1. Między IX i X Zjazdem PZPR

Pytano respondentów, czy decyzja o wprowadzeniu stanu wojennego była konieczna.

Ocena procesów zachodzących w życiu politycznym kraju w latach 1980-1986

Zjawiska pomyślne:

- stabilizacja gospodarki, reforma gospodarcza

- stabilizacja polityczna, odwołanie stanu wojennego

- poprawa sytuacji materialnej społeczeństwa

- powstanie "Solidarności", porozumienie społeczne

- wprowadzenie stanu wojennego

Zjawiska niepomyślne:

- kryzys gospodarczy, spadek produkcji, inflacja

- pogorszenie sytuacji z Zachodem, restrykcje amerykańskie

- trudna sytuacja życiowa ludności, niska stopa życiowa

- wprowadzenie stanu wojennego, likwidacja "Solidarności"

- strajki i napięcia lat 1980-1981

- pesymizm, brak perspektyw

Zjawiska polityczne występujące od czasu zawieszenia stanu wojennego

- Zwiększył się udział robotników i chłopów w sprawowaniu władzy

- Wzrosło poparcie społeczeństwa dla uchwał i działań partii

- Zwiększył się autorytet Sejmu w społeczeństwie

2. Opinie o sytuacji politycznej

Czy można, Pana(i) zdaniem, powiedzieć, że Polska jest obecnie państwem demokratycznym?

- Tak

- Raczej tak, choć istnieją pewne ograniczenia demokracji

- raczej nie, choć są takie dziedziny, w których panuje demokracja

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy Pana(i) zdaniem organy władzy i administracji państwowej w naszym kraju przestrzegają w swojej działalności zasad praworządności?

- Tak, zawsze

- Tak, zazwyczaj

- Często się zdarza, że nie przestrzegają

- Nie, nie liczą się z zasadami prawa

- Trudno powiedzieć

Czy Pana(i) zdaniem istniejące obecnie związki zawodowe dobrze bronią interesów ludzi pracy?

- Tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy Pana(i) zdaniem w ciągu najbliższych pięciu lat będzie się w Polsce rozszerzać demokracja?

- tak

- nie nastąpią istotne zmiany

- swobody demokratyczne będą ograniczane

- trudno powiedzieć

3. Opinie o gospodarce

Sytuacja gospodarcza Polski od czasu zawieszenia stanu wojennego:

- poprawiła się

- nieznacznie się poprawiła

- pozostała bez zmian

- nieznacznie się pogorszyła

- wyraźnie się pogorszyła

- trudno powiedzieć

Odpowiedzi na pytanie, czy od czasu zawieszenia stanu wojennego zaopatrzenie poprawiło się:

- tak

- raczej tak

- raczej nie

- nie

- trudno powiedzieć

Czy od czasu zawieszenia stanu wojennego poprawiła się praca służby zdrowia:

- tak

- raczej tak

- raczej nie

- nie

- trudno powiedzieć

Od czasu zawieszenia stanu wojennego:

- konsekwentnie reformowano gospodarkę

- przezwyciężono kryzys i gospodarka zaczęła się znowu rozwijać

Postawa wobec:

- polityki gospodarczej

- systemu politycznego /tabela/

4. Obraz partii w opinii badanych

Poglądy badanych na temat przemian zachodzących w działalności PZPR w latach osiemdziesiątych:

- tak, widzę zdecydowane zmiany na korzyść

- tak, widzę pewne zmiany na korzyść

- nie, nic się nie zmieniło

- widzę pewne zmiany na niekorzyść

- widzę zdecydowane zmiany na niekorzyść

- trudno powiedzieć

Opinie respondentów o działalności PZPR we własnym zakładzie pracy

- pozytywne

- negatywne

- nie mam zdania

Opinie o członkach partii, z którymi badani stykają się w swoim zakładzie pracy

Dlaczego Pana(i) zdaniem ludzie należą do PZPR?

- wypowiedzi pozytywne

- wypowiedzi negatywne

- wypowiedzi nie zawierające wyraźnej oceny ani pozytywnej, ani negatywnej

- brak zdania

Aneks

Charakterystyka socjodemograficzna próby.

Prasa o projekcie programu PZPR

1. Wskaźniki sytuacji społeczno-politycznej przedsiębiorstwa

2. Sytuacje konfliktowe i elementy normalizacji

3. Typy rozwiązań ekonomiczno-organizacyjnych w branży

Koncentracja produkcji

Monopolizacja zbytu w branży głównego dostawcy

Monopolizacja zakupów w branży głównego odbiorcy

4. Wpływ stopnia i rozwoju monopolizacji w branży na sytuację przedsiębiorstwa

5. Samodzielność przedsiębiorstw w dziedzinie zaopatrzenia i zbytu

6. Samodzielność przedsiębiorstw w produkcji

7. Samodzielność przedsiębiorstw w dziedzinie rozwoju

8. Wpływ ulg i dotacji na samodzielność przedsiębiorstw

9. Struktura ulg przyznawanych przedsiębiorstwom

10. Czynniki zwiększające szanse uzyskania ulg i dotacji przez przedsiębiorstwo

11. Sytuacja przedsiębiorstw a struktura gałęziowa przemysłu

12. Wpływ przynależności do zrzeszenia na sytuację przedsiębiorstwa

Zróżnicowanie potencjału produkcyjnego

Zaopatrzenie i zbyt

Ulgi i dotacje

Stosunki z władzami gospodarczymi i politycznymi

1. Zainteresowanie X Zjazdem PZPR

- Specjalnie śledzę informacje

- W miarę uważnie słucham, czytam

- Coś o tym słyszałem(am), czytałem(am)

- W ogóle się tym nie interesuję

- Nic nie wiem na ten temat /tabela wg: pracownicy gospodarki uspołecznionej III/IV‘86, V‘86; młodzież IV/V‘86/ oraz /tabela wg pracowników należących do PZPR i bezpartyjnych/

2. Zainteresowanie dokumentami zjazdowymi

Tabela ilustrująca rozkład na pytanie, czy respondenci zapoznali się z dokumentami zjazdowymi.

- Tak, przeczytałem(am) dokładnie

- Tak, ale tylko przejrzałem(am)

- Jeszcze nie przeczytałem(am), ale zrobię to w najbliższym czasie

- Nie przeczytałem(am) i nie mam takiego zamiaru

3. Oczekiwania i nadzieje związane z X Zjazdem

- Bardzo duże

- Duże

- Niewielkie

- Żadne

- Trudno powiedzieć

4. Ocena sposobu przekazywania informacji o kampanii przedzjazdowej

Ocena sytuacji politycznej i gospodarczej

- Dobra

- Dość dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła

- Bardzo zła

- Brak zdania /XII‘84, XII, III‘85, IV‘86/

Opinie o podejmowaniu przez władze działań zapobiegających nawrotom kryzysów

- Zdecydowanie tak

- Tak, są liczne dowody

- Raczej tak

- Tak, ale nie robi się tego wytrwale

- W zasadzie tak, ale są liczne braki

- Raczej nie

- Nie, to co się robi jest powierzchowne i nie daje pewności, że nie pojawi się nowy kryzys

- Nie, jest wiele przykładów działania starymi metodami

- Zdecydowanie nie

- Nie, nic takiego się nie dzieje

- Trudno powiedzieć /XII‘84, III‘85, IV‘86/

Czy dotychczasowa polityka stwarza szanse:

- wyjścia z kryzysu gospodarczego

- osiągnięcia trwałego porozumienia /IX‘85, IV‘86/

Możliwości wypowiadania sądów o polityce władz

- Nieograniczone

- Z pewnymi ograniczeniami

- Najwyżej w niektórych sprawach

- Nie ma

- Trudno powiedzieć /IV‘86/

Ocena zaufania do władz

- Pełne lub prawie pełne

- Na ogół pełne, ale z zastrzeżeniami

- Nieufność przy dostrzeganiu dobrej woli

- Brak zaufania

- Trudno powiedzieć /IV‘86/

Ocena nastrojów społeczeństwa

- Całkowity spokój

- Raczej spokój

- Pewne napięcie

- Bardzo duże napięcie

- Trudno powiedzieć /XII‘84, III, XII‘85, IV‘86/

Opinie o nastrojach

- Ogólne odprężenie i zadowolenie, wiara, że będzie lepiej

- Pewne odprężenie i zadowolenie, że jest trochę lepiej

- Rezygnacja, pogodzenie się z losem

- Lęk, obawa przed tym, co przyniesie przyszłość, niepewność jutra

- Ogólne niezadowolenie, brak wiary w jakąkolwiek poprawę

- Inne odpowiedzi i trudno powiedzieć

Przedmiot oceny:

Zaufanie do kierownictwa politycznego kraju

Zakres swobód obywatelskich

Sytuacja wewnętrzna w krajach socjalistycznych

Zaufanie społeczeństwa do władz centralnych

Aktywność polityczna i społeczna obywateli

Działalność władz terenowych

Polityka kadrowa we władzach centralnych

Polityka kadrowa we władzach terenowych /III‘85, IV‘86/

Opinie o stosowaniu w środowisku badanego przedsierpniowych metod politycznych

- Często

- Czasami

- Nie ma powrotu

- Inny pogląd

- Trudno powiedzieć /XII‘84, III‘85, IV‘86/

Ocena sytuacji

Zaopatrzenie w artykuły

- przemysłowe

- spożywcze

Wydajność pracy

Warunki materialne społeczeństwa

Organizacja gospodarki, porządek w gospodarce /tabela IV‘86/

Ocena sytuacji aktualnej i przyszłej

- politycznej

- gospodarczej

- materialnej ludności /XII‘85, IV‘86/

Kwestie poddane ocenie

- Działania władz na rzecz osiągnięcia trwałego porozumienia narodowego

- Działania rządu na rzecz wychodzenia z kryzysu gospodarczego

- Działania władz na rzecz zapobiegania nawrotom kryzysów politycznych

- Polityka kadrowa we władzach centralnych

- Swobody obywatelskie

- Oczekiwania wobec X Zjazdu PZPR

- Zaufanie społeczeństwa do władz centralnych

- Zaufanie społeczeństwa do kierownictwa politycznego kraju

- Zaufanie badanych do władz

- Uwzględnianie przez władze krytycznych sądów o swojej polityce

- Sytuacja w krajach socjalistycznych

- Własne zadowolenie badanych i ich wiara w przyszłość

- Możność wypowiadania swoich sądów o polityce władz

- Odczucia badanych o występowaniu w ich otoczeniu zadowolenia i wiary w przyszłość

- Zaufanie społeczeństwa do władz

- Działania rządu na rzecz wychodzenia z kryzysu gospodarczego

- Polityka kadrowa we władzach terenowych

- Swobody obywatelskie, stopień demokratyzacji

- Porządek w gospodarce

- Zaopatrzenie w artykuły przemysłowe

Omówienie dyskusji toczącej się na łamach tzw. prasy robotniczej, a zwłaszcza w dwutygodniku "Twórczość Robotników", oraz wypowiedzi uczestników organizowanego przez CBOS "Warsztatu Opinioznawczego".

Tematem dyskusji są formy demokracji bezpośredniej w sferze organizacji pracy.

Opracowanie dostępne tylko w Ośrodku Informacji CBOS. Nie do sprzedaży.

NAUCZYCIELE O MŁODZIEŻY I STANIE WYCHOWANIA

Zalety młodzieży:

- zdolność, inteligencja, dociekliwość

- samodzielność myślenia, krytycyzm

- życzliwość, bezinteresowność, wrażliwość na sprawy innych

- przedsiębiorczość, zaradność życiowa

- patriotyzm

- odwaga w wypowiadaniu własnego zdania

- solidarność, lojalność wobec kolegów, rówieśników

/tabela/

Wady młodzieży:

- konsumpcyjny model życia (kult pieniądza, interesowność, zapatrzenie na wzorce Zachodu)

- mała samodzielność życiowa, "rozpieszczenie" młodzieży, nieumiejętność radzenia sobie z trudnościami

- zanik aspiracji i dążeń życiowych

- brak zaangażowania społecznego i politycznego, bezideowość, znieczulica

- złe wychowanie (brak kultury, chuligaństwo, wandalizm)

- egoizm, sobkostwo

- patologie społeczne

- brak poszanowania tradycji i autorytetów

/tabela/

Czynniki składające się na kryzys wychowania

- Wewnętrzne:

-- brak spójnej koncepcji modelu wychowania

-- obniżenie społecznej rangi zawodu nauczyciela

-- brak wpływu środowiska nauczycielskiego na decyzje dotyczące programu i metod nauczania

- Zewnętrzne

-- kryzys gospodarczy

-- kryzys moralny społeczeństwa

-- konflikt społeczno-polityczny

-- polityka władz

/tabela/

SZKOŁA - JAKA JEST, A JAKA POWINNA BYĆ?

Wychowanie młodzieży odbywa się w różnych środowiskach. Które spośród niżej wymienionych środowisk ma, Pana(i) zdaniem, największy wpływ na wychowanie młodzieży?

Instytucje i środowiska postrzegane jako mające istotny wpływ na wychowanie:

- Rodzice, dom rodzinny

- Szkoła

- Rówieśnicy, koledzy

- Środki masowego przekazu

- Księża, Kościół

- Harcerstwo

- Inne organizacje młodzieżowe

- Dziadkowie

/tabela/

Akceptacja postulatów dotyczących modelu pracy szkoły:

- Zwiększyć wpływ nauczycieli na tworzenie programu nauczania

- Ograniczyć ingerencję różnego typu władz w pracę szkoły

- Ograniczyć działalność szkoły do wykonywania zaleceń programu i przestrzegania zasad dydaktyki

Akceptacja postulatów dotyczących realizacji przez szkołę polityki państwa

- Zadaniem szkoły powinno być przede wszystkim wychowanie lojalnego obywatela państwa

- Działalność szkoły powinno regulować przede wszystkim przepisy gwarantujące realizację polityki państwa

Akceptacja postulatów dotyczących funkcji wychowawczych szkoły

- Szkoła powinna przede wszystkim uczyć, a nie wychowywać

- Szkoła powinna przyjąć więcej funkcji wychowawczych

Akceptacja postulatów dotyczących zasad pracy dydaktycznej i wychowawczej

- Szkoła powinna przede wszystkim rozwijać inicjatywę uczniów

- Premiować samodzielność myślenia uczniów

- Zwiększyć wymagania i dyscyplinę wobec uczniów

- Uczyć mniej a lepiej, przede wszystkim utrwalać wiedzę podstawową

- Rozwijać samorządność uczniowską

- Dotychczasowe metody wymagają zmian

- Partnerskie stosunki uczeń-nauczyciel

NAUCZYCIEL - JAKI JEST, A JAKI POWINIEN BYĆ?

Istnieje pogląd, że od pewnego czasu mamy do czynienia ze zjawiskiem stałego pogarszania się "jakości" nauczycieli, obniżania się ich poziomu zawodowego. Czy zgadza się Pan(i) z taką opinią?

