supermarketów, barów, restauracji, hoteli, moteli, stacji paliw, aptek, handlarze, kupcy

- Właściciele dużych, nowoczesnych gospodarstw rolnych, majątków, gospodarstw ogrodniczych, hodowli, ferm

- Właściciele kantorów, banków

- Dużo pieniędzy, konta w bankach, akcje, udziały, obligacje, duży kapitał, bardzo wysokie dochody, zyski, majątek przynoszący dochody

- Domy, wille, luksusowe domy z basenami, bogato wyposażone, pałace, nieruchomości, kamienice, eleganckie mieszkania

- Nieruchomości, kamienice, budynki, posiadłości, place (wyodrębnione jako osobna kategoria w ‘99)

- Drogie, luksusowe samochody, kilka samochodów, nowoczesne samochody

- Na wszystko ich stać, mają wszystko - dostatnie życie: mają zapewniony byt, luksus, stać ich na wycieczki zagraniczne, wczasy za granicą, rozrywkę, prowadzą wystawny tryb życia, mają służbę, pomoc domową, luksusowe sprzęty,

- Drogie, dobre ubiory, ciuchy

- Inne dobra materialne: działka, domek wypoczynkowy, jacht, samolot, biżuteria, dzieła sztuki, obrazy

- Dobra niematerialne - dostęp do przywilejów, władzy: nazwisko, osoby publiczne, mają władzę, intratne posady, stanowiska w rządzie, wpływy, układy, znajomości

- Mają władzę, stanowiska w rządzie, politycy, ministrowie, posłowie, senatorowie, rządzący, radni

- Niektóre stanowiska lub zawody: dyrektorzy, prezesi itp. różnych spółek, firm, przedsiębiorstw, lekarze z prywatną praktyką, adwokaci

- Zajmują określone stanowiska, posady: dyrektorzy, prezesi itp. różnych spółek, firm, fabryk, członkowie rad nadzorczych

- Wykonują określone zawody: lekarze z prywatną praktyką, dentyści, adwokaci, prawnicy, piosenkarze itp

- Mają dobrą pracę, wysokie zarobki, wykształcenie (ogólnie)

- Inne znamiona bogactwa i dostatku, np. kształcą dzieci w drogich szkołach, za granicą, mają normalne warunki (pracę, mieszkanie, telewizor, samochód), mają dobre życie (zdrowie, udane dzieci, piękne żony, szczęśliwą rodzinę, dobrą pracę, wysokie wykształcenie)

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘92 I ‘97 I ‘99 / oraz /tabela aneksowa/

Co dla Pana(i), Pana(i) znajomych, oznacza określenie "człowiek naprawdę bogaty"? Kogo Pan(i) sobie wyobraża, słysząc to określenie? O jakich ludziach mówi się, że są bogaci?

Kim zazwyczaj są, czym się zajmują?

- Prowadzą/są właścicielami firm, przedsiębiorstw (mają udziały), zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych, usługowych, banków, inwestują, produkują, przedsiębiorcy, prywatna inicjatywa.

- Zajmują się handlem, pośrednictwem, mają hurtownie, sklepy, handlują z zagranicą, prowadzą kantory

- Spekulują na giełdzie, pomnażają pieniądze (ogólnie)  

- Właściciele dużych gospodarstw rolnych, ogrodnicy, hodowcy  

- Związani z władzą: zajmujący wysokie stanowiska państwowe, politycy, posłowie, senatorowie, wysocy urzędnicy państwowi, dyplomaci, rządzą krajem, u władzy, mają układy, nowa nomenklatura, byli prominenci, związani z dawną władzą

- Zajmują wysokie stanowiska we władzach samorządowych: urzędnicy, członkowie zarządu miasta, burmistrz itp.

- Ludzie wykształceni, specjaliści wysokiej klasy, ludzie na stanowiskach, dyrektorzy, dobrzy fachowcy, przedstawiciele atrakcyjnych zawodów: redaktorzy TV, prawnicy, notariusze, stomatolodzy, bankierzy, ekonomiści etc.

