Przedstawię Panu(i) listę organizacji, grup i osób z życia publicznego kraju. Jak Pan(i) ocenia działalność każdej z nich? Czy i w jakim stopniu zgadza się Pan(i), że ich działalność dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami? [pytanie traktowane jako wskaźnik zaufania]

Deklarowany stosunek do instytucji i organizacji

- Sejm

- Rząd, Rada Ministrów

- Wojsko

- PRON

- PZPR

- Kościół

- Rada Państwa

- Związki zawodowe

- MO i resort spraw wewnętrznych

- Opozycja

- Środki masowego przekazu

/tabela: zaufanie, nieufność, brak zdania wg terminów badań VII, XII‘86, VII, XI‘87, II‘88/

Tabela - różnice pomiędzy odsetkiem badanych deklarujących zaufanie w listopadzie 1987 a ich odsetkiem w lipcu 1987 oraz w lutym 1988 w porównaniu do listopada 1987

Opinie o osobach aktywnych w życiu publicznym

- W. Jaruzelski

- Z. Messner

- J. Glemp

- L. Wałęsa

/tabela: zaufanie, nieufność, brak zdania wg terminów badań VII, XII‘86, VII, XI‘87, II‘88/

Tabela - różnice pomiędzy odsetkiem badanych deklarujących zaufanie do powyższych osób w listopadzie 1987 a ich odsetkiem w lipcu 1987 oraz w lutym 1988 w porównaniu do listopada 1987

Często w odniesieniu do osób uczestniczących w życiu publicznym w kraju i na świecie (polityków, działaczy, dziennikarzy) używamy sformułowania, że ktoś cieszy się naszą większą lub mniejszą sympatią. Prosimy Pana(ią) o wyrażenie właśnie takiego stosunku do osób wymienionych na liście.

- W. Baka

- K. Barcikowski

- J. Baryła

- J. Czyrek

- J. Dobraczyński

- J. Glemp

- J. Główczyk

- W. Jaruzelski

- C. Kiszczak

- M. Kotański

- R. Malinowski

- Z. Messner

- Z. Michałek

- A. Miodowicz

- T. W. Młyńczak

- M. Orzechowski

- M.F. Rakowski

- Z. Sadowski

- Z. Szałajda

- J. Urban

- L. Wałęsa

/tabela: sympatia, brak sympatii, obojętność, nieznajomość/

Tabela - różnice pomiędzy odsetkiem badanych deklarujących sympatię w listopadzie 1987 a ich odsetkiem w lipcu 1987 oraz w lutym 1988 w porównaniu do listopada 1987

Co zmieniło się w opiniach o polityce kadrowej?

Sposób rozumienia kariery

Typ kariery:

- materialna

- prestiżowa

- pracownicza

- osobista /tabela ‘86,‘88/

Czy, Pana(i) zdaniem, objęcie stanowiska kierowniczego oznacza początek kariery?

- Tak

- Nie

- Nie wiem /‘86, ‘88/

Odpowiedzi na pytanie o gotowość do objęcia stanowiska swojego przełożonego

- Tak

- Nie

- Nie wiem /‘86, ‘88/

Różnice i podobieństwa między pracą przełożonych a pracą respondenta

Praca przełożonych jest:

- mniej uciążliwa

- tak samo uciążliwa

- bardziej uciążliwa

- mniej odpowiedzialna

- bardziej odpowiedzialna

- tak samo odpowiedzialna

- bardziej odpowiedzialna

- gorzej płatna

- tak samo płatna

- lepiej płatna /‘86, ‘88/

Najważniejsze cechy ułatwiające awans na stanowisko kierownicze

- Wykształcenie

- Właściwa postawa ideowo-polityczna

- Wiedza zawodowa, fachowość

- Zdolności organizatorskie

- Lojalność wobec przełożonych

- Opieranie się na znajomościach

- Pracowitość /‘86, ‘88/

Najważniejsze cechy utrudniające awans na stanowisko kierownicze

- Brak kompetencji, głupota

- Ukrywanie własnego zdania

- Dążenie do awansu za wszelką cenę

- Uczciwość

- Stanowczość /‘86, ‘88/

Najważniejsze cechy decydujące o powołaniu na stanowiska kierownicze średniego/wyższego szczebla /kierownicy, naczelnicy wydziałów/ według miejsca sprawowania władzy

- w zakładzie pracy respondenta

- w urzędzie szczebla gminnego, miejskiego

- we władzach wojewódzkich

Najważniejsze cechy decydujące o awansowaniu przełożonego na stanowisko kierownicze

Czy dostrzega Pan(i) różnice w polityce kadrowej obecnie i w latach siedemdziesiątych?