/omówienie w tekście/

Dlaczego Pan(i) tak sądzi?

/omówienie w tekście/

O zawodzie nauczyciela myśli się i mówi w naszym kraju wiele, ale też różnie. W stosunku do jakiej części środowiska nauczycielskiego niżej przedstawione opinie uważa Pan(i) za uzasadnione?

/omówienie w tekście/

W jakim stopniu wymienione niżej cechy i zachowania są konieczne do wykonywania zawodu nauczyciela?

/omówienie w tekście/

Czy nauczyciel oprócz obowiązków zawodowych powinien spełniać w społeczeństwie inne jeszcze zadania?

/omówienie w tekście/

NAUCZYCIELE O SWOJEJ PRACY

1. PODSTAWOWE DANE O ZBIOROWOŚCI BADANYCH UCZNIÓW

2. MŁODZIEŻ O SOBIE I OPINIE O MŁODYM POKOLENIU

Cenione wartości życiowe

- Szczęśliwe życie rodzinne

- Samodzielne mieszkanie

- Ciekawa praca

- Grono przyjaciół

- Ciekawe, pełne przygód życie

- Wysokie dochody

- Możliwość korzystania z dóbr kultury

- Możliwość rozwijania swoich zainteresowań, zdobycia wiedzy

- Spokojny, zapewniony byt bez niespodzianek

- Możliwość wpływu na życie kraju

- Wykształcenie

- Kierownicze stanowisko w pracy

/"Młodzież ‘86", "Młodzież ‘84"/

Mówi się, że w dzisiejszych trudnych czasach nie można przejmować się sprawami innych, że należy przede wszystkim myśleć o sobie. Czy zgadzasz się z taką opinią?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/omówienie w tekście/

Czy obecnie młodzież w Polsce ma szanse realizacji swoich celów i dążeń życiowych?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/"Młodzież ‘86, "Młodzież ‘85", "Młodzież ‘84"/

Przewidywania rozwoju sytuacji w ciągu najbliższych 5 lat:

- nastąpi wyraźna poprawa

- nastąpi pewna poprawa

- będzie mniej więcej tak samo

- nastąpi pewne pogorszenie

- nastąpi znaczne pogorszenie

- trudno mi powiedzieć

NAJBLIŻSZE PLANY ŻYCIOWE

Najbliższe plany życiowe deklarowane przez uczniów szkół średnich

- studia na wybranym kierunku

- praca w zakładzie uspołecznionym

- nauka w szkole pomaturalnej

- służba wojskowa

- praca w gospodarstwie rolnym

- wyjazd za granicę

- praca w zakładzie prywatnym

- założenie własnego sklepu, warsztatu

/"Młodzież ‘86", "Młodzież ‘84"/

Deklarowane przez uczniów zasadniczych szkół zawodowych plany życiowe na najbliższe lata

- praca w zakładzie uspołecznionym

- nauka w technikum

- służba wojskowa

- praca w gospodarstwie rolnym

- praca w zakładzie prywatnym

- wyjazd za granicę

- praca w firmie polonijnej

- założenie własnego warsztatu, sklepu

/"Młodzież ‘86", "Młodzież ‘84"/

Gdybyś miał możliwość wyjazdu za granicę, to czy wyjechał(a)byś z Polski?

- Tak, nawet na stałe

- Tak, w celach zarobkowych

- Tak, tylko w celach turystycznych

- Nie chcę w ogóle wyjeżdżać z Polski

- Trudno powiedzieć

/"Młodzież ‘86", "Młodzież ‘84"/

OPINIE O ŚRODOWISKU MŁODZIEŻOWYM

Zjawiska charakterystyczne dla środowiska młodzieżowego:

- Nałogowe palenie papierosów

- Konsumpcyjny model życia

- Pijaństwo

- Brak zaangażowania w życie społeczne i polityczne kraju, brak wartości ideowych

- Bezkrytyczne stosowanie się do wymogów mody /"szpanerstwo"/

- Obojętność wobec spraw innych ludzi, znieczulica

- Bezkrytyczne przejmowanie wzorów życia od młodzieży z Zachodu

- Brak szacunku dla tradycji

- Brak szacunku dla nauczycieli

- Zbytnia swoboda seksualna

- Niechęć dla nauki - pogarda dla wiedzy

- Małe ambicje życiowe, zanik aspiracji życiowych

- Brak szacunku dla rodziców

- Cynizm, pogarda dla ogólnie uznawanych wartości

- Narkomania

- Brak zainteresowań

/"Młodzież ‘86", "Nauczyciele ‘86"/

Źródła konfliktów i niechęci w środowisku uczniów:

- pozycja materialna rodziców

- charakter pracy rodziców, zajmowane przez nich stanowiska

- przynależność rodziców do PZPR

- poglądy polityczne młodzieży

- stosunek młodzieży do wiary i praktyk religijnych

- wykształcenie rodziców /"Młodzież ‘86"/

3. OPINIE O RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNO-POLITYCZNEJ KRAJU

Stosunek do ustroju i systemu społeczno-politycznego

Ustrój socjalistyczny przyniósł ludziom w Polsce:

- więcej korzyści niż strat

- tyle samo korzyści co strat

- więcej strat niż korzyści

- trudno powiedzieć

/"Młodzież ‘86, "Młodzież ‘85", "Młodzież ‘84"/

Czy po dotychczasowych doświadczeniach warto dalej budować socjalizm w naszym kraju?

- tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/"Młodzież ‘86"/

Opinie o rzeczywistości społeczno-politycznej

- Ogranicza się swobodę działania przeciwników ustroju

- Istnieje tolerancja światopoglądowa

- Gwarantuje się i przestrzega swobody obywatelskie

- Istnieje wiele form samorządności obywateli

- Demokratycznie sprawuje się władzę

- Wszyscy mają równe szanse życiowe niezależnie od pochodzenia społecznego

- Istnieje silna opozycja polityczna

- Gwarantuje się wszystkim obywatelom przyzwoity standard życiowy

- Wszyscy mają jednakowe szanse życiowe niezależnie od światopoglądu i przynależności partyjnej

- Brak większych różnic w poglądach politycznych obywateli

- Wpływ ogółu obywateli na rządzenie krajem

- Równe szanse życiowe niezależnie od sytuacji materialnej

/"Młodzież ‘86", "Młodzież ‘85", "Młodzież ‘84", "Nauczyciele ‘86"/

Ocena podstawowych instytucji życia politycznego kraju:

- Sejm

- Kościół

- Wojsko

- Rząd

- PRON

- Organizacje młodzieżowe

- PZPR

- Milicja

- ZSL

- SD

- Opozycja polityczna /"Młodzież ‘86, "Młodzież ‘85, "Młodzież ‘84"/

Postrzeganie i stosunek do głównych sił politycznych

A. Kościół

Stosunek młodzieży do religii:

- sprawa całkowicie prywatna, deklarowana obojętność wobec poglądów innych ludzi

- dążenie do upowszechniania swego stosunku do religii bez stosowania form nacisku

- sprawa prywatna, deklarowanie chęci, aby poglądy innych ludzi były podobne do głoszonych przez badanego

- skłonność do upowszechniania swoich poglądów do religii, nawet stosując pewne formy nacisku

Czy ludzie o zasadniczo różnym stosunku do wiary mogą w pełni się zrozumieć?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/"Młodzież ‘86", próba ogólnopolska ‘86/

Czyje przede wszystkim interesy reprezentuje Kościół?

- wszystkich wiernych

- całego społeczeństwa

- hierarchii kościelnej

- prawdy, wyższych wartości moralnych

- opozycji politycznej

- wszystkich ludzi pracy

- grup silnie związanych z Kościołem

- ogółu robotników

B. PZPR

Czyje przede wszystkim interesy reprezentuje PZPR:

- wszystkich swoich członków

- ZSRR i państw socjalistycznych

- elity władzy - ludzi władzy aparatu partyjnego

- całego społeczeństwa

- wszystkich ludzi pracy

- ludzi o postępowych poglądach, socjalistycznych

- ogółu robotników /"Młodzież ‘86", "Młodzież ‘85"/

Zainteresowanie badanych przygotowaniami do X Zjazdu PZPR:

- w ogóle nie interesuję się tymi przygotowaniami, nic nie wiedzą na ten temat

- wykazują niewielkie zainteresowanie

- interesuję się nimi specjalnie, w miarę uważnie czytają /słuchają/ informacje na ten temat /"Młodzież ‘86", próba ogólnopolska ‘86/

Oczekiwania, nadzieje związane z X Zjazdem PZPR można określić jako :

- niewielkie

- żadne

- duże

- bardzo duże

- trudno powiedzieć /"Młodzież ‘86", próba ogólnopolska ‘86/

C. Opozycja polityczna

Badani uczniowie uważają, że opozycja polityczna reprezentuje przede wszystkim interesy:

- ludzi chcących dokonać zmian w Polsce

- swoich przywódców

- całego społeczeństwa

- państw Zachodu

- ludzi pracy

- robotników

- inteligencji /"Młodzież ‘86", "Młodzież ‘85"/

Opinie o osobach prowadzących działalność w podziemnych strukturach "Solidarności"

- Wskazują na błędy władzy i przyczyniają się tym samym do poprawy sytuacji w kraju

- Występują w obronie społeczeństwa, walczą o słuszne, ważne sprawy Polaków

- Mają dobre koncepcje, których wprowadzenie w życie mogłoby przyczynić się do wyjścia z kryzysu

- Swoją działalnością przyczyniają się do zakłócenia porządku i spokoju społecznego

- Ich działalność służy interesom wrogów Polski

- Ich koncepcje są nie możliwe do wprowadzenia w życie

- Swoją działalnością utrudniają wyjście kraju z kryzysu

- Głoszone przez nich hasła są jedynie parawanem dla działalności antysocjalistycznej

- Ich działalność nie ma żadnego znaczenia

- Swoją działalnością utrudniają proces demokratyzacji życia w kraju /"Młodzież ‘86", "Nauczyciele ‘86", Próba ogólnopolska ‘85/

Stosunek do zachowań władzy wobec osób prowadzących antyustrojową działalność polityczną:

Powinno się karać:

- tak jak dotychczas

- surowiej

- łagodniej

W ogóle nie powinny być karane te osoby /"Młodzież ‘86", "Nauczyciele ‘86", Próba ogólnopolska ‘85/

Ocena publikacji z nielegalnego obiegu, tzw. "bibuły"

- wszystkie lub większość są ciekawe, interesujące

- nieliczne są ciekawe, interesujące

- wszystkie są nieciekawe, nieinteresujące /"Młodzież ‘86"/

Młodzież o skali i przyczynach niezadowolenia społecznego

Przyczyny niezadowolenia społecznego:

- podwyżki cen

- złe zaopatrzenie

- wysokość płac, zarobków

- zła, opieszała biurokratyczna praca urzędów

- nieprawdziwe przedstawianie rzeczywistości przez prasę, radio, telewizję

- nadmierne przywileje osób na stanowiskach

- spekulacja

- utrata przez społeczeństwo zdobyczy Sierpnia ‘80

- nieprzestrzeganie zasad praworządności

- wysokie dochody prywatnej inicjatywy /"Młodzież ‘86"/

Co się stanie, jeśli postrzegane przyczyny niezadowolenia nie zostaną usunięte:

- będzie narastać niezadowolenie

- nic się nie stanie - ludzie już pogodzili się z losem

- nastąpi gwałtowny wybuch niezadowolenia

- nie wiem, trudno powiedzieć

/"Młodzież ‘86"/

Uznawane przez młodzież autorytety w sferze polityki

Gdybyś chciał(a) dowiedzieć się prawdy o jakimś wydarzeniu politycznym w kraju, to do kogo zwrócił(a)byś się z prośbą o informacje lub z jakich źródeł skorzystał(a)byś?

- codzienna prasa, tygodniki, radio, telewizja

- nielegalne wydawnictwa, rozgłośnie zachodnie

- rodzice

- działacze organizacji młodzieżowych

- nauczyciel

- ksiądz, duchowny

- działacze podziemia politycznego

- koledzy, koleżanki

/"Młodzież ‘86"/

1. Warunki życia społeczeństwa polskiego oraz perspektywy ich zmian w ciągu dwóch najbliższych lat

Ocena ogólnych warunków życia społeczeństwa w podziale na grupy społeczno-zawodowe

- Inteligencja

- Robotnicy wykwalifikowani

- Robotnicy niewykwalifikowani

- Rolnicy indywidualni

- Emeryci i renciści

/tabela/

Warunki życia społeczeństwa: ogólne i materialne

- Bardzo dobre

- Dobre

- Niezbyt dobre

- Złe

- Bardzo złe

- Trudno powiedzieć

Ocena sytuacji gospodarczej kraju a przewidywane zmiany w materialnych warunkach życia /tabela/

Ocena przyszłej sytuacji gospodarczej w kraju a opinie o zmianach w materialnych warunkach życia społeczeństwa /tabela/

Podejmowanie przez władzę działań zapobiegających kryzysowi a opinie o zmianach w materialnych warunkach życia społeczeństwa w ciągu dwóch najbliższych lat /tabela/

Ocena nastrojów społecznych a przewidywane zmiany w materialnych warunkach życia społeczeństwa w ciągu dwóch najbliższych lat

- Ogólne odprężenie

- Pewne odprężenie

- Rezygnacja

- Lęk, niepewność

- Ogólne niezadowolenie

/tabela/

2. Ocena własnej sytuacji materialnej

Zróżnicowanie dochodów deklarowanych i pożądanych w przeliczeniu na 1 osobę w rodzinie w ramach grup społeczno-zawodowych /tabela/

- Inteligencja

- Robotnicy wykwalifikowani

- Robotnicy niewykwalifikowani

- Rolnicy

- Prywatni właściciele

- Emeryci i renciści

Zróżnicowanie dochodów deklarowanych i pożądanych w zależności od liczebności gospodarstwa domowego /tabela/

Ocena własnych warunków materialnych a poziom dochodów na osobę /tabela/

Ocena własnych warunków materialnych i mieszkaniowych w przekroju podstawowych grup społecznych /tabela/

Zależność między oceną własnych warunków materialnych i mieszkaniowych /tabela/

Pierwsza wiadomość o awarii i jej skutkach dotarła do badanych za pośrednictwem:

- telewizji

- Polskiego Radia

- rodziny i znajomych

- radiostacji zachodniej nadającej w języku polskim

- prasy, gazet

Reakcje na wiadomość o awarii

- bardzo się zaniepokoili

- czuli lekki niepokój

- wiadomość nie zrobiła większego wrażenia

- uznali, że nie należy ulegać panice i wyolbrzymiać skutków awarii dla Polski

Ocena rzeczywistych zagrożeń dla zdrowia Polaków w wyniku awarii

- olbrzymie

- bardzo duże

- duże

- niewielkie

- prawie żadne

- żadne

Działania profilaktyczne:

- ograniczenie spożywania mleka

- ograniczenie spożywania nowalijek

- picie płynu Lugola

- częstsze niż zwykle mycie się

- ograniczenie przebywania poza domem

- częstsze niż zwykle zmienianie odzieży

- picie rozrworu jodyny

Najbardziej wiarygodne źródła informacji na temat awarii i jej skutków

- telewizja

- Polskei Radio

- informacje polskojęzycznych rozgłośni zagranicznych

- prasa, gazety

- rodzina, znajomi

- radiostacje zagraniczne nadające w językach obcych

- to, co mówią ludzi

Czy władze robią wszystko, co możliwe, aby zmniejszyć zagrożenie ludności?

