ZAUFANIE DO INSTYTUCJI, ORGANIZACJI I GRUP ODGRYWAJĄCYCH WAŻNĄ ROLĘ W ŻYCIU PUBLICZNYM

Przedstawię Panu(i) listę organizacji, grup i osób z życia publicznego kraju. Jak Pan(i) ocenia działalność każdej z nich? Czy i w jakim stopniu zgadza się Pan(i), że ich działalność dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami? [pytanie traktowane jako wskaźnik zaufania]

Oceniane instytucje i organizacje

- Sejm

- Rada Państwa

- Rząd, Rada Ministrów

- PRON

- Rada Konsultacyjna przy przewodniczącym Rady Państwa

- PZPR

- Związki zawodowe

- Kościół

- Opozycja - przeciwnicy PZPR

- Wojsko

- Milicja

- Telewizja

/tabela wg zaufania, nieufności i braku oceny z badań XI‘87, II‘88, V‘88/

Instytucje i organizacje:

- Sejm

- PRON

- PZPR

- Rząd, Rada Ministrów

- Kościół

- Milicja

- Wojsko

- Rada Konsultacyjna przy przewodniczącym Rady Państwa

- Opozycja - przeciwnicy PZPR

- Telewizja

/tabela: zaufanie, nieufność i braku oceny wśród dorosłych mieszkańców kraju oraz młodzieży ze szkół ponadpodstawowych/

ZAUFANIE DO W. JARUZELSKIEGO, Z. MESSNERA, J. GLEMPA I L. WAŁĘSY

Zaufanie do kluczowych postaci życia publicznego w Polsce

- W. Jaruzelski

- Z. Messner

- J. Glemp

- L. Wałęsa

/wykresy: zaufanie, nieufność, brak zdania/

SYMPATIA WOBEC OSÓB AKTYWNYCH W ŻYCIU PUBLICZNYM KRAJU

Często w odniesieniu do osób uczestniczących w życiu publicznym w kraju i na świecie (polityków, działaczy, dziennikarzy) używamy sformułowania, że ktoś cieszy się naszą większą lub mniejszą sympatią. Prosimy Pana(ią) o wyrażenie właśnie takiego stosunku do osób wymienionych na liście.

Deklaracje sympatii i antypatii wobec osób publicznych

- J. Glemp

- W. Jaruzelski

- J. Urban

- Z. Messner

- L. Wałęsa

- J. Dobraczyński

- M. Rakowski

- R. Malinowski

- Z. Sadowski

- M. Orzechowski

- A. Miodowicz

- Z. Michałek

- C. Kiszczak

- J. Czyrek

- K. Barcikowski

- Z. Szałajda

- W. Siła-Nowicki

- W. Baka

- T.W. Młyńczak

- J. Baryła

- J. Główczyk

/wykres: sympatia, antypatia/ oraz /tabela wg terminów badań XI‘87, II‘88, V‘88: sympatia, antypatia, obojętność, niezdecydowanie/

Osoby aktywne w życiu publicznym kraju:

- J. Dobraczyński

- J. Glemp

- W. Jaruzelski

- C. Kiszczak

- Z. Messner

- A. Miodowicz

- M. F.Rakowski

- Z. Sadowski

- J. Urban

- L. Wałęsa

/tabela: sympatia, brak sympatii, obojętność wśród dorosłych mieszkańców kraju oraz młodzieży ze szkół ponadpodstawowych/

ILE ZARABIAJĄ, A ILE POWINNI?

Wybrane zawody (stanowiska)

- ślusarz

- ekspedientka

- nauczycielka

- lekarz rejonowy

- aktor

- naczelnik gminy, miasta

- sekretarz miejskiego, gminnego komitetu PZPR

- dyrektor przedsiębiorstwa

- prezydent miasta

- wojewoda

- I sekretarz KW PZPR

- Minister

- Premier

- Przewodniczący Rady Państwa

- I sekretarz KC PZPR /tabela zarobki postrzegane i postulowane wg: opinii większości zatrudnionych w gospodarce, wg opinii kadry kierowniczej, wg opinii administracji państwowej/

OD CZEGO ZALEŻĄ WYOBRAŻENIA O ZAROBKACH?