- Zajmują wysokie stanowiska w firmach, spółkach, także firmach państwowych, dyrektorzy, prezesi, członkowie zarządów, rad nadzorczych

- Zajmują wysokie stanowiska (ogólnie, bez bliższego określenia), kierownicze, mający władzę i pieniądze, mają dobrze płatną pracę, dobrą pracę

- Mają wykształcenie (średnie, wyższe) - ogólnie, inteligenci

- Wykonują wolne zawody takie jak: lekarze, dentyści, prawnicy, doradcy podatkowi, adwokaci, notariusze i inne wymagające wykształcenia

- Są bankowcami (bankierami), finansistami, ekonomistami, maklerami

- Wykonują różne inne zawody (aktorzy, piosenkarze i inne związane z rozrywką )

- Pracujący, zarabiający za granicą, bogacą się na wyjazdach zagranicznych  

- Oszuści, aferzyści, cwaniacy, kombinatorzy, wyzyskiwacze, złodzieje, przemytnicy, nieuczciwie prowadzą interesy, mają nielegalne źródła dochodów, związani z przestępczością

- Wyzyskiwacze, ludzie bezwzględni, ci, na których inni pracują, żyjąc kosztem innych ludzi itp., kapitaliści

- Określenia ze względu na cechy charakteru, np. przebiegli, sprytni, odważni, dynamiczni, prężni, inteligentni

- Inne określenia ludzi bogatych: którym się poszczęściło, dorobili się szybko, operatywni, dostali spadek, dzieci bogatych, nic nie robią, korzystają z życia, zajmują się tym, na co mają ochotę

- Inne odpowiedzi

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘92 I ‘97 I ‘99/

Co dla Pana(i), Pana(i) znajomych, oznacza określenie "człowiek naprawdę bogaty"? Kogo Pan(i) sobie wyobraża, słysząc to określenie? O jakich ludziach mówi się, że są bogaci?

Dzięki czemu, w jaki sposób doszli do bogactwa?

Pozytywne cechy charakteru i postępowania:

- Solidna, ciężka praca, dzięki pracy

- Cechy charakteru: zaradność życiowa, spryt, odwaga, ryzyko, żyłka do interesów, spryt do robienia pieniędzy, wytrwałość, talent, zdolności organizacyjne, mądrość, młodość

- Wykształcenie, fachowość, kwalifikacje, znajomość przepisów

- Sprzyjające okoliczności, wykorzystanie sytuacji na rynku w sensie obojętnym lub pozytywnym, np. ich produkcja znalazła zbyt, podjęli ryzyko produkcji, jakiegoś przedsięwzięcia, wiedzieli, czym handlować, czym się zająć, gdzie ulokować swój kapitał, właściwie inwestowali

- Praca za granicą, zarobki za granicą

Negatywne cechy charakteru i postępowania:

- Oszustwa, oszustwa podatkowe, złodziejstwo, lewe interesy, brudne pieniądze, cwaniactwo, omijanie prawa, kombinacje etc.

- Przejmowanie, wykupienie tanio majątku państwowego po zmianie ustroju, doprowadzenie do upadłości zakładów, żeby je wykupić, przywileje, układy, protekcja, znajomości, powiązania z władzą dawną i obecną, korzyści ze stanowisk, dostęp do informacji

- Układy, znajomości, koneksje, powiązania polityczne (ogólnie)

Mechanizmy, czynniki zewnętrzne:

- Mieli kapitał, bogatych rodziców, spadek, mieli dobry start finansowy, oparcie w rodzinie, pomoc, mogli pomnażać pieniądze, które mieli już wcześniej

- Zmiana ustroju, prywatyzacja, kapitalizm, dzięki zmianom gospodarczym - w sensie pozytywnym

- Szczęście, przypadek

- Inne odpowiedzi

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘92 I ‘97 I ‘99/

Co, Pana(i) zdaniem, przede wszystkim decyduje o tym, że niektórzy ludzie w stosunkowo krótkim czasie dochodzą do wielkich pieniędzy? Proszę wybrać nie więcej niż trzy czynniki

- Odwaga i gotowość ryzyka

- Pracowitość, całkowite poświęcenie się temu, co robią

- Ich talenty i zdolności

- Lekceważenie lub omijanie prawa

- Luki prawne

- Bezwzględność w stosunku do innych ludzi

- Szczęście, ślepy los

- Przekupstwo urzędników

- Pomoc rodziny

- Coś innego

- Trudno powiedzieć / tabela według terminów badań X ‘92 XII ‘94 I ‘97 I ‘99 / oraz /tabela aneksowa/