- tak

- raczej tak

- raczej nie

- nie

- trudno powiedzieć

Czy działania podejmowane przez władze w celu ochrony ludności przed skutkami awarii są dobrze zorganizowane?

- tak

- raczej tak

- raczej nie

- nie

- trudno powiedzieć

Ocena prawdziwości informacji podawanych przez polskie źródła oficjalne - tabela

Ocena działań rządu i administracji podejmowanych dla zmniejszenia zagrożenia ludności wynikającego z awarii a korzystanie z informacji polskojęzycznych rozgłośni zachodnich - tabela

Reakcje na wiadomość o zagrożeniu a korzystanie z informacji polskojęzycznych rozgłośni zachodnich - tabela

1. J. Urban w roli rzecznika rządu. Konferencje prasowe - zainteresowanie i oceny

Czy konferencje prasowe rzecznika rządu powinny się odbywać częściej czy rzadziej niż dotychczas?

- z dziennikarzami krajowymi

- z dziennikarzami zagranicznymi

Telewizja kłamie - takie hasło jeszcze niedawno wypisywano na murach. Czy sądzi Pan(i), że w latach 1980-1981 było ono zgodne z prawdą? Czy dzisiaj jest równie prawdziwe?

- Absolutnie prawdziwe

- W dużym stopniu prawdziwe

- Częściowo prawdziwe

- W niewielkim stopniu prawdziwe

- Zupełnie nieprawdziwe

2. J. Urban - postać publiczna

Źródła i sposoby rozpowszechniania informacji - częstość kontaktu

- Główne wydanie DTV

- Wieczorne wydanie DTV

- Specjalne sprawozdania TV z konferencji prasowych rzecznika rządu

- Dziennik radiowy

- Sprawozdania radiowe z konferencji rzecznika rządu

- Komentarze zachodnich rozgłośni radiowych

- Omówienia konferencji zamieszczane w codziennej prasie

- Komentarze znajomych, kolegów w pracy itp..

- Artykuły publicystyczne J. Urbana

- Polemiki prasowe

3. J. Urban - postać "kontrowersyjna"

Jakie uczucia budzi zazwyczaj w ludziach J. Urban

- zdecydowanie negatywne

- negatywne

- obojętne

- pozytywne

W jaki sposób człowiekowi, który nie ma o tym pojęcia, wyjaśnił(a)by Pan(i), kto to jest J. Urban?

1. Jakie zarzuty mógł(a)by mu Pan(i) publicznie postawić?

Co Pan(i) ma do zarzucenia J. Urbanowi?

2. Czy sądzi Pan(i), że znaleźliby się obrońcy?

Na ilu obrońców mógłby liczyć J. Urban?

Jaki procent ludzi gotów byłby stanąć w jego obronie ?

3. Jacy ludzie, Pana(i) zdaniem, byliby gotowi bronić J. Urbana?

4 Gdyby się tacy znaleźli /obrońcy/, to co Pana(i) zdaniem mieliby do powiedzenia?

1. Na jakie zarzuty musiał(a)by Pan(i) odpowiadać, stając w obronie J. Urbana?

2. Czy dużo ludzi stanęłoby po stronie jego obrońców?

Jaki procent ludzi byłby gotów wystąpić w obronie J. Urbana?

3. Jacy ludzie, Pana(i) zdaniem, byliby gotowi bronić J. Urbana?

4. Co miał(a)by Pan(i) do powiedzenia stając w obronie J. Urbana?

4. "Kłamstwo", "arogancja", "inteligencja"

Co inni politycy, przedstawiciele najwyższych władz, powinni przejąć ze stylu wprowadzonego przez J. Urbana? W czym Pana(i) zdaniem powinni się na nim wzorować?

- Opanowanie, pewność siebie, odwagę, elokwencję, swobodę wypowiedzi, błyskotliwość

- Umiejętności fachowe

- Ekspansywność

- Nie powinni się wzorować, J. Urban nie ma takich cech, które powinni przejąć

5. "Człowiek rządu"

"Dlaczego rząd utrzymuje go na tym stanowisku?"

1. Założenia badawcze i opis próby

2. Sposób prezentacji wyników

3. Czy warto awansować?

Sposób rozumienia kariery

Typ kariery:

- Materialna

- Prestiżowa

- Pracownicza

- Osobista

/tabela - opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Czy objęcie stanowiska kierowniczego oznacza początek kariery?

- Tak

- Nie

- Nie wiem

/tabela/

Odpowiedzi badanych dotyczące gotowości do objęcia stanowiska przełożonego:

- tak

- nie

- nie wiem

/tabela - opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Różnice i podobieństwa między pracą przełożonych a pracą respondenta

Praca przełożonych:

- jest mniej uciążliwa

- jest taka sama pod względem uciążliwości

- jest bardziej uciążliwa

- jest mniej odpowiedzialna

- jest tak samo odpowiedzialna

- jest bardziej odpowiedzialna

- stwarza mniejsze możliwości awansu

- stwarza takie same możliwości awansu

- stwarza większe możliwości awansu

- daje mniej niezależności

- daje tyle samo niezależności

- daje więcej niezależności

- jest gorzej płatna

- jest tak samo płatna

- jest lepiej płatna

- budzi mniejszy szacunek społeczny

- budzi taki sam szacunek społeczny

- budzi większy szacunek społeczny

/tabela - opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Ocena atrakcyjności stanowisk

* atrakcyjne

- wszystkie

- nie wszystkie

* nieatrakcyjne

- w większości

- wszystkie

* nie wiem

/tabela - opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Czy zgadza się Pan(i) ze stwierdzeniem "Coraz mniej osób dąży do awansu na kierownicze stanowisko, bo to nic nie daje"?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć

/tabela - opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

4. Przekonanie o popycie - cechy jednostki a obsadzanie stanowisk kierowniczych

Najważniejsze cechy ułatwiające awans na stanowisko kierownicze

- Wykształcenie

- Właściwa postawa ideowo-polityczna

- Wiedza zawodowa, fachowość

- Aktywność w organizacji partyjnej

- Zdolności organizatorskie

- Doświadczenie zawodowe

- Umiejętność podejmowania decyzji

- Lojalność wobec przełożonych

- Opieranie się na układach znajomościach

- Pracowitość, rzetelne wykonywanie powierzonych zadań

/tabela - opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Najważniejsze cechy utrudniające awans na stanowisko kierownicze

- Brak kompetencji, głupota

- Ukrywanie własnego zdania

- Dążenie do awansu za wszelką cenę

- Uniżoność

- Uczciwość

- Stanowczość

/tabela - opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Zestaw cech decydujących o powołaniu na stanowiska kierownicze średniego szczebla w podziale na miejsce władzy według częstości wskazań - tabela

Zestaw cech decydujących o powołaniu na stanowiska kierownicze wyższego szczebla w podziale na miejsce sprawowania władzy według częstości wskazań - tabela

Postulowane cechy obecnego przełożonego respondentów według częstości wskazań -  tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej

5. Oficjalne zasady sterowania popytem

Stopień akceptacji twierdzenia "Kadrę kierowniczą dobiera się tak, aby zagwarantować nienaruszalność ustroju"

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Kto w największym stopniu decyduje o awansie na stanowisko kierownicze?

- Szef instytucji

- Bezpośredni przełożony

- Organizacja partyjna

- Samorząd pracowniczy

- Ktoś ważny spoza instytucji

- Ciało kolegialne

- Inni

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Stopień akceptacji twierdzenia:

* "Awansują głównie ci, którzy są lojalni wobec przełożonych niezależnie od tego, czy realizują cele instytucji"

* "Dobór kadry kierowniczej jest podporządkowany przede wszystkim sprawności, efektywności decyzji i działań w każdej sferze"

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Realizację czyich interesów, zapewnia dobór kadry kierowniczej?

- narodu

- klasy robotniczej

- PZPR

- aktualnie sprawujących władzę

- resortu

- społeczności lokalnej

- zakładu pracy

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Czy i jakie zmiany nastąpiły w wyniku przeglądu kadrowego w sytuacji pracowniczej respondentów?

- Nic się nie zmieniło

- Awans na wyższe stanowisko

- Zaliczenie do rezerwy kadrowej

- Awans poziomy

- Podwyższenie zarobków

- Inne

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Stopień akceptacji twierdzenia:

* "Przeglądy kadrowe służą rzeczywistej selekcji pracowników"

* "Tworzenie rezerwy kadrowej na stanowiska kierownicze jest działaniem pozornym, bo i tak się tych ludzi nie awansuje"

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Czy ma Pan(i) szanse awansować?

- Tak

- Nie

- Nie wiem

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

Recepty na osiągnięcie stanowiska kierowniczego

- Uzyskanie dobrej opinii na aktualnie zajmowanym stanowisku

- Wykazanie właściwej postawy społeczno-politycznej

- Zyskanie przychylności, szacunku współpracowników

- Różne sposoby przedłożenia własnej oferty

/tabela: opinie szeregowych pracowników, kierowników gospodarki uspołecznionej, kierowników administracji państwowej/

7. Efekty i ewentualne skutki polityki kadrowej w opinii badanych

Czy polityka kadrowa w naszym kraju jest prowadzona w sposób planowy?

Czy polityka kadrowa prowadzone w naszym kraju daje pożądane efekty?

Typy zagrożeń

- W sferze gospodarczej

- W sferze ładu społecznego

- W sferze realizacji zasad polityki kadrowej

Propozycje wymiany kadr na poszczególnych szczeblach władzy:

- własny zakład

- władze gminy, miasta

- władze województwa

- władze centralne

Powody postulowania wymiany kadr

- Niekompetencja

- Nieumiejętność kierowania, zarządzania

- Nieefektywność, pozory działania

- Nierzetelne wypełnianie obowiązków

- Prywata, karierowiczostwo, klikowość

- Potrzeba rotacji, trzeba ustąpić miejsca innym

Zainteresowanie polskiej opinii społecznej obradami XXVII Zjazdu Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego

- uważnie śledziłe(a)m jego przebieg

- w miarę uważnie słuchałe(a)m, czytałe(a)m o nim

- mam o nim jedynie ogólne informacje

- nie przejawiałe(a)m zainteresowania

- nic o Zjeździe nie wie

Zainteresowanie Zjazdem a przynależność społeczno-polityczna

- Członkowie PZPR

- Członkowie innych organizacji

- Nie należący do organizacji /tabela/

Zainteresowanie Zjazdem według wieku badanych /wykres/

Wpływ Zjazdu na:

- sytuację w  ZSRR

- sytuację w  krajach socjalistycznych

- sytuację w  Polsce

- na stosunki Wschód-Zachód /tabela/

1. Ocena źródeł i rozmiarów marnotrawstwa

Określenia marnotrawstwa:

- ogromne

- powszechne

- średnie

- zło

- bałagan

- niegospodarność

- plaga

- sabotaż

- bezmyślność

- niedbalstwo

/tabela: pracownicy przemysłu, nauczyciele/

Źródła marnotrawstwa

- Wadliwy mechanizm ekonomiczny, nie zachęcający do zwalczania marnotrawstwa

- Niewyniesienie nawyków z domu rodzinnego

- Niedostatki organizacyjne i brak kontroli wykonawców

- Brak właściwego klimatu społecznego dla potępienia marnotrawstwa

- Niedopracowane, wadliwe technologie produkcji

- Obserwacje, że nie sposób znacząco poprawić swoją sytuację materialną przez oszczędzanie

- Nadmierna rozbudowa administracji przedsiębiorstw

- Zły stosunek do pracy pozbawiony obawy o bezrobocie

- Eksport najlepszych wyrobów za granicę

- Nacjonalizacja przedsiębiorstw i brak ich prywatnego właściciela

- Nadmierne zapasy w gospodarstwach domowych

- Oczekiwanie na niebiańską nagrodę

/tabela: pracownicy przemysłu, nauczyciele/

Ocena aktualnej sytuacji gospodarczej w kraju

- Dobra

- Dość dobra

- Ani dobra, ani złą

- Zła

- Bardzo zła

- Trudno powiedzieć

/tabela: pracownicy przemysłu, nauczyciele/

2. Zwalczanie marnotrawstwa poprzez oszczędzanie

Przyczyny braku powszechnego nawyku oszczędzania

- Niewyniesienie nawyków oszczędzania z domu i szkoły

- Mechanizm ekonomiczny nie wymusza oszczędzania

- Narodowa tradycja "zastaw się a postaw się"

- Zbyt dużo do powiedzenia w gospodarce ma polityka

- Zbyt często dorobek materialny całych pokoleń był niszczony przez kataklizmy dziejowe

- Przez oszczędzanie nikt się jeszcze nie dorobił

- Żyje się raz, nie ma sensu oszczędzać na niepewną przyszłość

- Inne

- brak danych

Najczęściej używane określenia oszczędności:

- niewielkie

- małe

- porządek

- dobro

- konieczność

- dobrobyt

- rzadkie

- umiarkowane

- potrzebne

- zaradność

/tabela: pracownicy przemysłu, nauczyciele/

Korzyści z oszczędzania w gospodarstwie domowym:

- poprawa stopy życiowej

- zwiększenie budżetu domowego

- zmniejszenie kosztów

- zysk

- nie mam z czego oszczędzać /tabela: pracownicy przemysłu, nauczyciele/

Korzyści z oszczędzania w zakładzie pracy:

- wzrost wynagrodzenia

- więcej towarów

- mniejsze ceny

- więcej energii i materiałów

- poprawa warunków pracy

/tabela: pracownicy przemysłu, nauczyciele/

Korzyści z oszczędzania w gospodarce narodowej:

- poprawa stopy życiowej

- wychodzenie z kryzysu

- lepszy rynek

- wyższy dochód narodowy

/tabela: pracownicy przemysłu, nauczyciele/

Charakterystyka próby

- pracownicy przemysłu

- nauczyciele

Wiele się mówi ostatnio o odnowie moralnej, o zdrowiu moralnym społeczeństwa. Czy Pan(i) zgadza się z tonem (treścią) tych wypowiedzi?