- Jest lepsza

- Nie różni się

- Jest gorsza

- Nie wiem

Czy, Pana(i) zdaniem, w naszym kraju prowadzi się przemyślaną politykę kadrową?

- Tak

- Nie

- Nie wiem /‘86, ‘88/

Propozycje wymiany kadr na poszczególnych szczeblach władzy

- W zakładzie pracy respondenta

- W urzędzie szczebla gminnego, miejskiego

- We władzach wojewódzkich

- We władzach centralnych

- pozostawić 100%

- odwołać co najmniej 50%

Ocena wpływu prowadzonej aktualnie polityki kadrowej na sytuację gospodarczą

- Wpływa na poprawę stanu gospodarki

- Nie ma wpływu na stan gospodarki

- Pogarsza stan gospodarki

Ocena zaangażowania kadry kierowniczej przedsiębiorstw we wprowadzanie w życie zasad reformy gospodarczej

- Jest w większości za konsekwentnym wprowadzaniem w życie zasad reformy gospodarczej

- W większości nie włącza się aktywnie w jej wprowadzanie, nie jest ani za, ani przeciw

- W większości hamuje wprowadzanie reformy gospodarczej w życie

Które, Pana(i) zdaniem, stanowiska powinny zostać objęte zasadą konkursów?

- Brygadzista

- Mistrz

- Kierownik wydziału /działu/

- Zastępca dyrektora przedsiębiorstwa

- Dyrektor przedsiębiorstwa

- Naczelnik miasta, gminy

- Prezydent miasta

- Dyrektor wydziału urzędu wojewódzkiego

- Wojewoda

Czy Pan(i) osobiście jest zwolennikiem czy przeciwnikiem awansowania młodych ludzi na stanowiska kierownicze?

- Zdecydowanie ich popieram

- Raczej ich popieram

- Raczej ich nie popieram

- Zdecydowanie ich nie popieram

- Nie mam zdania

Czy Pan(i) zaakceptował(a)by przełożonego młodszego od siebie?

- Tak

- Nie

- Jest mi to obojętne

Czy Pan(i) chciał(a)by mieć przełożonego młodszego od siebie?

Ocena sytuacji politycznej i gospodarczej

- bardzo dobra, dobra

- raczej dobra

- ani dobra, ani zła

- raczej zła

- zła, bardzo zła

Prognoza zmian sytuacji politycznej i gospodarczej kraju w ciągu najbliższych lat

- zdecydowanie się poprawi, raczej się poprawi

- pozostanie bez zmian

- raczej się pogorszy, zdecydowanie się pogorszy

Czy powinno się mówić młodzieży w szkole o problemach współżycia seksualnego?

- Tak, jak najwięcej

- Tak, ale w ograniczonym zakresie

- W tych sprawach w szkole w ogóle nie powinno się mówić /tabela wg stosunku do wiary i praktyk religijnych/, /tabela wg grup wiekowych/, /tabela wg wykształcenia/, /tabela wg grup społeczno-zawodowych/, /tabela wg miejsca zamieszkania/

Zagrożenia cywilizacyjne

- Przerywanie ciąży

- Alkoholizm

- Narkomania

- Nietrwałość rodziny

- Zatruwanie środowiska naturalnego /tabela wg stosunku do wiary i praktyk religijnych/

1. Stosunek załogi do rady pracowniczej

Stosunek poszczególnych grup społecznych i organizacji do rady pracowniczej w swoim zakładzie pracy

- Przychylny

- Niechętny

- Obojętny

- Trudno powiedzieć /robotnicy, kierownicy, specjaliści/

Czy w wyniku działalności rady pracowniczej zwiększył się wpływ załogi na to, co dzieje się w przedsiębiorstwie?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej Nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć

Czy Pracownicy Pana(i) zakładu wiedzą, czym zajmuje się rada pracownicza?

- Tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy zdarza się, że rozmawia Pan(i) o tym, co robi rada pracownicza, z członkami rady lub innymi działaczami samorządowymi?