AKCEPTACJA BOGACTWA

Czy to, że niektórzy ludzie są znacznie bogatsi od innych:

- jest czymś naturalnym

- jest czymś nienaturalnym

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘94 I ‘97 I ‘99/ oraz /tabela aneksowa/

Czy to, że niektórzy ludzie są znacznie bogatsi od innych:

- jest korzystne dla społeczeństwa

- jest niekorzystne dla społeczeństwa

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘94 I ‘97 I ‘99/ oraz /tabela aneksowa/

Czy to, że niektórzy ludzie są znacznie bogatsi od innych:

- jest sprawiedliwe

- jest niesprawiedliwe

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘94 I ‘97 I ‘99/ oraz /tabela aneksowa/

Czy bogaci cieszą się, Pana(i) zdaniem, szacunkiem i poważaniem ze strony innych ludzi?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć /tabela według terminów badań XII ‘92 XII ‘94 I ‘97 I ‘99 / oraz /tabela aneksowa/

Z jakiego powodu ludzie nie szanują bogatych?

- Bogactwo budzi zazdrość, zawiść

- Bogactwo budzi podejrzenie o nieuczciwość, machlojki, omijanie prawa, złodziejstwo, oszustwo, nie budzi zaufania. Nowobogactwo (1% w ‘99) - zamożność bez tradycji, przeszłości

nie wiadomo, jak się dorobili; wpływ zmiany systemu

- Bogaci demonstrują brak szacunku dla biednych, pogardę dla innych, obnoszą się z bogactwem, są zarozumiali, zadzierają nosa, wywyższają się

- Nie dzielą się z innymi, są samolubni, chciwi, skąpi, egoistyczni, nikomu nie pomogą, są pazerni i inne negatywne cechy charakteru

- Bogaci są bezwzględni w dążeniu do pieniędzy, wykorzystują innych (biednych, pracowników itp.), żerują na ludzkiej krzywdzie, źle płacą innym

- Drażni sam fakt zróżnicowania dochodów i dysproporcje między biednymi i bogatymi

- Inne uzasadnienia, np. u nas nie łączy się bogactwa z pracą, i inne odpowiedzi

- Trudno powiedzieć /tabela wg badań I‘97, I‘99/

Co myśli Pan(i), gdy słyszy o osobie, która w ciągu ostatnich paru lat doszła do dużych pieniędzy? Czy myśli Pan(i), ze komuś takiemu:

- nie należy się uznanie, ponieważ uczciwą praca nie można dojść w Polsce do majątku

- należy się uznanie za ciężką pracę, umiejętności i dobre pomysły /wykres/

Czym sobie ludzie bogaci zasłużyli na szacunek ze strony innych ludzi?

- Pieniądze i bogactwo budzą szacunek, bogactwo imponuje innym

- Ze względu na takie cechy charakteru, jak: ambicja, inteligencja, zdolności, zaradność, przedsiębiorczość, odwaga w podejmowaniu ryzyka, fachowość i inne pozytywne cechy sprzyjające osiągnięciu sukcesu, są to ludzie sukcesu

- Umiejętnością przystosowania się do przemian: umieli dostosować się do przemian gospodarczych, odnaleźć w nowej rzeczywistości, dali radę w nowych warunkach, przewidywaniem, umiejętnością radzenia sobie w różnych sytuacjach  

- Do bogactwa doszli uczciwą, ciężką pracą, są pracowici, szanują pracę

- Ze względu na swoją postawę moralną i społeczną: pomagają biednym, niosą pomoc potrzebującym, wspierają cele charytatywne i różnego rodzaju instytucje (domy dziecka), dobrze odnoszą się do ludzi, nie wywyższają się, udzielają się społecznie  

- Ze względu na wykształcenie, stanowisko, wysoką pozycję społeczną, (także: kulturę, obycie - w ‘97)

- Ze względu na kulturę osobistą, obycie, styl życia: wyglądem, stylem bycia, ubiorem, są mili, uprzejmi, życzliwi, umieją się znaleźć, wyróżniają się w społeczeństwie pod każdym względem

 - Dają zarobić innym: zapewniają pracę, tworzą nowe stanowiska pracy

- Inne uzasadnienia zasłużonego szacunku

- Trudno powiedzieć /tabela wg badań I‘97, I‘99/

Tabele aneksowe.