- Tak

- Nie

- Nie mam zdania

Co, Pana(i) zdaniem, jest szczególnie słuszne, wartościowe w wypowiedziach telewizyjnych, radiowych, artykułach prasowych na temat odnowy moralnej, zdrowia moralnego społeczeństwa?

- przeciwdziałanie patologii społecznej

- ważne jest samo dążenie do odnowy moralnej

- zainteresowanie się sprawami moralności społeczeństwa

- propagowanie dobrej, rzetelnej pracy, dyscypliny

- poruszanie spraw ogólnospołecznych, życia codziennego

- wszystkie wypowiedzi na temat są ważne i słuszne

- zajmowanie się problemem wychowania młodego pokolenia

- zainteresowanie problemami opieki społecznej

- poświecenie uwagi sprawom rodziny

- informowanie o wydarzeniach politycznych, społecznych, kulturalnych w kraju

- krytykowanie wykorzystywania uprawnień na stanowiskach kierowniczych do celów prywatnych

- informowanie o sprawach dotyczących Kościoła

- inne wypowiedzi

Co Pana(ią) drażni, oburza w wypowiedziach o odnowie moralnej, zdrowiu moralnym społeczeństwa?

- wiele się mówi, ale nic się nie robi

- propagowanie kłamstwa, tworzenie fikcyjnych problemów

- przekazywanie ogólnikowych, hasłowych treści

- niepowiązanie z życiem codziennym

- nieopracowanie konstruktywnego programu przeciwdziałania negatywnym zjawiskom

- tolerowanie negatywnych zjawisk

- jednostronne ukazywanie problemu, winne jest jedynie społeczeństwo, a nie władza

- pokazywanie jedynie skutków, a nie przyczyn

- niekonsekwentne przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom

- zbytnie generalizowanie negatywnych zjawisk

- niekompetencja, nieprzygotowanie osób przekazujących treści związane z odnową moralną społeczeństwa

- uprawianie złej propagandy

- niewłaściwe argumentowanie przekazywanych treści

- wszystko mnie oburza

- pomijanie Kościoła w procesie odnowy moralnej

- niewłaściwe rozwiązania prawne

- ogólnie negatywne wypowiedzi

- zbytni rygoryzm prawa

- inne odpowiedzi

Rodzaje reakcji na podwyżki

- Oburzenie

- Rezygnacja

- Obojętność

- Zrozumienie /tabela: ogół społeczeństwa, reakcje własne/

Stwierdzenia dotyczące podwyżek

- Podwyżka jest kosztem, który poniesiemy teraz, aby w przyszłości było lepiej

- Podwyżka jest naturalnym skutkiem sytuacji gospodarczej kraju

- Podwyżka jest ceną, którą zapłaci społeczeństwo z winy rządu /tabela wg badań XII‘83, IV‘86/

Ocena sytuacji gospodarczej

- Dobra i dość dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła i bardzo zła

- Trudno powiedzieć /tabela wg badań XII‘85, IV‘86/

Ocena sytuacji politycznej

- Dobra i dość dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła i bardzo zła

- Trudno powiedzieć /tabela wg badań XII‘85, IV‘86/

1. Charakterystyka badanych

Przynależność społeczno-polityczna

- PZPR

- SD

- ZSL

- Organizacje młodzieżowe

- Związki zawodowe

- Inne

- Nie należę do żadnej organizacji

/tabela : nauczyciele, ogół społeczeństwa/

Zainteresowanie polityką

2. Ocena sytuacji gospodarczo-politycznej i nastrojów społecznych

3. Opinie o systemie społeczno-politycznym

Instytucje i organizacje - czy dobrze służą społeczeństwu, zgodnie z jego interesami

- Sejm

- Wojsko

- Rząd

- Rada Państwa

- Związki zawodowe

- PRON

- PZPR

- Kościół

- MO

- Opozycja polityczna

/tabela: nauczyciele, ogół społeczeństwa, młodzież/

4. Opinie o opozycji

Opinie o strukturach b. "Solidarności"

- Swoją działalnością przyczyniają się do zakłócenia spokoju i porządku społecznego

- Wskazują na błędy władzy i przyczyniają się tym samym do poprawy sytuacji w kraju

- Ich działalność służy interesom wrogów Polski

- Ich koncepcje są niemożliwe do wprowadzenia w życie

- Głoszone przez nich hasła są jedynie parawanem dla działalności antysocjalistycznej

- Mają dobre koncepcje, propozycje, które wprowadzone w życie mogłyby się przyczynić do wyjścia z kryzysu

- Ich działalność nie ma żadnego znaczenia

- Ich działalność utrudnia proces demokratyzacji życia w kraju

- Ich działalność jest przeszkodą w procesie wyprowadzania kraju z kryzysu

- Występują w obronie społeczeństwa, walczą o słuszne, ważne sprawy Polaków

/tabela: nauczyciele, próba ogólnopolska/

Stosunek nauczycieli do działalności podziemia

- Aprobata - same pozytywne stwierdzenia

- Aprobata - brak warunków dla skutecznego działania

- Dystans - koncepcje niemożliwe do wprowadzenia w życie

- Ambiwalencja - pozytywne i negatywne stwierdzenia

- Potępienie - same negatywne stwierdzenia

/tabela/

Ocena aktualnej sytuacji gospodarczej i politycznej - średnia ocen dla poszczególnych grup ze względu na uwikłania ideologiczno-polityczne - wykres

Dezaprobata tezy, ze działalność rządu, PZPR, Kościoła i opozycji służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami - wykres

Opinie o rzeczywistości politycznej w Polsce - średnia dezaprobaty dla poszczególnych grup ze względu na uwikłania ideologiczno-polityczne - wykres

Analiza artykułów prasowych z przełomu 1985/1986 r. , poruszających temat rozporządzenia mającego działać wstecz, a wprowadzającego podwyżkę opłat za mieszkania wykupione niegdyś od państwa.

1. Zainteresowanie X Zjazdem PZPR

Znajomość projektu programu PZPR

- Przeczytałe(a)m dokładnie

- Tylko przeczytałe(a)m

- Mam zamiar przeczytać

- Nie mam zamiaru czytać

/tabela/

Jakie oczekiwania, nadzieje wiąże Pan(i) z X Zjazdem?

- bardzo duże

- duże

- niewielkie

- żadne

/omówienie w tekście/

Zainteresowanie

- przygotowaniami do X Zjazdu PZPR

- przebiegiem obrad XXVII Zjazdu KPZR

/tabela/

2. "Potwór w smokingu"

W tym samym sondażu telefonicznym były też pytania dotyczące numeru "Polityki", w którym zamieszczono podane przez Jerzego Urbana fragmenty książki pt. "Umierający i zmartwychwstali" wydanej w podziemiu. Artykuł nosił tytuł "Potwór w smokingu".

1. Samorząd a struktura organizacyjna przedsiębiorstwa

2. Wielkość przedsiębiorstwa

3. Uspołecznienie systemu zarządzania

4. Struktura organów samorządu

5. Strategia administracji gospodarczej

1. Ograniczenie samodzielności decyzyjnej rady

2. Ograniczenie dostępu do informacji

3. Taktyka działań biurokratycznych

6. Na rozdrożu

Omówienie publicystyki, wypowiedzi prasowych ekonomistów na temat sytuacji gospodarczej, reformy gospodarczej w Polsce. Analiza obejmuje prasę z końca 1985 r. i pierwszego kwartału 1986 r.

1. Postrzeganie problemów społecznych a doświadczenia z kampanii wyborczej

Zadania dla Sejmu na najbliższy okres:

- działalność legislacyjno-kontrolna

- gospodarka

- sprawy socjalno-bytowe

- rolnictwo

- ochrona środowiska

- sprawy polityczne

- ład społeczny i porządek prawny

/wykres/

Problemy najczęściej krytykowane na spotkaniach przedwyborczych:

- ochrona środowiska

- sytuacja mieszkaniowa

- służba zdrowia

- polityka rolna

- zaopatrzenie rynku

- wzrost cen

- działalność administracji szczebla podstawowego

- reforma gospodarcza

- ordynacja wyborcza, przebieg kampanii

- działalność władz centralnych

- warunki pracy w zakładach

- stosunki władza - społeczeństwo

- sposób informowania społeczeństwa

- sytuacja międzynarodowa

/wykres/

2. Ocena polityki gospodarczej i preferowane modele zarządzania gospodarką

Postulowane modele zarządzania gospodarką:

- model etatystyczny - państwo rozpoznaje potrzeby a następnie zobowiązuje przedsiębiorstwa do produkowania tego, co potrzebne

- model rynkowy - przedsiębiorstwa mają pełną swobodę działania i produkują to, co ludziom jest potrzebne

- brak danych

/wykres/ oraz /wykres wg przynależności do organizacji społeczno-politycznych/

3. Szanse osiągnięcia porozumienia narodowego

Postrzeganie przeszkód w osiąganiu porozumienia narodowego:

- istnieją

- nie istnieją

- trudno powiedzieć

/wykres wg przynależności do organizacji społeczno-politycznych/

Przeszkody w realizowaniu koncepcji porozumienia narodowego

- aktywność sił wrogich

- błędy władzy

- brak jedności społeczeństwa

- zmęczenie kryzysem

/wykres/

4. Orientacje polityczne posłów

Warunki niezbędne dla szybszego wyjścia z kryzysu:

- dobra praca

- dyscyplina społeczna

- pozytywne cechy charakteru

- aktywność społeczna

- zaufanie do władzy, jedność

/wykres/

5. Typologia motywacji uczestnictwa posłów w życiu politycznym

Postrzegane powody wysunięcia na kandydata

- aktywność społeczno-polityczna i zawodowa posła

- zalety osobiste posła

- "wynikało to z klucza", przypadek

- doświadczenie poselskie z poprzedniej kadencji

/wykres/

Motywy wyrażenia zgody na kandydowanie:

- chęć służenia Polsce i społeczeństwu

- osobiste wyróżnienie, zaspokojenie osobistych ambicji

- dyscyplina organizacyjna

- możliwości kontynuacji działalności na wyższym szczeblu

- chęć sprawdzenia się, zdobycia nowych doświadczeń

/wykres/

6. Skład społeczny badanych

Analiza artykułów prasowych na temat aktualnej polityki kadrowej.

1. Strategia czy przypadek?

Czy polityka kadrowa jest prowadzona w sposób planowy?

- Tak

- Nie

- Nie wiem /tabela wg grup społeczno-zawodowych/

Stopień akceptacji twierdzeń o zasadach stosowanych w polityce kadrowej na szczeblu zakładu pracy, instytucji

- Przeglądy kadrowe służą rzeczywistej selekcji pracowników

- Tworzenie rezerwowej kadry na stanowiska kierownicze jest działaniem pozornym, bo i tak się tych ludzi nie awansuje

- Degradacja czy awans nie mają nic wspólnego ze sprawnością i kompetencjami, decydują o tym przypadkowe okoliczności

- Ktoś, kto raz został kierownikiem, nawet jeśli się nie sprawdza, to go raczej awansują niż degradują

- Dobór kadr jest podporządkowany przede wszystkim sprawności, efektywności decyzji i działań w każdej sferze

- Kadry kierownicze dobiera się tak, aby zagwarantować nienaruszalność ustroju /tabela wg odpowiedzi: zdecydowanie tak, raczej tak, trudno powiedzieć, raczej nie, zdecydowanie nie/

Kto decyduje o awansie na stanowisko kierownicze?

- szef instytucji

- bezpośredni przełożony

- organizacja partyjna

- samorząd pracowniczy

- ktoś ważny spoza instytucji

- inne odpowiedzi

Realizacji czyich interesów sprzyjają zasady doboru kadry kierowniczej?

- narodu

- klasy robotniczej

- PZPR

- sprawujących obecnie władzę

- resortu, branży

- społeczności lokalnej

- zakładów pracy

Czy polityka kadrowa daje pożądane efekty?

- zdecydowanie tak

- częściowo tak

- zdecydowanie nie

- nie wiem

2. Cechy decydujące o awansie

Cechy:

- Wykształcenie

- Wiedza zawodowa, fachowość

- Doświadczenie zawodowe

- Pracowitość, rzetelne wykonywanie powierzonych zadań

- Lojalność wobec przełożonych

- Umiejętność współżycia z ludźmi

- Zdolności organizatorskie

- Samodzielność

- Umiejętność podejmowania decyzji

- Właściwa postawa ideowo-polityczna

- Aktywność w organizacji partyjnej

- Opieranie się na znajomościach, układach

Jakie cechy w sposób drastyczny mogą utrudniać awans?

- Brak kompetencji, głupota

- Ukrywanie własnego zdania

- Dążenie do awansu za wszelką cenę

- Uniżoność

- Uczciwość

- Stanowczość

Najczęściej postulowane cechy bezpośredniego zwierzchnika:

- wiedza

- doświadczenie

- wykształcenie

- uczciwość

- umiejetność podejmowania decyzji

- zdolności organizatorskie

- umiejętność współżycia z ludźmi

- samodzielność

3. Czy ludzie chcą obejmować stanowiska kierownicze?

1. Podmioty polityki kadrowej

2. Kryteria awansu

Stosowanie kryteriów awansu w opinii badanych grup:

- lojalność służbowa i polityczna: dobre stosunki z przełożonymi, znajomości i układy, przynależność do partii, przynależność do związków

- kryterium kwalifikacji formalnych: staż pracy, wykształcenie

- efektywność pracy: jakość pracy, wydajność pracy, chęć wykonywania dodatkowych zadań, talenty organizatorskie

3. Stanowisko pracy a przynależność partyjna

Kryterium awansu

- Wydajność pracy

- Jakość pracy

- Chęć wykonywania dodatkowych zadań

- Przynależność do partii

- Przynależność do związków zawodowych

- Dobre stosunki z przełożonymi

- Staż pracy

- Talenty organizatorskie

- Wykształcenie

- Znajomości i układy

/tabela: robotnicy, mistrzowie, kierownicy/

4. Reforma a kryteria awansu

5. Ocena efektów decyzji kadrowych

Skuteczność decyzji kadrowych w opinii badanych grup:

- zatrudnienie zgodnie z kwalifikacjami

- awansowanie najlepszych na stanowiska kierownicze

- odwoływanie osób niekompetentnych ze stanowisk kierowniczych

Wnioski

Opinie o kosztach nauki

- Jest bezpłatna

- Nie jest bezpłatna

- Brak zdania

/tabela wg typów szkół/ oraz /tabela wg sytuacji materialnej rodziny/ oraz /tabela wg oceny 40-lecia Polski Ludowej/

Jakie koszty ponosi Pan(i) w związku z nauką i wykształceniem dziecka/dzieci?

- Zakup książek, zeszytów i pomocy szkolnych

- Składki na komitet rodzicielski

- Opłaty za wycieczki szkolne

- Opłaty za imprezy kulturalne organizowane przez szkołę

- Opłaty za naukę języków obcych

- Opłaty za korepetycje

- Składki z okazji imienin nauczycieli

- Prezenty dla nauczycieli z okazji "Dnia nauczyciela" i zakończenia roku szkolnego

- Inne koszty (jakie?)