- Tak, często

- Tak, ale rzadko

- Nie

Aneks

Charakterystyka próby

1. Nastawienie robotników i kierowników wobec propozycji zmian w systemie zarządzania przedsiębiorstwem /tabela wg aprobata, dezaprobata/

2. Robotnicy i kierownicy według wykształcenia aprobujący propozycje zmian w systemie zarządzania przedsiębiorstwem

Proponowane zmiany

- Wysokość zarobków ustala majster na podstawie całotygodniowej oceny pracy robotnika

- Zarobki kadry inżynieryjno-technicznej są dwukrotnie, a kierowników i dyrekcji trzykrotnie wyższe niż zarobki szeregowego pracownika

- Wszystkich pracowników obowiązuje intensywny i skuteczny wysiłek przez pełne 8 godz. Osoby nie spełniające tych warunków mają zmniejszoną płacę lub są zwalniane z pracy

- Każdy pracownik musi się liczyć z koniecznością zmiany stanowiska pracy i kwalifikacji

- Każdy pracownik może zostać zwolniony w wyniku racjonalizacji zatrudnienia

- Samorząd pracowniczy ulega likwidacji

- Związki zawodowe zajmują się wyłącznie obroną interesów indywidualnych pracowników

- Organizacje społeczno-polityczne nie mają wpływu na podejmowane w przedsiębiorstwie decyzje gospodarcze oraz politykę kadrową

Reakcje na podwyżki cen

- Oburzenie

- Rezygnacja, pogodzenie się z losem

- Obojętność

- Zrozumienie

- Inne /tabela wg terminów badań IV‘86, IV‘87, II‘88/

Ocena wpływu podwyżki cen na sytuację materialną ogółu społeczeństwa i własną

Pogorszy się w:

- bardzo dużym stopniu

- dużym stopniu

- niewielkim stopniu

- nie zmieni się

- trudno powiedzieć /IV‘86, IV‘87, II‘88/

Poglądy na temat podwyżki cen

- Podwyżka jest ceną, jaką zapłaci społeczeństwo z winy rządu

- Podwyżka jest naturalnym skutkiem sytuacji gospodarczej kraju

- Podwyżka jest kosztem, który poniesiemy teraz, aby w przyszłości było lepiej

Ocena własnej sytuacji materialnej

- Bardzo zła i zła

- Raczej zła

- Średnia przeciętna

- Dość dobra

- Bardzo dobra i dobra /tabela wg terminów badań XII‘85, IV‘86, XII‘86, IV‘87, XI‘87, II‘88/

Sposoby radzenia sobie po podwyżce cen

- Ograniczenie wydatków na usługi - wykonywanie wszystkiego, co możliwe, we własnym zakresie

- Ograniczenie bieżących wydatków na utrzymanie rodziny

- Rezygnacja z zakupów artykułów trwałego użytku

- Przeznaczenie oszczędności na bieżące potrzeby

- Ograniczenie wydatków na kulturę

- Ograniczenie kontaktów towarzyskich

- Rezygnacja z wyjazdu na urlop

- Podjęcie pracy dodatkowej

- Rezygnacja z powiększenia /założenia/ rodziny

- Zabieganie o pomoc rodziny

- Zmiana pracy na lepiej płatną

- Zabieganie o pomoc państwa

- Zabieganie o pomoc kościoła /IV‘86, IV‘87, II‘88/

Opinie o motywach rządu do wprowadzenia podwyżki cen

- Zasłonić własną nieudolność

- Nie dopuścić do kolejek, pustych sklepów

- Dostosować ceny do rzeczywistych kosztów produkcji

- Zdobyć pieniądze na własne cele /IV‘86, II‘88/

Stan nastrojów społecznych

- Całkowity spokój

- Raczej spokój

- Pewne napięcie

- Bardzo duże napięcie

- Trudno powiedzieć /tabela wg terminów badań IV, IX‘87, II‘88/

Atmosfera społeczna

- Ogólne odprężenie i zadowolenie, wiara, że będzie lepiej

- Pewne odprężenie i zadowolenie, że jest trochę lepiej

- Rezygnacja, pogodzenie się z losem

- Lęk, obawa, co przyniesie przyszłość, niepewność jutra

- Ogólne niezadowolenie, brak wiary w jakąkolwiek poprawę

- Trudno powiedzieć

- Mam inne zdanie /IX‘87, II‘88/

Czy w ciągu najbliższych lat możliwy jest w Polsce wybuch poważnego, otwartego konfliktu społecznego?

- Nie ma powodów do wybuchu konfliktu

- Są powody do wybuchu konfliktu, ale ludzie są za bardzo zmęczeni, żeby zajmować się polityką

- Są powody do wybuchu konfliktu, ale ludzie boją się angażować w politykę

- Konflikt wybuchnie, wiele na to wskazuje

- Konflikt wybuchnie, wszystko na to wskazuje

- Trudno powiedzieć /XI‘87, II‘88/

Ocena aktualnej sytuacji politycznej w kraju

Ocena aktualnej sytuacji gospodarczej w kraju /XII‘84, III, XII‘85, III, VII, X, XII‘86, IV, VIII, X, XI‘87, II‘88/

Perspektywy rozwoju sytuacji gospodarczej /IV, XI‘87, II‘88/

ZA CZY PRZECIW I DLACZEGO?