Miary związków między wyobrażeniami respondentów o zarobkach sekretarzy PZPR a ich determinantami - współczynniki V Cramera - tabela

Miary związków między wyobrażeniami o zarobkach przedstawicieli władz państwowych a ich determinantami - współczynniki V Cramera - tabela

29 listopada 1987 r. w referendum zadano pytania:

Pytanie 1: Czy jesteś za pełną realizacją przedstawionego Sejmowi programu radykalnego uzdrowienia gospodarki zmierzającego do wyraźnej poprawy warunków życia społeczeństwa, wiedząc, że wymaga to przejścia przez trudny dwu-trzyletni okres szybkich zmian?

Pytanie 2: Czy opowiadasz się za polskim modelem głębokiej demokratyzacji życia politycznego, której celem jest umocnienie samorządności, rozszerzenie praw obywateli i zwiększenie ich uczestnictwa w rządzeniu krajem?

JAK GŁOSOWANO - HIPOTEZA POMYŁEK?

Czy brał(a) Pan(i) udział w referendum 29 listopada zeszłego roku?

- Tak

- Nie

/omówienie w tekście/

Omówienie wyników symulacji referendum wśród badanych. Porównanie z wynikami rzeczywistego referendum.

JAK GŁOSOWANO - MIASTO - WIEŚ

Analiza deklarowanej frekwencji oraz odpowiedzi na pytania referendalne mieszkańców wsi i mieszkańców miast.

DLACZEGO?

Wszystkie pytania o powody i motywy nieuczestniczenia w referendum, a także oddania konkretnego głosu na każde z pytań były zadane w formie zdań zaczynających się od sformułowań:

- Nie wziąłem udziału w referendum, ponieważ...

- Odpowiedziałe(a)m TAK na pierwsze pytanie, ponieważ...

- Odpowiedziałe(a)m NIE na pierwsze pytanie, ponieważ...

- Odpowiedziałe(a)m TAK na drugie pytanie, ponieważ...

- Odpowiedziałe(a)m NIE na drugie pytanie, ponieważ...

Powody braku uczestnictwa:

- Przyczyny losowe (choroba)

- Nieufność do samej instytucji referendum

- Zastrzeżenia do samego programu reform

- Brak zainteresowania przebiegiem i przyszłym wynikiem referendum

- Niewiara w sens osobistego udziału i głosowania

- Deklarowana nieufność do władzy

- Inne wypowiedzi

/omówienie w tekście/

Pierwsze pytanie - dlaczego TAK?

- Przekonanie o konieczności reform

- Wypowiedzi utożsamiające odpowiedź TAK na pierwsze pytanie referendum z opowiedzeniem się za lepszą przyszłością

- Odpowiedzi tautologiczne, ogólniki, odmowy odpowiedzi

Pierwsze pytanie referendum - dlaczego NIE?

- Sprzeciw wobec zbyt szybkich i zbyt wysokich podwyżek cen, pogarszania warunków życia

- Niewiara w możliwość uzdrowienia gospodarki, w realne intencje władz, trafność programu reform

Drugie pytanie referendum - dlaczego TAK?

- Utożsamianie terminu "demokracja" z dobrem, wypowiedzi wyrażające opowiedzenie się za demokracją jako stanem pożądanym

- Ogólniki, tautologie oraz wypowiedzi wskazujące na poczucie obowiązku, przekonanie, że tak należało zagłosować

- Głos za lepszą przyszłością, za reformami w ogóle, także wyraz poparcia dla władz i ich zamierzeń

- Przekonanie, że demokracja jest korzystnym rozwiązaniem, krokiem naprzód, środkiem prowadzącym do pożądanego celu

- Wypowiedzi będące praktycznie deklaracją poglądów demokratycznych

Definicja demokracji pojawiająca się w wypowiedziach:

- prawa obywatelskie, swobody obywatelskie

- praworządność

- wpływ obywateli na decyzje, na rządzenie państwem

- samorządność terytorialna

- swoboda poruszania się, wyjazdy zagraniczne

- swoboda wypowiedzi

- swoboda zrzeszania się i stowarzyszanie

- społeczna kontrola władzy

- swoboda wierzeń i praktyk religijnych

- inne szczegółowe definicje demokracji

Drugie pytanie referendum - dlaczego NIE?