/omówienie w tekście/

1. Dane społeczno-demograficzne o przebadanej zbiorowości

2. Kryzys wychowania - zagrożenie czy stan faktyczny

Czy według nauczycieli można mówić o kryzysie wychowania młodzieży?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno mi powiedzieć

Źródła kryzysu wychowania młodzieży

- Brak spójnej koncepcji modelu wychowania ze strony wszystkich instytucji wychowujących

- Kryzys gospodarczy

- Kryzys moralny społeczeństwa

- Rodzina

- Obniżenie rangi społecznej zawodu nauczyciela

- Konflikt społeczno-polityczny

- Polityka władz

- Brak wpływu środowiska nauczycielskiego na decyzje dotyczące programu i metod nauczania

- Środki masowego przekazu

- Szkoła

- Organizacje młodzieżowe

- Nauczyciele

- Oddziaływanie opozycji politycznych na młodzież

- Kościół, księża

3. Opinie o młodzieży i jej wychowaniu

O młodym pokoleniu można powiedzieć:

- tyle samo dobrego, co złego

- więcej dobrego niż złego

- więcej złego niż dobrego

Zjawiska charakteryzujące środowisko młodzieżowe

- Konsumpcyjny model życia, kult pieniądza

- Brak wartości ideowych

- Nałogowe palenie papierosów

- Zanik aspiracji życiowych

- Znieczulica wobec spraw innych ludzi

- Brak szacunku do tradycji

- Brak szacunku dla nauczycieli

- Bezkrytyczne przyjmowanie wzorów życia od młodzieży zachodniej

- Cynizm, pogarda dla ogólnie uznawanych wartości

- Brak szacunku dla rodziców

- Snobizm

- Tendencje do izolowania się od świata ludzi dorosłych - tworzenie własnego systemu wartości, podkultury młodzieżowej

- Bezkrytyczne stosowanie się do wymogów mody młodzieżowej /"szpanerstwo"/

- Pijaństwo

- Zbytnia swoboda seksualna

- Uleganie naciskom gangów młodzieżowych

- Narkomania

4. Wpływ szkoły i innych instytucji wychowujących na kształtowanie cech i postaw życiowych oraz poglądów politycznych młodzieży

Największy wpływ na wychowanie młodych ludzi nauczyciele przypisują następującym instytucjom:

- Rodzice, dom rodzinny

- Szkoła

- Rówieśnicy, koledzy, przyjaciele

- Środki masowego przekazu

- Księża, katecheci, Kościół

- Harcerstwo

- Inne organizacje młodzieżowe

- Dziadkowie

Instytucje i osoby, które zdaniem badanych w bardzo dużym stopniu wpływają na kształtowanie poglądów młodzieży:

- Rodzice

- Rodzina

- Rówieśnicy, koledzy

- Nauczyciele

- Szkoła

- Księża, Kościół

- TV

- Radio

- Prasa

- Harcerstwo, ZSMP, ZMW

- Audycje rozgłośni zagranicznych

- Opozycja polityczna

- Publikacje nielegalne

- Inne organizacje młodzieżowe

5. Postulowany model pracy szkoły

Czy zgadza się Pan(i) z następującymi stwierdzeniami dotyczącymi kierunków pracy szkoły?

- Nauczyciele powinni mieć większy wpływ na tworzenie programu nauczania

- szkoła powinna przede wszystkim rozwijać inicjatywę uczniów

- Zadaniem szkoły powinno być przede wszystkim premiowanie umiejętności samodzielnego myślenia

- Szkoła powinna zwiększyć dyscyplinę i wymagania wobec uczniów

- Należy ograniczyć ingerencję różnego typu władz w pracę szkoły

- Szkoła powinna uczyć mniej a lepiej

- Zadaniem szkoły powinno być przede wszystkim wychowanie lojalnego obywatela

- Szkoła powinna odstąpić od tradycyjnego systemu wychowania, w większym stopniu rozwijać samorządność uczniów

- Dotychczas stosowane metody dydaktyczne są przestarzałe i wymagają zmian

- Działalność szkoły powinny regulować przede wszystkim przepisy gwarantujące realizację polityki państwa

- Powinno zmniejszyć się dystans między uczniem a nauczycielem, oprzeć się na zasadach pełnego partnerstwa

- Szkoła powinna przejąć więcej funkcji wychowawczych

- Szkołę powinien cechować dystans do codzienności, pewna izolacja od bieżących wydarzeń

- Szkoła powinna przede wszystkim uczyć, a nie wychowywać

Czy dyskusje z lat 1980-1981 przyniosły takie koncepcje pracy szkoły, które należałoby rozwijać?

- tak

- nie

- nie wiem

Gdyby Kościół miał możliwość współdecydowania w sprawach szkolnictwa, to czy sytuacja w tej dziedzinie byłaby lepsza, taka sama czy gorsza?

- lepsza

- taka sama

- gorsza

- trudno powiedzieć

Czy w przyszłości znaczenie nauczyciela

- w procesie nauczania będzie rosło czy malało?

- w procesie wychowania będzie rosło czy malało?

6. Obowiązki i powinności nauczyciela

Czy zgodził(a)by się Pan(i) ze stwierdzeniem, że zawód nauczyciela to zawód szczególny, wymagający powołania?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy Pana(i) zdaniem nauczyciel oprócz obowiązków zawodowych powinien spełniać w społeczeństwie inne jeszcze zadania?

- Tak, powinien

- Może, ale nie jest to konieczne

- Powinien zająć się wyłącznie pracą zawodową

- Inne określenia

Cechy i zachowania konieczne do wykonywania zawodu nauczyciela

- Wysoka kultura osobista

- Krytycyzm wobec niedomogów własnej pracy

- Przygotowanie metodyczne

- Wrażliwość na sprawy innych ludzi

- Nienaganność postawy moralnej

- Wysokim poziom wiedzy ogólnej

- Tolerancja światopoglądowa

- Powołanie do zawodu

- Krytycyzm wobec otaczającej nas rzeczywistości

- Innowacyjność, szukanie nowych rozwiązań dydaktycznych i wychowawczych

- Korzystanie z dóbr kultury

- Lojalność wobec władz

- Wychowanie młodzieży w duchu lojalności i posłuszeństwa wobec władzy państwowej

- Ujawnianie prawdy niezależnie od istniejącej oficjalnie wersji

- Wyższe wykształcenie

- Zaangażowanie w pracy społecznej

- Świecki tryb życia, niemanifestowanie swoich uczuć religijnych

- Neutralność polityczna

- Materialistyczny światopogląd

- Aktywność polityczna

Czy Pana(i) zdaniem obowiązkiem nauczyciela jest - niezależnie od własnych przekonań - wpajanie uczniom lojalności wobec państwa?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy zdarzyło się Panu(i), że w dyskusjach z młodzieżą musiał(a) zachować się Pan(i) niezgodnie z własnymi przekonaniami?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

7. Ocena własnej grupy zawodowej

Czy Pana(i) zdaniem mamy do czynienia ze zjawiskiem stałego pogarszania się "jakości" nauczycieli, obniżania się ich poziomu zawodowego?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

W stosunku do jakiej części środowiska nauczycielskiego niżej wymienione zarzuty uważa Pan(i) za uzasadnione?

- Mała aktywność społeczno-polityczna

- Nadmierna wrażliwość na krytykę środowiska nauczycielskiego

- Brak krytycyzmu wobec niedomogów własnej pracy

- Niecenienie samodzielności myślenia u uczniów

- Nie czują potrzeby doskonalenia swoich kwalifikacji

- Zbyt mała samodzielność myślenia

- Zbyt małe wymagania wobec uczniów, nieegzekwowanie wiedzy

- Niskie kwalifikacje

- Brak przygotowania metodycznego

- Konserwatyzm, negatywne nastawienie wobec innowacji

- Małe zaangażowanie w pracy

- Nie mają predyspozycji do wykonywania zawodu, nie lubią swojej pracy

- Brak lojalności wobec państwa i władzy

- Czerpanie korzyści materialnych (prezenty, gratyfikacje materialne, "korepetycje")

Czy Pana(i) zdaniem większość nauczycieli w wystarczającym stopniu:

- jest zaangażowana w rozwiązywanie problemów szkolnictwa

- wywiązuje się ze swoich obowiązków dydaktyczno-wychowawczych

8. Sytuacja zawodowa nauczycieli

Czy obecnie stosowany system oceny pracy nauczycieli motywuje ich do lepszej pracy?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Kto najbardziej obiektywnie ocenia wyniki pracy nauczyciela?

- Uczniowie

- Dyrektor szkoły

- Sam nauczyciel

- Nauczyciele metodycy

- Inni nauczyciele

- Rodzice

- Władze oświatowe

- Środki masowego przekazu

- Władze polityczne

Kto jest najbardziej niesprawiedliwy w ocenie pracy nauczyciela?

- Rodzice

- Środki masowego przekazu

- Władze oświatowe

- Władze polityczne

- Uczniowie

- Inni nauczyciele

- Dyrektor szkoły

- Nauczyciele metodycy

- Sam nauczyciel

W jakim stopniu niżej wymienione instytucje i osoby ingerują w pracę nauczyciela?

- Dyrektor szkoły

- Kuratorium oświaty

- Inspektor oświaty

- Centralne władze państwowe

- Rodzice

- Szkolna organizacja partyjna

- Inni nauczyciele

- Terenowe władze administracyjne

- Komitet rodzicielski

- Kościół, księża

Czy nauczycielom potrzebna jest większa samodzielność w doborze metod dydaktyczno-wychowawczych?

- Tak

- Nie

Zdaniem nauczycieli wykonywana przez nich praca:

- jest interesująca

- jest zgodna z wyuczonym zawodem

- daje poczucie przydatności i użyteczności

- daje zadowolenie, satysfakcję

- pozwala odpowiednio wykorzystać posiadaną wiedzę

- jest sprawiedliwie oceniana przez przełożonych

- daje możliwość samodzielnego działania

- daje możliwość awansu

Ocena sytuacji nauczycieli w porównaniu z przedstawicielami innych zawodów inteligenckich

Aspekty sytuacji zawodowej:

- Użyteczność społeczna

- Samodzielność w pracy

- Zakres odpowiedzialności

- Poważanie społeczne

- Warunki pracy

- Uciążliwość pracy

- Możliwość awansu

- Wynagrodzenie

9. Opinie o rzeczywistości społeczno-politycznej kraju

Ocena dorobku 40-lecia Polski Ludowej

- więcej korzyści niż strat

- i korzyści i straty

- więcej strat niż korzyści

- trudno powiedzieć

Czy działalność niżej wymienionych instytucji, organizacji i grup dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami?

- Sejm

- Wojsko

- Rząd

- Rada Państwa

- Związki Zawodowe

- PRON

- PZPR

- Kościół

- MO i resort spraw wewnętrznych

- Opozycja polityczna

/nauczyciele, ogół Polaków/

Rzeczywistość społeczno-polityczną naszego kraju charakteryzują:

- Tolerancja światopoglądowa

- Silna władza centralna, decydująca o wszystkich sprawach

- Gwarantowanie i przestrzeganie swobód obywatelskich

- Niezgodność głoszonych teorii z praktyką

- Znaczny rozwój różnych form samorządności

- Demokratyczne sprawowanie władzy

- Równe szanse życiowe niezależnie od światopoglądu

- Wpływ ogółu obywateli na rządzenie państwem

- Brak większych różnic w poglądach politycznych obywateli

- Gwarantowanie wszystkim obywatelom przyzwoitego standardu życia

- Istnienie silnej opozycji politycznej

Ocena ogólnej sytuacji gospodarczej

Ocena ogólnej sytuacji politycznej

- Dobra

- Ani dobra, ani zła

- Zła

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy władze rzeczywiście podejmują działania mające zapobiec nawrotom kryzysów, z jakimi mieliśmy do czynienia w przeszłości?

- Tak, są liczne dowody na to

- W zasadzie tak, ale zbyt wolno, są liczne braki w tym działaniu

- Nie, działalność jest powierzchowna, stosuje się stare metody

- Nie podejmują żadnych działań

Czy uważa Pan(i), że w chwili obecnej możemy powiedzieć, iż w Polsce zakończył się konflikt polityczny?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy różnice w poglądach politycznych nauczycieli są przyczyną podziałów tego środowiska?

- Tak

- Nie

- Trudno powiedzieć

Czy w chwili obecnej w Polsce mamy możliwość wypowiadania swoich sądów o polityce władz?

- Tak i nasze opinie są poważnie traktowane

- Tak, ale nasze opinie lekceważy się

- Nie, ogranicza się możliwość wyrażania krytycznych opinii

- Nie, całkowicie umożliwia się wyrażanie krytycznych opinii

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy w okresie 1980-1981 miał(a) Pan(i) poczucie wpływu na to, co działo się w kraju?

- Liczono się ze zdaniem takiego człowieka jak ja

- Niewiele liczono się ze zdaniem takiego człowieka jak ja

- Nikt nie liczył się ze zdaniem takiego człowieka jak ja

- Trudno powiedzieć

Czy tacy ludzie jak Pan(i) mają wpływ na:

- sytuację polityczną kraju

- tworzenie programu nauczania

- sytuację swojej grupy zawodowej

- rozwiązywanie spraw swojego miejsca zamieszkania

- działalność ZNP

- zarządzanie i kierowanie szkołą

- działalność organizacji młodzieżowych w szkole

- wychowanie młodzieży

Opinie nauczycieli o opozycji

1. Swoją działalnością przyczyniają się do zakłócenia spokoju i porządku społecznego

2. Wskazują na błędy władzy i przyczyniają się tym samym do poprawy sytuacji w kraju

3. Ich działalność służy interesom wrogów Polski

4. Ich koncepcje są niemożliwe do wprowadzenia w życie

5. Głoszone przez nich hasła są jedynie parawanem dla działalności antysocjalistycznej

6. Mają dobre koncepcje, propozycje, które wprowadzone w życie mogłyby się przyczynić do wyjścia z kryzysu

7. Ich działalność nie ma żadnego znaczenia

8. Ich działalność utrudnia proces demokratyzacji życia w kraju

9. Ich działalność jest przeszkodą w procesie wyprowadzania kraju z kryzysu

10. Występują w obronie społeczeństwa, walczą o słuszne, ważne sprawy Polaków

/nauczyciele, ogół Polaków/

Czy powinno karać się osoby prowadzące antyustrojową działalność polityczną?