Budowa elektrowni jądrowych ma swoich zwolenników i przeciwników. Gdyby poproszono Pana(ią) o zajęcie jednoznacznego stanowiska w sprawie budowy takich elektrowni w naszym kraju, to czy był(a)by Pan(i) za czy też przeciw?

- zwolennicy [Opowiadał(a)bym się za budową]

- przeciwnicy [Opowiadał(a)bym się przeciw]

- nie mający zdania [Nie wiem, nie potrafię zająć stanowiska]

/wskazania w procentach/ oraz /tabela aneksowa/

Uzasadnienia zwolenników

- budowa elektrowni jest koniecznością z uwagi na trudności energetyczne, brak węgla

- konieczność oszczędzania, przemawiają za tym względy ekonomiczne

- budowa elektrowni jest wymogiem nowoczesności i postępu technicznego

- należy je budować, ale powinny być bezpieczne dla ludzi

- dają mniejsze skażenie środowiska naturalnego

Uzasadnienia przeciwników

- obawa przed skutkami awarii elektrowni jądrowych, porównanie do awarii w Czernobylu

- awarie elektrowni jądrowych powodują zagrożenie dla ludzi (są niebezpieczne, grozi choroba popromienna)

- awarie powodują zagrożenie dla środowiska naturalnego

- ogólnie - obawa przed skutkami awarii

- obawa przed niedotrzymaniem rygorów technologicznych przy budowie i eksploatacji takich elektrowni, niebezpieczeństwo składowania odpadów radioaktywnych

- należy wykorzystywać inne źródła energii, np. wodną, słoneczną, wiatraki

- brak funduszy na ich budowę, są pilniejsze inwestycje

KIM SĄ ZWOLENNICY, A KIM PRZECIWNICY?

Omówienie zróżnicowań według cech demograficzno-społecznych, województw, deklarowanych zainteresowań i postaw

Tabele aneksowe

1. Nastawienie Polaków do NRD

Wskazania na prawdziwych sojuszników i potencjalnych przeciwników Polski

Kraje socjalistyczne:

- Albania

- Bułgaria

- Chiny

- Czechosłowacja

- Jugosławia

- Kuba

- NRD

- Rumunia

- Węgry

- Związek Radziecki

Kraje socjalistyczne - ogólnie /VIII‘85, IV‘87, X‘87/

M. Gorbaczow

- W. Jaruzelski

- F. Castro

- J. Kadar

- E. Honecker

- G. Husak

- T. Żiwkow

- N. Ceausescu /sympatia, antypatia, obojętność, brak znajomości/

2. Znaczenie dla Polski zacieśnienia współpracy między NRD i RFN

- Niebezpieczeństwo wzrostu militarnego zagrożenia Polski

- Zagrożenie dla powojennego ładu w Europie, ukształtowanego w wyniku konferencji poczdamskiej

- Niebezpieczeństwo nawroty tradycyjnie nastawionego antypolsko nacjonalizmu niemieckiego

- Okoliczności, które w historii kończyły się dla Polski tragicznie

- Ograniczenie wymiany i pomocy gospodarczej dla Polski

3. Czynniki determinujące ocenę zacieśnienia kontaktów między NRD i RFN

Prestiż zawodów wiejskich

- rolnik RSP

- rolnik PGR

- chłop - robotnik

- traktorzysta KR

- urzędnik gminy

- inżynier PGR

- rolnik indywidualny

- agronom

- nauczyciel

- lekarz

Prestiż zawodów fizycznych

- robotnik leśny

- robotnik PGR

- robotnik budowlany

- rolnik indywidualny

- robotnik fabryczny

Zawody najbardziej cenione przez badanych

- lekarz

- nauczyciel

- górnik

- rolnik

- hutnik

- prawnik, adwokat

- ksiądz

- pielęgniarka

- naukowiec

- wojsko /żołnierz, oficer/

- inżynier

- milicja

- robotnik budowlany

- aktor

- kierowca

- pilot

- marynarz

- rzemieślnik - właściciel zakładu

- tokarz

- sprzedawca

Zawody najbardziej cenione przez różne grupy społeczne /tabela/