Odpowiedzi na to pytanie były głównie wymijające. Odpowiedzi konkretne trudno było skategoryzować ze względu nazbyt duży rozrzut tematyczny.

UWAGI DO INTERPRETACJI WYNIKÓW

Czy rada narodowa dobrze służy interesom mieszkańców?

- zdecydowanie i raczej tak

- zdecydowanie i raczej nie

- trudno powiedzieć /tabela wg miejsca zamieszkania i przynależności do organizacji społeczno-politycznych/

Czy chciałby Pan, aby rada narodowa została w tym samym składzie na następną kadencję?

- tak

- nie

- jest mi to obojętne

- trudno powiedzieć /tabela wg miejsca zamieszkania i przynależności do organizacji społeczno-politycznych/

Instytucje o największym wpływie na bieg wydarzeń gminie, mieście lub dzielnicy:

- Naczelnik

- Komitet PZPR

- Urząd spraw wewnętrznych, milicja

- Rada narodowa

- Parafia, proboszcz, księża

- Rada PRON

- Komitet ZSL

- Inne instytucje lub osoby /tabela wg danych z próby ogólnopolskiej, próby radnych/

Cechy charakteryzujące działalność rady:

- samodzielność decydowania

- skuteczność egzekwowania uchwał i zaleceń od organów wykonawczych

- aktywność radnych w inicjowaniu przedsięwzięć na rzecz swego terenu i wyborców

- częstość kontaktów z wyborcami i zasięgania ich opinii

- możliwość finansowania swoich przedsięwzięć

- zaufanie wyborców /tabela wg stopnia występowania cech w czasie obecnej kadencji/

Oceniane aspekty

- Kto wchodzi w skład obecnej rady narodowej (gminnej, miejskiej, dzielnicowej)

- Czym zajmuje się rada narodowa

- Jakie rada ma uprawnienia i kompetencje

- Komu rada podlega

- Kiedy są dyżury radnych /tabela wg stopnia poinformowania o działalności rady narodowej w wyobrażeniach radnych/

KIM SĄ RADNI?

Odpowiedzi na pytanie o zrozumienie polityki

- polityka nie jest dla mnie skomplikowana, zwykle rozumiem większość spraw, które dzieją się w polityce

- w polityce jest dla mnie tak samo wiele spraw, które rozumiem, jak i tych, których nie mogę pojąć

- polityka jest dla mnie tak skomplikowana, że nie mogę pojąć tego, co się dzieje

- inne

- trudno powiedzieć /tabela dla ogólnopolskich prób: radnych i ludności/

Źródła informacji

Oficjalne:

- telewizja

- radio

- prasa

- konferencja rzecznika rządu

Nieoficjalne:

- polskojęzyczne zachodnie radiostacje

- radio zagraniczne

Pozainstytucjonalne

- to, co się samemu widzi

- to, co mówią ludzie

- rodzina i znajomi

-koledzy z zakładu pracy

- rozmowy z ludźmi, którzy, znają się na polityce /tabela dla ogólnopolskich prób: radnych i ludności/

Przynależność do partii i organizacji

- PZPR

- SD

- ZSL

- Nie należę do partii politycznych

- Organizacje młodzieżowe

- PRON

- Związki zawodowe

- Inne organizacje /tabela dla ogólnopolskich prób: radnych i ludności/

Deklarowany stosunek do wiary i praktyk religijnych

- jestem wierzący i praktykujący

- jestem wierzący i praktykujący nieregularnie

- jestem wierzący, ale niepraktykujący

- jestem niewierzący, ale chodzę do kościoła

- jestem niewierzący i niepraktykujący /tabela dla ogólnopolskich prób: radnych i ludności/

Posiadane dobra materialne

- lodówka

- odkurzacz

- pralka automatyczna

- telewizor kolorowy

- samochód

- domek letniskowy /tabela dla ogólnopolskich prób: radnych i ludności/

Ocena swoich (rodziny) warunków materialnych i mieszkaniowych

- bardzo złe

- złe

- raczej złe

- średnie, przeciętne

- dość dobre

- dobre

- bardzo dobre /tabela dla ogólnopolskich prób: radnych i ludności/

CZY RADNI SĄ PRZYGOTOWANI DO PEŁNIENIA SWOJEJ FUNKCJI?