- Tak i powinny to być kary surowsze niż dotychczas

- Tak i powinny to być kary takie jak dotychczas

- Tak, ale powinny to być kary łagodniejsze niż dotychczas

- W ogóle nie powinno się karać

/nauczyciele, ogół Polaków/

Ocena nastroju społeczeństwa polskiego u progu nowego, 1986 roku:

- Ogólne odprężenie i zadowolenie z postępującej normalizacji życia w kraju

- Pewne odprężenie i zadowolenie, że jest trochę lepiej

- Apatia, rezygnacja, pogodzenie się z losem

- Lęk, obawa, co przyniesie przyszłość, niepewność jutra

- Ogólne niezadowolenie, brak wiary w jakąkolwiek poprawę

Czy nowy rząd będzie lepszy od poprzedniego?

- Lepszy

- Taki sam

- Gorszy

- Może lepszy, może gorszy

- Trudno powiedzieć

/nauczyciele, ogół Polaków/

Skąd dzieci czerpią informacje o procesach politycznych w Polsce:

- środki masowego przekazu (telewizja, radio, prasa)

- od rodziców

- ze szkoły

- od grup rówieśniczych

/omówienie w tekście/

Zestawienie ocen znaczenia wybranych cech i wartości dla rodziców, jak i wpływu szkoły na ich kształtowanie wśród dzieci. Cechy postawy życiowej:

- uczciwość i prawdomówność

- solidność i odpowiedzialność w pracy (nauce)

- odwaga w wypowiadaniu i obronie własnego zdania

- miłość i przywiązanie do ojczyzny

- szacunek dla państwa i władzy

- aprobata ustroju socjalistycznego

- ukształtowanie naukowego, świeckiego poglądu na świat

- rzetelne wykonywanie praktyk religijnych

/tabela/

Ogólna ocena szkoły jako instytucji kształtującej i wychowującej:

- poziom kwalifikacji zawodowych i wiedzy ogólnej nauczycieli

- sposób podejścia do dzieci i umiejętność przekazywania wiedzy

- uczciwość i sprawiedliwość nauczycieli

- zainteresowanie wychowawców problemami ucznia

- warunki materialne szkoły

/omówienie w tekście/

Pytanie otwarte dotyczące:

* zalet szkoły:

- wysoki poziom nauczania

- dobrzy nauczyciele

- dobre warunki nauki

- prawidłowa opieka wychowawcza

- dobre metody nauczania, zaangażowani nauczyciele, dobra organizacja pracy szkoły

* wad szkoły:

- złe warunki nauki

- zmianowość zajęć lekcyjnych

- małe zainteresowanie problemami uczniów

- słaba dyscyplina

- niemoralna postawa nauczycieli

- niesprawiedliwość i tendencyjność w ocenianiu uczniów

Do kogo zwrócilibyśmy się o pomoc w przypadku zagrożenia dziecka narkomanią:

- do pedagoga (psychologa) szkolnego

- do wychowawcy klasy

- do współmałżonka

/omówienie w tekście/

Publikacja zawiera analizę artykułów z prasy ogólnopolskiej i lokalnej dotyczących stanu szkolnictwa.

1. Diagnoza:

- stan bazy materialnej szkolnictwa

- kadra nauczycielska

- model kształcenia i wychowania

2. Perspektywy

Ocena kierunku zmian w warunkach życia ludności w Polsce:

- polepszenie

- bez zmian

- pogorszenie

- brak opinii /tabela wg badań XII‘84, VI‘85, X‘85/

Kierunek zmian a oceny sytuacji materialnej rodziny (retrospektywne, prognostyczne):

- poprawa

- bez zmian

- pogorszenie /tabela/

Ocena sytuacji materialnej rodziny:

- bardzo zła

- zła

- raczej zła

- średnia, przeciętna

- dość dobra

- bardzo dobra /tabela wg badań X‘85, XII‘85/

Przedmiot oceny:

- warunki materialne:

- dobre

- przeciętne

- złe

- trudno powiedzieć /tabela wg badań XII‘84, XII‘85/

- sytuacja gospodarcza

- dobra

- przeciętna

- zła

- trudno powiedzieć /tabela wg badań XII‘84, XII‘85/

- sytuacja polityczna

- dobra

- przeciętna

- zła

- trudno powiedzieć /tabela wg badań XII‘84, XII‘85/

W tekście omówiono tematy:

- reakcja na wzrost cen

- przyczyny wzrostu cen

- propozycje i postulaty dla gen. W. Jaruzelskiego

- poglądy polityczne

- stosunek do wyborów i zamiary wyborcze

- zainteresowanie polityką

- demokracja

- sprawiedliwość społeczna

Stosunek państw zachodnich do Polski:

- dobry

- ani dobry, ani zły

- trudno powiedzieć /tabela wg badań III‘85, XII‘85/

Prognozy w różnych dziedzinach:

- zaopatrzenie rynku w artykuły przemysłowe

- zaopatrzenie rynku w artykuły spożywcze

- sytuacja materialna ludności

- organizacja pracy w zakładach

- wielkość produkcji przemysłowej

- ogólna sytuacja gospodarcza

- sytuacja mieszkaniowa

- demokratyzacja życia społeczno-politycznego, przestrzeganie swobód i wolności obywatelskich

- zaufanie społeczeństwa do władz centralnych

- praca urzędów - organów administracji państwowej

- spokój społeczny - wygaszanie konfliktów społecznych

- poprawa nastrojów społeczeństwa

- stosunki państwo - Kościół

- ogólna sytuacja polityczna

- znaczenie Polski na arenie międzynarodowej /tabela/

OPINIE O ZMIANACH W SKŁADZIE NAJWYŻSZYCH WŁADZ PAŃSTWOWYCH

Opinie o zmianach kadrowych:

- zostały przeprowadzone, aby wprowadzić do rządu nowe osoby z nowymi pomysłami, koncepcjami

- zostały przeprowadzone dla zwiększenia udziału w rządzie specjalistów, ekonomistów, osób mających doświadczenie w sprawach gospodarczych

- są objawem demokratyzacji życia politycznego w Polsce i postrzegania zasady rotacji na stanowiskach kierowniczych

- były podyktowane tym, że politycy dobrze działający w warunkach kryzysowych nie zawsze sprawdzają się w warunkach normalnych

- są wynikiem rozgrywek różnych ugrupowań w ramach władzy

- zostały przeprowadzone dla odwrócenia uwagi społeczeństwa od dokuczliwych problemów codziennego życia /tabela/

SPOŁECZEŃSTWO O GEN. W. JARUZELSKIM

Największe osiągnięcia rządu gen. W. Jaruzelskiego:

- zapobieżenie wojnie bratobójczej

- przezwyciężenie konfliktów własnymi siłami Polaków

- zahamowanie rozpadu gospodarki

- poprawa pozycji Polski w obozie socjalistycznym

- zachowanie suwerenności Polski

- odbudowa dobrych stosunków i sojuszy Polski

- wprowadzenie reformy gospodarczej

- umocnienie suwerenności Polski

- kontynuacja kursu odnowy i reform mimo niesprzyjających warunków

- poprawa pozycji Polski na arenie międzynarodowej /tabela/

Niepowodzenia rządu gen. W. Jaruzelskiego

Sprawy polityczne:

- wprowadzenie stanu wojennego, ograniczenie swobód obywatelskich i brak jedności społecznej

- brak zaufania do rządu i społecznego poparcia dla niego

Sprawy gospodarcze:

- zła polityka gospodarcza, brak oznak wychodzenia z kryzysu

- pogorszenie się sytuacji materialnej ludności

Inne wypowiedzi:

- niedomagania w pracy rządu, brak konsekwencji w jego działaniu i niewłaściwa polityka kadrowa

- nie miał znaczących niepowodzeń

- trudno mi powiedzieć, nie wiem /tabela/

Dokonania rządu w poszczególnych dziedzinach życia gospodarczego i politycznego:

Gospodarcze:

- zaopatrzenie rynku w artykuły spożywcze

- zaopatrzenie rynku w artykuły przemysłowe

- wielkość produkcji przemysłowej

- organizacja pracy w zakładzie

- sytuacja materialna ludności

- sytuacja mieszkaniowa

Polityczne:

- spokój społeczny

- poprawa nastrojów społeczeństwa

- stosunki państwo - Kościół

- zaufanie społeczeństwa do władz centralnych

- demokratyzacja życia społeczno-politycznego

Inne:

- praca urzędów-organów administracji /tabela wg oceny: poprawa, bez zmian, pogorszenie, trudno powiedzieć/

NADZIEJE I OCZEKIWANIA ZWIĄZANE Z POWOŁANIEM NOWEGO RZĄDU

Negatywne zjawiska hamujące rozwój Polski, którymi powinien zająć się rząd:

- problemy szeroko rozumianej patologii społecznej

- sprawy w zakresie organizowania i zarządzania gospodarką i administracją

- problemy dotyczące relacji władza - społeczeństwo

- zjawiska dotyczące zachowań społecznych wobec władzy i własności społecznej

Stosunek do działalności podziemia:

- bezwzględna aprobata, postrzeganie jako siły, która może przyczynić się do poprawy sytuacji

- względna aprobata - przyczynia się do korygowania błędów władzy

- potencjalna aprobata - niedostrzeganie walorów, sam fakt istnienia struktur podziemnych przyczynia się do korygowania błędów władzy

- bezwzględna aprobata, a zarazem lekceważenie

- bezwzględna aprobata i ambiwalencja

- potencjalna aprobata, a zarazem lekceważenie

- potencjalna aprobata i ambiwalencja

- lekceważenie - działalność bez znaczenia, program nierealny

- lekceważenie i potępienie

- potępienie - postrzeganie samych negatywnych konsekwencji

/tabela/

Czy Pana(i) zdaniem działalność wymienionych niżej instytucji i grup dobrze służy społeczeństwu i jest zgodna z jego interesami? [pytanie traktowane jako wskaźnik zaufania]

- wojsko

- Kościół

- Sejm

- rząd, Rada Ministrów

- Rada Państwa

- związki zawodowe

- ZSL

- PRON

- MO

- PZPR

- SD

- opozycja polityczna

/tabela: procentowe wskaźniki zaufania i nieufności wg badań VI‘85, XII‘85/

Często na co dzień używamy sformułowania, że ktoś cieszy się naszą większą lub mniejszą sympatią. Gdyby poproszono Pana(ią) o wyrażenie właśnie takiego osobistego stosunku do wymienionych niżej działaczy państwowych, partyjnych, ludzi związanych z Kościołem, b. "Solidarnością", to jak by Pan(i) określił(a) stopień swojej sympatii do nich?

- K. Barcikowski

- Z. Bujak

- J. Czyrek

- J. Dobraczyński

- J. Glemp

- W. Jaruzelski

- C. Kiszczak

- Z. Komender

- R. Malinowski

- Z. Messner

- A. Miodowicz

- M. Orzechowski

- M. Rakowski

- A. Siwak

- L. Wałęsa

/tabela wg deklarowanej sympatii, antypatii, nieznajomości/

OCENA MINIONEGO ROKU I PRZEWIDYWANIA CO DO ROKU 1986

Tabela - zależność między ocenami roku 1985 a przewidywaniami co do roku 1986

OCENA SYTUACJI POLITYCZNEJ

Ogólna ocena sytuacji politycznej:

- dobra

- ani dobra, ani zła

- zła

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań XII ‘84, XII ‘85/

Jakie sprawy, zjawiska miał(a) Pan(i) na myśli tak oceniając sytuację polityczną?

/w tekście/

Czy uważa Pan(i), że w chwili obecnej możemy powiedzieć, iż w Polsce zakończył się konflikt polityczny?

- Tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Nie

- Trudno mi powiedzieć

/w tekście/

OCENA NASTROJÓW SPOŁECZNYCH

OCENA SYTUACJI GOSPODARCZEJ KRAJU

Ogólna ocena sytuacji gospodarczej:

- dobra

- ani dobra, ani zła

- zła

- trudno powiedzieć

/w tekście/

Jakie sprawy, zjawiska miał(a) Pan(i) na myśli tak oceniając sytuację gospodarczą?

/w tekście/

Ludziom w Polsce żyje się:

- dobrze

- niezbyt dobrze

- źle

- trudno powiedzieć

/tabela wg badań XII ‘84, XII ‘85/

ZAINTERESOWANIE SZCZYTEM GENEWSKIM

OCENA REZULTATÓW SPOTKANIA

KREATORZY RADZIECKIEJ I AMERYKAŃSKIEJ POLITYKI ZAGRANICZNEJ

OCENA AKTUALNEJ SYTUACJI MIĘDZYNARODOWEJ

Przedmiot oceny:

- stosunki Wschód - Zachód

- sytuacja międzynarodowa

/tabela/

Przedmiot oceny:

- stosunek do Polski państw socjalistycznych

- stosunek do Polski państw zachodnich

/tabela/

Częstość występowania emocjonalno-motywacyjnych stanów świadomości ekonomicznej w badanych grupach społeczno-zawodowych (robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci):

- poczucie niezależności

- poczucie bezpieczeństwa

- wyczekiwanie

- niepewność

- rozgoryczenie

- frustracja

- zobojętnienie

/tabela/

Ocena aktualnej, własnej sytuacji ekonomicznej (robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci)

Przedmiot i stopień oceny:

* własna sytuacja ekonomiczna:

- bardzo dobra

- dobra

- średnia

- zła

- bardzo zła

* przewidywane zmiany własnej sytuacji materialnej w najbliższej przyszłości:

- ulegnie poprawie

- pogorszy się

- nie ulegnie zmianie

- trudno powiedzieć

* sytuacja materialna własnej rodziny w porównaniu z innymi rodzinami:

- lepsza

- gorsza

- taka sama

/tabela/

Jakie sposoby i zasady postępowania w obecnych warunkach gwarantują powodzenie?

- praca na własny rachunek

- wyjazdy zagraniczne

- praca w firmach polonijnych

- omijanie prawa, cwaniactwo, spryt, spekulacja, kumoterstwo, egoizm, bezwzględność, nieuczciwość

- pracowitość, uczciwa, rzetelna i wydajna praca, sumienność , oszczędność

- dodatkowe zarobkowanie

- praca w popłatnym lub preferowanym zawodzie (np. górnik)

- wysokie stanowisko

/tabela - robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci/

Jakimi zasadami powinien się kierować człowiek w życiu, aby osiągnąć powodzenie?

- powszechne normy etyczne i moralne (uczciwość, odpowiedzialność)

- cechy charakteru (ambicja, silna wola)

- zasady ethosu pracy (pracowitość, rzetelność)

- zalety rozumu (rozwaga, rozsądek)

- patologiczne normy społeczne (egoizm, przebiegłość, spryt)

/tabela - robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci/

Co Pan(i) ceni najbardziej w pracy, co w pracy jest najważniejsze?

- wysokość zarobków

- możliwość awansowania

- przekonanie o społecznej użyteczności pracy

- możliwość robienia tego, co nas interesuje

- dobre stosunki z przełożonymi

- możliwość nauczenia się czegoś nowego

- dobre stosunki między ludźmi

- możliwość sprawdzenia swoich zdolności i umiejętności

/tabela - robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci/

Co powinno decydować o wysokości zarobków?

Czynniki:

- wykształcenie

- stanowisko, funkcja

- charakter pracy

- talent, zdolności

- rodzaj wykonywanej pracy, zawód

- wydajność i jakość pracy

- wysoka specjalizacja zawodowa

/tabela - robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci/

Komu w Polsce powodzi się najlepiej?

Grupy znajdujące się w najlepszej sytuacji:

- prywatna inicjatywa

- spekulanci, kombinatorzy

- ludzie aparatu władzy

- ogrodnicy

- twórcy, artyści

- pracujący za granicą

- górnicy, hutnicy

- wyspecjalizowani lekarze

- ludzie przedsiębiorczy, energiczni

- wojsko, milicja

- kler

/tabela - robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci/

Komu w Polsce powodzi się najgorzej?

Grupy znajdujące się w najgorszej sytuacji:

- emeryci

- przeciętni robotnicy

- ciężko, uczciwie pracujący

- rodziny wielodzietne

- niżsi urzędnicy

- młoda inteligencja

- ludzie bez zawodu

- młode małżeństwa

- żyjący tylko z pensji

- chorzy, upośledzeni

/tabela - robotnicy, pracownicy, decydenci, nadawcy, eksperci/

Analiza prasowa dotycząca monopolizacji górnictwa i hutnictwa.

Kategorie badanych:

1. Zwolennicy opozycyjnej działalności Kościoła (kontrola władzy, obrona praw człowieka, czuwanie nad praworządnością i sprawiedliwością, wychowanie w duchu katolickim)

2. Zwolennicy ingerencji Kościoła w politykę w sensie ogólnym (zajmowanie się polityką wewnętrzną, sprawami ważnymi dla kraju, narodu)

3. Zwolennicy podejmowania przez Kościół działań o charakterze społeczno-politycznym (dbanie o warunki życia ludzi pracy, pomoc charytatywna, działalność na rzecz wyjścia z kryzysu gospodarczego)

4. Zwolennicy współdziałania Kościoła z władzą na płaszczyznach neutralnych politycznie (zwalczanie patologii społecznej, utrwalanie norm moralnych, wychowanie w duchu patriotycznym i szacunku do pracy)

Tabela - udział poszczególnych kategorii badanych:

- w ogólnej liczbie zwolenników działalności politycznej Kościoła

- w ogólnej liczbie badanych

Wpływ instytucji na sytuację w kraju:

- rząd, Rada Ministrów

- PZPR

- Sejm

- wojsko

- Rada Państwa

- MO i resort spraw wewnętrznych

- Kościół

- PRON

- ZSL

- Związki zawodowe

- SD

- opozycja

/tabela/

STOSUNKI PAŃSTWO - KOŚCIÓŁ

Wzajemne relacje państwo - Kościół układają się:

- dobrze

- raczej dobrze

- średnio

- raczej źle

- zdecydowanie źle

/omówienie w tekście/

ZAUFANIE DO KOŚCIOŁA

W Polsce rządzonej przez Kościół sytuacja w porównaniu z obecną byłaby:

- zdecydowanie lepsza

- nieznacznie lepsza

- taka jak dotychczas

nieznacznie gorsza

- zdecydowanie gorsza

/omówienie w tekście/

Do kogo przede wszystkim zwróciłaby się Pani o pomoc i radę, gdyby okazało się, ze dziecko Pana(i) jest zagrożone narkomanią?

- żona, mąż

- psycholog, pedagog szkolny

- wychowawca szkolny

- niektóre osoby z rodziny

- nauczyciele lubiani przez dziecko

- ksiądz, dyrektor szkoły,

- organizacje do których dziecko należy

/omówienie w tekście/

Aneks: Opis badań uwzględnionych w opracowaniu

OCENA DYREKTORA PRZEZ PARTNERÓW

Kryteria oceny dyrektora przez organ założycielski

- poprawa wyników produkcyjnych przedsiębiorstwa

- stabilizacja sytuacji społeczno-politycznej w przedsiębiorstwie

- wzrost wydajności pracy

- podjęcie produkcji zgodnej z wytycznymi organu założycielskiego

- dyspozycyjność

- lojalność

- wzrost eksportu do II obszaru

- bezkonfliktowe współdziałanie z radą pracowniczą

- zaspokojenie popytu na wyroby własne przedsiębiorstwa

- efektywna realizacja inwestycji własnych

- zmniejszenie zużycia energii

- wzrost eksportu do I obszaru

- posłuszeństwo

- ograniczenie importu

- efektywna realizacja inwestycji centralnych

- hamowanie wzrostu cen

- hamowanie wzrostu płac

/tabela/

Kryteria oceny dyrektora przez komitet wojewódzki PZPR

- niedopuszczanie do zakłóceń porządku, strajków w zakładzie

- lojalność

- uzgadnianie decyzji z kolektywem zakładowym

- respektowanie rekomendacji partyjnej przy powoływaniu na stanowiska kierownicze

- dyspozycyjność

- bezkonfliktowe współdziałanie z radą pracowniczą

- bieżąca informacja

- konsultowanie ważniejszych decyzji z KW PZPR

- posłuszeństwo

- stały wzrost płac

/tabela/

FORMY ODDZIAŁYWANIA OTOCZENIA NA PRZEDSIĘBIORSTWO

Formy wpływu organu założycielskiego na przedsiębiorstwa i średnia jego częstotliwość w 1985 r.

- władcza

- kontrola

- zalecenia

- negocjacje

- prośby

/tabela - częstotliwość w roku/

KONTAKTY DYREKTORA

1. Władze terenowe

2. Organ założycielski

3. Komitet wojewódzki

4. Biuro zrzeszenia

5. Narodowy Bank Polski

6. Ministerstwa funkcjonalne

7. Urzędy centralne

8. Komisja Planowania przy Radzie Ministrów /tabela wg form kontaktów: narady, rozmowy indywidualne/

Jakie instytucje w sposób istotny utrudniają działalność dyrektora?

PRZESŁANKI STRATEGII DYREKTORA

Jakie działania powinien podjąć dyrektor przedsiębiorstwa w celu uzyskania akceptacji 15% podwyżki?

- społeczno-polityczne

- ekonomiczne

POSTULOWANY MODEL ZARZĄDZANIA GOSPODARKĄ

Czy obowiązujący w praktyce system zarządzania jest przez dyrektorów akceptowany, czy też są oni zainteresowani jego zmianą?

UWARUNKOWANIA POLITYKI PŁACOWEJ DYREKTORÓW

Czynniki wpływające na decyzje o podwyżce płac:

- konkurencyjne płace w innych zakładach

- obawa o odejście pracowników z zakładu

- wzrost kosztów utrzymania

- dbałość o dobrą opinię firmy

- naciski organizacji społeczno-politycznych w przedsiębiorstwie

- obawa o wzrost napięcia wśród załogi

- presja rady pracowniczej

WYMIERNE WSKAŹNIKI SYTUACJI MATERIALNEJ

* Dochody

Średni miesięczny dochód w przeliczeniu na jednego członka gospodarstwa domowego: XII ‘84, III ‘85, VI ‘85, IX ‘85, X ‘85

/omówienie w tekście/

* Wyposażenie w dobra trwałego użytku

* Warunki mieszkaniowe

SUBIEKTYWNE WSKAŹNIKI SYTUACJI MATERIALNEJ

Ocena znaczenia i zadowolenia z wybranych wartości życiowych i elementów warunków życia na dziesięciopunktowej skali. Wartości i elementy warunków życia:

- sytuacja materialna

- życie rodzinne i osobiste

- praca zawodowa

- sytuacja społeczno-polityczna w kraju

/tabela/

Źródła konfliktów i niechęci w społeczeństwie w opinii inteligencji i robotników

- pozycja materialna

- stanowisko w pracy

- poglądy polityczne

- wykształcenie

- pochodzenie społeczne

- przynależność do PZPR

- religia

/tabela/

Ocena kierunków zmian w warunkach życia ludności w Polsce

- polepszenie

- bez zmian

- pogorszenie

- brak opinii

/tabela wg badań XII ‘84, VI ‘85, X ‘85/

Oczekiwania dotyczące zmian warunków życia ludzi w Polsce (polepszenie, bez zmian, pogorszenie) w ciągu najbliższych 3 lat w zależności od oceny 40-lecia.

Ocena 40-lecia:

- same korzyści (zdecydowana aprobata)

- więcej korzyści niż strat (aprobata)

- I korzyści i straty (ocena umiarkowana)

- więcej strat niż korzyści (dezaprobata)

- same straty (zdecydowana dezaprobata/ )

/tabela/

Oceny własnej sytuacji materialnej:

- powodzi nam się bardzo dobrze

- powodzi nam się całkiem nieźle

- powodzi nam się znośnie, średnio

- powodzi nam się nie najlepiej

- powodzi nam się źle, jesteśmy w trudnej sytuacji

/tabela wg badań XII ‘84, III ‘85, VIII ‘85/

Ocena sytuacji własnej w porównaniu z innymi rodzinami

/omówienie w tekście/

Sposób gospodarowania miesięcznym budżetem domowym w zależności od oceny sytuacji materialnej rodziny

/tabela/

Kierunek zmian sytuacji materialnej rodziny w porównaniu ze stanem sprzed 2-3 lat:

- znaczna poprawa

- poprawa

- niewielka poprawa

- brak zmian

- niewielkie pogorszenie

- pogorszenie

- znaczne pogorszenie

/tabela wg oceny sytuacji materialnej: retrospektywnej, prognostycznej/

Oczekiwania dotyczące kształtowania się sytuacji materialnej rodziny w zależności od kierunków jej zmian w przeszłości

Ewolucja sytuacji materialnej w ciągu ostatnich 2-3 lat:

- znacznie się poprawiła

- poprawiła się

- trochę się poprawiła

- nie zmieniła się

- trochę się pogorszyła

- pogorszyła się

- znacznie się pogorszyła

/tabela/

Oczekiwania dotyczące kształtowania się sytuacji materialnej w przyszłości w zależności od jej obecnej oceny

/tabela/

ANEKS: szczegółowy wykaz badań

Zbieramy opinie na polecenie generała Wojciecha Jaruzelskiego. Czy chciał(a)by Pan(i) przekazać coś pod jego adresem wiedząc, że dotrze to bezpośrednio na niego? [pytanie otwarte]

* Ludzie i ich sprawy

* Kim jest Generał [jak jest postrzegany adresat wypowiedzi]

* Orientacje polityczne

* ANEKS:

Wybrane wypowiedzi respondentów

I. Układ wypowiedzi według typologii nadawców

II. Układ wypowiedzi według rodzaju uzasadnienia odmowy przekazania sugestii Generałowi

III. Układ wypowiedzi według sposobów postrzegania adresata

USPOŁECZNIENIE DECYZJI NA POZIOMIE BRYGADY

Obszary wpływów

Zmiany pod wpływem reformy:

- w sferze organizacji produkcji

- decyzje płacowe

- podział zysku

- polityka kadrowa

- sposób podejmowania decyzji /omówienie w tekście/

USPOŁECZNIENIE DECYZJI NA POZIOMIE WYDZIAŁU (ZAKŁADU)

Obszary wpływów

Zmiany pod wpływem reformy:

- w kwestiach płacowych

- podział zysku

- decyzje kadrowe

- planowanie produkcji

- sposób podejmowania decyzji

USPOŁECZNIENIE DECYZJI NA POZIOMIE PRZEDSIĘBIORSTWA

Obszary wpływów

Zmiany pod wpływem reformy:

- efektywność decyzji kierownictwa

WPŁYW ZMIAN W PROCESIE DECYZYJNYM NA OCENY WARTOŚCI PRACY

Ocena odpowiedzialności gospodarczej:

- robotnicy

- mistrzowie

- kierownicy jednostek produkcyjnych

- kierownicy jednostek funkcjonalnych

- dyrektorzy

- rada pracownicza

- związek zawodowy

- organizacja partyjna

Ocena indywidualnych pracowników

OPINIE O SYTUACJI I POLITYCE GOSPODARCZEJ

Ocena sytuacji gospodarczej w porównaniu z ubiegłym rokiem:

- dobra, wyraźnie wychodzimy z kryzysu gospodarczego

- wyraźnie lepsza niż rok temu

- trochę lepsza niż rok temu

- taka sama jak rok temu

- trochę gorsza niż rok temu

- wyraźnie gorsza niż rok temu

- bardzo zła, o krok od katastrofy /omówienie w tekście/

Ocena sytuacji materialnej większości ludzi w Polsce - /omówienie w tekście/

Opinia o polityce gospodarczej rządu /omówienie w tekście/

Czy Pana zdaniem dotychczasowa polityka rządu stwarza szanse wyjście z kryzysu gospodarczego?

- tak

- nie /omówienie w tekście/

Kto lepiej potrafi rozpoznawać potrzeby rynku: państwo czy samodzielne przedsiębiorstwa?