Czym jest rada narodowa?

- organem władzy państwowej

- organem samorządowym

- organem administracji państwowej

Kto sprawuje nadzór nad radą narodową (gminną, miejską, dzielnicową)?

- Naczelnik (prezydent)

- Prezydium rady

- Wojewoda

- WRN

- Sejm PRL

- Rada Państwa

- nie wiem

Czy rada narodowa może odwołać naczelnika (prezydenta, wojewodę)?

- tak

- nie

- nie wiem

Czy rada narodowa może uchylić decyzję urzędu gminnego (miejskiego, dzielnicowego) lub decyzję naczelnika (prezydenta)?

- tak

- nie

- nie wiem

Jak często czuł się Pan nie przygotowany do pracy w komisji i dyskusji na sesji?

- bardzo często, prawie zawsze

- czasami

- bardzo rzadko

- nigdy

- trudno powiedzieć

Czy otrzymuje Pan(i) przed sesją rady materiały związane ze sprawami będącymi przedmiotem jej obrad?

- tak zawsze

- czasami

- rzadko

- nie /tabela wg poczucia nie przygotowania do pracy w komisji/

Najczęstsze powody nieprzygotowania:

- brak czasu, nadmiar obowiązków

- brak dostatecznej wiedzy na niektóre tematy, zbyt duża ich fachowość

- zbyt późne dostarczenie materiałów i zawiadomienia o sesji

- nieodpowiednie materiały, źle opracowane, zbyt obszerne, brak informacji o temacie dyskusji

- praca zawodowa, wyjazdy i delegacje służbowe, prace polowe

- różne zdarzenia losowe

- brak zainteresowania niektórymi tematami /w tekście/

JAK RADNI WIDZĄ SWOJĄ POZYCJĘ?

Czy radny czuje się raczej reprezentantem wyborców czy władzy przy okazji:

- zebrań z wyborcami

- sesji rady

- kontaktów w miejscu pracy i zamieszkania

- kontaktów z administracją terenową

- kontaktów z wojewódzką radą narodową /omówienie w tekście: z pozycji przedstawiciela wyborców, z pozycji przedstawiciela władzy/

Czy w obecnie obowiązującej ustawie o systemie rad narodowych i samorządu mieszkańców istnieją przepisy, które utrudniały Panu(i) lub innym radnym rozwiązywanie problemów będących w gestii rady narodowej?

- tak

- nie

- nie mam zdania /omówienie w tekście/

Czy zgodziłby się Pan(i) ponownie kandydować?

- tak

- nie

- trudno powiedzieć /tabela wg stażu zasiadania w radzie/

WARUNKI ŻYCIA W KRAJU

Jak się żyje obecnie większości ludzi w Polsce?

- dobrze

- raczej dobrze

- raczej źle

- źle

/omówienie w tekście/

Ocena warunków życia większości ludzi w Polsce:

- dobre

- raczej dobre

- raczej złe

- złe

- trudno powiedzieć

/tabela wg oceny systemu władzy/

SYTUACJA MATERIALNA GOSPODARSTW DOMOWYCH

Ocena sytuacji materialnej gospodarstwa domowego:

- bardzo dobra, dobra, raczej dobra

- średnia przeciętna

- raczej zła, zła, bardzo zła

/tabela wg badań 1987, 1988/

Kierunek zmian w sytuacji materialnej gospodarstwa domowego w porównaniu ze stanem sprzed 12 miesięcy:

- polepszenie

- stagnacja

- pogorszenie

/tabela wg badań II‘87, II‘88/

Ocena własnej sytuacji materialnej w porównaniu z sytuacją innych ludzi

- lepsza

- podobna, taka sama

- gorsza

/tabela wg badań II‘87, II‘88/

Przedmiot oceny:

- życie w ogóle

- sytuacja materialna

- dochody

- warunki mieszkaniowe

- wyposażenie gospodarstwa domowego

- odżywianie

- zasoby odzieży

/tabela wg badań 87, 88 i wg stopnia zadowolenia/

CZY W POLSCE SĄ LUDZIE BIEDNI?

Ocena systemu władzy oraz własnej sytuacji materialnej i zadowolenia z niej

Czy są w naszym kraju ludzie biedni:

- tak

- nie

- trudno powiedzieć

/tabela wg oceny systemu władzy/ oraz /tabela wg oceny własnej sytuacji materialnej/ oraz / tabela wg zadowolenia z własnej sytuacji materialnej/

JAKIE SĄ PRZYCZYNY BIEDY?

Przyczyny ubóstwa:

- społeczno-polityczne

- osobiste

- mieszane

- brak opinii /tabela wg zadowolenia z własnej sytuacji materialnej/

Poczucie ubóstwa:

- zdecydowanie zaliczający siebie do biednych

- raczej zaliczający siebie do biednych

- raczej nie zaliczający siebie do biednych

- zdecydowanie nie zaliczający siebie do biednych

- nie mający zdania

/tabela wg poziomu sytuacji materialnej/ oraz /tabela wg zadowolenia z własnej sytuacji materialnej/

CZY PAŃSTWO POWINNO POMAGAĆ LUDZIOM ZAGROŻONYM UBÓSTWEM?

Czy państwo powinno pomagać ludziom zagrożonym ubóstwem?

- państwo powinno pomagać wszystkim potrzebującym

- państwo powinno pomagać, tylko niektórym grupom

- przeciwnicy opiekuńczej roli państwa

/dane w tekście/

Znajomość instytucji i organizacji udzielających w naszym kraju pomocy ludziom biednym

- PCK

- Kościół

- PKPS

- opiekunowie społeczni

- Caritas

- ZUS

- TPD

- inne

/omówienie w tekście/

ANALIZA WSPÓŁZALEŻNOŚCI PODSTAWOWYCH PARAMETRÓW CHARAKTERYZUJĄCYCH PRZEDSIĘBIORSTWO

WIELKOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA

Współzależności zmiennych określających wielkość przedsiębiorstwa:

- liczba zatrudnionych

- wartość sprzedaży

- akumulacja

- zysk

- wysokość nakładów inwestycyjnych /tabela/

KONCENTRACJA PRODUKCJI I POZYCJA PRZEDSIĘBIORSTWA W BRANŻY

Stopień koncentracji produkcji w głównym zrzeszeniu badanych przedsiębiorstw - tabela

Udział wartości produkcji przedsiębiorstwa w wartości produkcji głównego zrzeszenia - tabela

Związki statystyczne pomiędzy miarami wielkości przedsiębiorstwa a udziałem wartości jego produkcji w  wartości produkcji głównej zrzeszenia - tabela

Zależności między pozycją przedsiębiorstwa w branży a płacami i wydajnością pracy - tabela

RENTOWNOŚĆ

Rentowność w badanych przedsiębiorstwach /tabela/

ZYSK A WIELKOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA

Związki statystyczne między zyskiem a zmiennymi wyznaczającymi jego wielkość

- liczba zatrudnionych

- wartość sprzedaży w cenach realizacji

- akumulacja

- pozycja przedsiębiorstwa w branży

- stopień koncentracji produkcji w branży

- eksport do I obszaru płatniczego

- eksport do II obszaru płatniczego

- wydajność pracy /tabela/

ZYSK A EKSPORT

ZYSK A ZDOLNOŚĆ ROZWOJOWA PRZEDSIĘBIORSTWA

ZYSK A PŁACE

ZYSK I WYDAJNOŚĆ PRACY

PODSUMOWANIE

Opinie o potrzebie wprowadzenia zmian w Konstytucji PRL:

- są konieczne i potrzebne

- są potrzebne, ale niekonieczne

- są zbędne

- nie mam zdania /tabela - próba ogólnopolska i próba radnych/

Propozycje zmian w Konstytucji PRL

- znieść zapis o przewodniej roli PZPR

- rozszerzyć prawa obywatelskie

- znieść zapis o sojuszu z ZSRR

- zmienić to, co przestarzałe

- zmienić prawo karne

- demokratyzacja systemu wyborczego

- zmienić zapis o prawie do pracy

- zmienić całą Konstytucję PRL - nie pasuje do reformy

- wprowadzić konkurencyjny system partyjny

- większa demokratyzacja życia

- złamać monopol państwa na własność środków produkcji

- ustanowić urząd Prezydenta PRL /tabela - próba ogólnopolska i próba radnych/

Opinie o potrzebie wprowadzenia zmian w Konstytucji PRL

- są konieczne i potrzebne

- są potrzebne, ale niekonieczne

- są zbędne

- nie mam zdania /tabela wg cech społeczno-demograficznych/

PRZEWIDYWANIA CO DO FREKWENCJI WYBORCZEJ

Deklaracje co do udziału w wyborach do rad narodowych:

- na pewno wezmę udział

- prawdopodobnie wezmę udział

- prawdopodobnie nie wezmę udziału

- na pewno nie wezmę udziału /tabela wg badań od 1 II‘88 - 14 III‘88/ oraz /tabela wg cech społeczno-demograficznych/ raz /tabela wg przynależności politycznej/ oraz /tabela wg diagnozy i prognozy sytuacji w kraju/ oraz /tabela wg opinii o II etapie reformy/

Powody ewentualnej zmiany decyzji co do udziału w wyborach:

- polityczne

- gospodarcze

- bytowe

- losowe

- sytuacyjne

- bliżej nie sprecyzowane, ogólnikowe /tabela wg badań II‘88 i III‘88/ oraz /tabela wg deklaracji wyborczych/

Najważniejsze instytucje, gminy (miasta, dzielnice):

- Naczelnik

- Komitet PZPR

- Rada narodowa

- Rada PRON

- Urząd spraw wewnętrznych, milicja

- Komitet ZSL

- Parafia, proboszcz, księża /tabela wg deklaracji wyborczych/

Czy rada narodowa dobrze służy mieszkańcom?

- zdecydowanie tak

- raczej tak

- raczej nie

- zdecydowanie nie

- trudno powiedzieć /tabela wg deklaracji wyborczych/

Postrzegane motywy udziału w wyborach:

- przekonanie, że faktycznie będzie się decydować o tym kto zostanie wybrany

- poczucie obywatelskiego obowiązku

- przyzwyczajenie, że jak każą to trzeba głosować

- przekonanie, że większość będzie głosowała i należy zrobić to samo

- nadzieja, że ich udział zostanie dostrzeżony i doceniony

- obawa, że niewzięcie udziału będzie źle ocenione, że władza to sobie zapamięta /tabela wg deklaracji wyborczych/

Postrzegane motywy niewzięcia udziału w wyborach:

- brak zainteresownia

- względy pozapolityczne, motywy osobiste

- nieufność spowodowana niezrealizowaniem poprzednich programów wyborczych

- przekonanie, ze rady narodowe nie decydują o najważniejszych sprawach na swoim terenie

- namowa przez innych

- wrogość wobec wszelkich poczynań władz /tabela wg deklaracji wyborczych/

Ocena wpływu obywateli na wybór radnego po zmianach ordynacji wyborczej:

- będą mieli większy wpływ

- nic się nie zmieni, będą mieli taki sam wpływ jak dotychczas

- tak jak dotychczas nie będą mieli wpływu

- brak oceny /tabela wg deklaracji wyborczych/

UDZIAŁ W ZEBRANIACH PRZEDWYBORCZYCH

Diagnoza i prognoza sytuacji kraju

Diagnoza sytuacji gospodarczej:

- bardzo dobra

- dobra

- raczej dobra

- ani dobra, ani zła

- raczej zła

- zła

- bardzo zła

- brak oceny /tabela wg deklaracji wyborczych/

Prognoza sytuacji gospodarczej:

- zdecydowana poprawa

- pewna poprawa

- stagnacja

- pewne pogorszenie

- zdecydowane pogorszenie

- brak oceny /tabela wg deklaracji wyborczych/

Diagnoza sytuacji politycznej:

- bardzo dobra

- dobra

- raczej dobra

- ani dobra, ani zła

- raczej zła

- bardzo zła

- brak oceny /tabela wg deklaracji wyborczych/

Prognoza sytuacji politycznej:

- zdecydowana poprawa

- pewna poprawa

- stagnacja

- pewne pogorszenie

- zdecydowane pogorszenie

- brak oceny /tabela wg deklaracji wyborczych/