- przedsiębiorstwa powinny mieć pełna swobodę działania

- państwo powinno poznawać potrzeby

- brak opinii /omówienie w tekście/

WZROST CEN PRZYCZYNY I PERSPEKTYWY OGRANICZEŃ

Stabilizacja cen na poziomie dostępnym dla przeciętnego człowieka:

- nastąpi w najbliższym roku

- w ciągu 3-5 lat

- w ciągu 10 lat

- nie nastąpi nigdy /omówienie w tekście/

Stabilizacja cen za :

- 5 lub mniej lat

- nie nastąpi nigdy /tabela wg oceny sytuacji materialnej/

FUNKCJONOWANIE ZAKŁADÓW W OPINII PRACOWNIKÓW

Dziedziny:

- organizacja pracy

- stosunek ludzi do pracy /sumienność, solidność/

- warunki pracy /jej uciążliwość, bezpieczeństwo/

- świadczenia socjalne

- stosunki między kierownictwem a pracownikami

- stosunki między ludźmi

- wysokość płac

- powiązania między pracą a płacą /tabela wg kategorii: nastąpiła poprawa, jest tak samo, nastąpiło pogorszenie, trudno powiedzieć/ oraz /tabela wg szansy poprawy/

Oczekiwanie zmian w poszczególnych dziedzinach:

- podniesienie wysokości płac

- kształtowanie właściwej relacji między pracą a płacą

- kształtowanie właściwego stosunku ludzi do pracy

- poprawa organizacji pracy

- poprawa warunków pracy

- wzrost świadczeń socjalnych /omówienie w tekście/

Analiza oparta na tabelach:

1. Szanse wyjścia z kryzysu gospodarczego przy dotychczasowej polityce rządu /IX‘85/

2. Opinie o sytuacji gospodarczej Polski /IX‘85/

3. Poparcie dla polityki wewnętrznej władz /VIII‘85/

4. Poparcie dla polityki zagranicznej państwa /VIII‘85/

5. Deklaracje udziału w wyborach do Sejmu /VIII‘85/

6. Trzyletnia prognoza sytuacji politycznej w kraju /VIII‘85/

7. Trzyletnia prognoza sytuacji gospodarczej /VIII‘85/

8. Trzyletnia prognoza zmian warunków życia ludności w Polsce /VIII‘85/

9. Ocena własnej sytuacji materialnej /VIII‘85/

10. Ocena sytuacji politycznej w Polsce /III‘85/

11.Dwuletnia prognoza rozwoju sytuacji politycznej w Polsce /III‘85/

12 Prognoza rozwoju sytuacji w krajach socjalistycznych na najbliższe dziesięciolecie /III‘85/

13 Szanse wyjścia z kryzysu gospodarczego w ciągu dwóch najbliższych lat przy dotychczasowej działalności rządu /III‘85/

14. Nadzieje związane z wyborami do Sejmu

15. Stopień akceptacji prawa Kościoła do politycznych wypowiedzi

16. Ocena sytuacji Polski w przypadku zwiększenia wpływu Kościoła na kierowanie krajem

17. Ocena sytuacji materialnej ludności Polski w okresie XII ‘82 - XII ‘84

18. Dwuletnia prognoza zmian materialnych warunków życia ludności /XII ‘84/

19. Ocena sytuacji politycznej w Polsce /XII ‘84/

20. Dwuletnia prognoza sytuacji politycznej w Polsce /XII ‘84/

21. Ocena sytuacji gospodarczej kraju /XII ‘84/

22. Dwuletnia prognoza sytuacji gospodarczej kraju /XII ‘84/

23. Ocena dorobku 40-lecia Polski /VIII ‘84/

24. Polska krajem demokratycznym w opinii społecznej /VIII ‘84/

25. Dopuszczalność ograniczenia przez władze swobody obywateli dla realizacji celów państwa /VIII ‘84/

Analizy przeprowadzono w podziale na grupy badanych:

- członkowie PZPR

- "sojusznicy": członkowie SD, ZSL, członkowie organizacji młodzieżowych, samorządowych, związków zawodowych

- regularnie biorący udział w praktykach religijnych

- członkowie byłej "Solidarności"

- "obojętni" (nienależący do żadnej z powyższych grup)

Omówienie publikacji prasowych dotyczących stosunków między państwem a Kościołem w Polsce

Świadczenia zdrowotne dla kombatantów - właściwe, raczej właściwe, niewłaściwe

- Oddzielne szpitale, przychodnie i gabinety lekarskie

- Oddzielne sanatoria

- Oddzielne domy opieki społecznej

- Prawo pierwszeństwa w przyjmowaniu do szpitali ogólnej użyteczności

- Prawo pierwszeństwa w przyjmowaniu do ogólnych domów opieki społecznej

- Prawo pierwszeństwa w opiece domowej

Ulgi dla kombatantów

- Dodatki do pensji z tytułu kombatanctwa

- Podniesienie rent i emerytur

- Komunalne (niższe opłaty za energię, gaz, czynsz itp.)

- Niższe opłaty za korzystanie ze środków komunikacji

- Preferowanie w zakupie dóbr trudno dostępnych

1. Ocena polityki władz

Skala prawdopodobieństwa wybuchu wojny

2. Polska a świat

3. Orientacje polityczne a ocena polityki zagranicznej

Poparcie dla polityki wewnętrznej władz w grupach różniących się statusem społecznym:

- kierownicy z wykształceniem wyższym i średnim

- szeregowi pracownicy z wykształceniem wyższym i średnim

1. Opinie o sytuacji politycznej Polski - ustrój, przeszłość, geopolityka

Czy świat powinien rozwijać się w kierunku socjalizmu zgodnie z jego teoretycznymi założeniami?

Ocena dorobku socjalizmu

- Same korzyści

- Więcej korzyści niż strat

- Tyle samo korzyści, co strat

- Więcej strat niż korzyści

- Same straty

- Trudno powiedzieć /XII‘83, V‘85/

Ocena realizacji zasad ustrojowych:

- Niedostateczny wpływ obywateli na rządzenie krajem

- Różnice w realizacji szans życiowych wynikające z:

-- pochodzenia społecznego

-- przynależności partyjnej

-- sytuacji materialnej

- Niezapewnianie wszystkim obywatelom przyzwoitego standardu życia

- Niegwarantowanie swobód i wolności obywatelskich

- Niedemokratyczny sposób sprawowania władzy /wskazania wg typów szkół/ oraz /XII‘83, V‘85/

Hierarchia państw wymienianych jako przyjazne i wrogie Polsce

- ZSRR

- CSRS

- Węgry

- NRD

- Inne kraje socjalistyczne

- USA

- Francja

- Wielka Brytania

- Włochy

- RFN

- Inne kraje kapitalistyczne

- Nie ma takich

- Niemcy

2. Postrzeganie i ocena władzy oraz instytucji politycznych

Co masz zwykle na myśli mówiąc lub słysząc określenie "władza"?

- Rząd, premierzy, ministrowie, Rada Ministrów

- PZPR

- Sejm, Rada Państwa

- Instytucje centralne

- MO, SB

- Gen. Jaruzelski

- Władze terenowe

- Organizacje społeczne

- Wojsko

- Ludzie, którzy rządzą, dostojnicy

- Reprezentanci ogółu społeczeństwa

- Wszyscy, każdy ma wpływ

- Instytucje regulujące życie państwa

- Przymus, narzucanie woli

- Władza się nie sprawdziła, w przeszłości popełniła wiele błędów

- Pejoratywne określenia /czerwona komuna itp../

- Władza poza granicami kraju /ZSRR/

Instytucje i ugrupowania polityczne mające wpływ na podejmowanie ważnych decyzji:

- Sejm

- Władze centralne, PZPR

- Szeregowi członkowie PZPR

- Rząd

- Kościół

- Wojsko

- Związki zawodowe

Siły polityczne

- PZPR

- Kościół

- Opozycja polityczna

3. Zainteresowanie polityką i uznawane w tej dziedzinie autorytety

4. Ocena własnych szans życiowych

Czy młodzież w Polsce ma szanse spełnienia swoich celów i dążeń?

Badania stanu świadomości ekonomicznej wybranych grup społeczno-zawodowych polskiego społeczeństwa

Stereotypy świadomości ekonomicznej badanych grup

1. Oficjalna polityka gospodarcza jedyną słuszną drogą

2. Wszystko ma się ku lepszemu, rośnie, poprawia się

3. Nie jest najlepiej, ale na pewno wkrótce się poprawi

4. Trzeba zreformować społeczeństwo

5. Trzeba zreformować gospodarkę

6. Trzeba zreformować "centrum" zarządzające gospodarką

7. Trzeba zreformować zasady funkcjonowania całego systemu społeczno-politycznego

8. Nie jest dobrze i ma się ku gorszemu

9. Jest źle i będzie coraz gorzej, bo niczego nie da się naprawić /tabela/

Ogólne orientacje świadomości ekonomicznej badanych grup

1. Aprobata rzeczywistości gospodarczej i zasad jej funkcjonowania

2. Reformowanie rzeczywistości gospodarczej lub zasad jej funkcjonowania

3. Pełna dezaprobata rzeczywistości gospodarczej i/lub całego systemu społeczno-politycznego

Czy słyszał Pan o przygotowaniach do powołania przez Kościół Katolicki Fundacji Rolnej?

Czy fundacja ta będzie miała znaczenie dla rozwoju polskiego rolnictwa?

- Będzie miała znaczenie, gdyż kościół jest w stanie zgromadzić znaczne fundusze w dewizach

- Będzie miała znaczenie, gdyż fundusze niezależnie od wielkości zostaną mądrze zagospodarowane

- Nie będzie miała znaczenia, gdyż nie ma gwarancji, że fundusze będą przeznaczone na najważniejsze cele

- Nie będzie miała znaczenia, gdyż będą to niewielkie kwoty

- Trudno powiedzieć

Komu i na jakie cele pomoc z Fundacji Rolnej powinna być przeznaczona?

- rolnikom indywidualnym

- rolnikom, którzy osiągają dobre wyniki w pracy

- młodym rolnikom

- indywidualnym gospodarstwom specjalistycznym

- rolnikom produkującym na rynek

1. Deklaracje zachowań wyborczych

Deklaracje wyborcze:

- wezmę udział w wyborach na pewno

- wezmę udział w wyborach prawdopodobnie

- nie będę uczestniczyć w wyborach prawdopodobnie

- nie będę uczestniczyć w wyborach na pewno

/tabela wg badań IV ‘85, VI ‘85, IX ‘85, X ‘85/ oraz /tabela wg miejsca zamieszkania/ oraz /tabela wg grup społeczno-zawodowych/ oraz /tabela wg sytuacji materialnej/

Deklaracje wyborcze emerytów - tabela wg badań IX ‘85, X ‘85

2. Zainteresowanie kampanią wyborczą

Deklaracje wyborcze wg zainteresowania listami wyborczymi: krajową, okręgową - tabela wg zainteresowania listami i znajomości kandydatów

Deklaracje wyborcze z kwietnia, czerwca i września

Zróżnicowanie deklaracji wg grup społeczno-zawodowych oraz przynależności do PZPR

Zróżnicowanie opinii i przewidywań na tematy podane poniżej a deklaracje wyborcze (tabele):

a) Opinie badanych o potrzebie podejmowania w ONZ określonych tematów:

- Polska - kraj mały, ale suwerenny

- Stabilizacja polityczna w Polsce

- Wiarygodność Polski jako partnera

- Konieczność rozbrojenia

- Zaprzestanie wyścigu zbrojeń

- Pokojowa polityka państw socjalistycznych

b) Niektóre przewidywania rozwoju sytuacji w najbliższych 10-15 latach

- Wzrost swobód obywatelskich w krajach Europy Wschodniej

- Ograniczenie swobód demokratycznych w Europie Wschodniej

- Wzrost/ograniczenie suwerenności politycznej naszego kraju

c) Wartości preferowane nawet kosztem rezygnacji z innych

- Pokój

- Przekonania religijne

- Wolność osobista

- Prawa obywatelskie

d) Stosunek badanych do następujących tez:

- Polacy mieszkający za granicą powinni zabiegać o przychylny klimat dla naszego państwa

- Wielu Polaków mieszkających za granicą szkodzi interesom naszego państwa

- Zachodnie rozgłośnie świadomie zniekształcają informacje o sytuacji w naszym kraju

A. Stany Zjednoczone jako podmiot w polityce międzynarodowej

Czyja polityka stanowi największe zagrożenie dla światowego pokoju?

- USA

- RFN

- W. Brytanii

- ChRL

Jakich państw powinna obawiać się Polska?

- RFN

- USA

- ZSRR

- NRD

Państwa zaliczane przez badanych do prawdziwych sojuszników Polski:

- ZSRR

- Węgry

- Kraje socjalistyczne

- Czechosłowacja

- NRD

- Stany Zjednoczone Ameryki Północnej

- Francja

B. Sytuacja społeczno-gospodarcza Stanów Zjednoczonych

- Kraje, których gospodarka jest najbardziej efektywna

- Kraje, w których najpełniej są zaspokajane potrzeby socjalne pracowników

1. Opinie o polityce zagranicznej

Stopień poparcia badanych dla polityki władz

- polityka zagraniczna

- polityka wewnętrzna /tabela/

Określenia polityki wewnętrznej i zagranicznej

- Dobra

- Właściwa

- Pozytywna

- Pokojowa

- Mądra

- Odpowiedzialna

- Średnia

- Stała

- Mało zdecydowana

- Doraźna

- Nieudolna

- Niewłaściwa

- Niesamodzielna

- Słaba

- Błędna

- Zła

- Epitety niecenzuralne

- Epitety intelektualne

- Inne pozytywne

- Inne negatywne

- Trudno powiedzieć

Najkorzystniejsze i najmniej korzystne dla Polski zmiany w świecie do końca XX wieku

2. Szanse i zagrożenia pokoju światowego

Wartość pokoju światowego w opinii społecznej państw Europy Zachodniej i Polski

Ranga wartości w opinii społecznej państw Europy Zachodniej i Polski:

- pokój światowy

- prawa obywatelskie

- walka z głodem (biedą)

- ochrona środowiska naturalnego

- obrona narodowa

- przekonania religijne

- równouprawnienie płci

- spokój w kraju

Prawdopodobieństwo wybuchu wojny światowej w ciągu najbliższych 10 lat w opinii Polski i państw Europy Zachodniej

Państwa najmniej przychylne wobec Polski w latach 1978-1984

3. Konsultacje w sprawie tematyki wystąpienia gen. W. Jaruzelskiego na sesji ONZ

1. Opinie o celowości społecznego konsultowania spraw międzynarodowych

2. Postrzeganie Polski i świata

Orientacja badanych na świat, kraj i własną rodzinę wg wskazań najważniejszej wartości z przedstawionego im zestawu

Świat:

- pokój na świecie

- ludzki dostatek

- wolność ludzi

- przyjaźń między narodami

- światowy postęp nauki i techniki

Kraj:

- spokój w kraju

- bogactwo kraju

- niezależność kraju od innych państw

- narodowa solidarność

- krajowy postęp nauki i techniki

Własna rodzina:

- spokój w domu

- własny dostatek

- wolność osobista

- osobiste przyjaźnie

- nowoczesność we własnym domu

3. Opinie o zagrożeniu wojennym świata

Tabela: Subiektywna ocena prawdopodobieństwa wybuchu wojny światowej w ciągu najbliższych 10 lat

[Analiza potocznych wypowiedzi z wywiadu przedwyborczego "Ja i polityka". Badanie zrealizowano w trzech województwach: zamojskim, tarnowskim i wrocławskim]

Jakie znaczenie ma skład Sejmu?

Kto powinien zostać posłem? (Cechy dobrego posła)

Gdyby tacy ludzie znaleźli się w Sejmie, to co by się stało? Na co można by w takim wypadku liczyć?

Czy jest możliwe, aby tacy ludzie zostali posłami?

Czy może Pan(i) mieć na to wpływ?

Czy zgodził(a)by się Pan(i) kandydować na posła?

[Badanie zrealizowano w trzech województwach: zamojskim, tarnowskim i wrocławskim]

DEKLARACJE WYBORCZE I ICH UWARUNKOWANIA

1. Udział w wyborach - decyzja czy zachowanie pozbawione cech świadomego wyboru?

2. Stopień pewności decyzji wyborczych

3. Oczekiwanie zmian jako motyw decyzji wyborczych

PRZESZŁE I PRZYSZŁE WYBORY W POTOCZNEJ ŚWIADOMOŚCI

Co Pan(i) sądzi o wyborach do rad narodowych?

Czy ludzie powinni brać udział w wyborach?

W wyborach do rad narodowych wzięło udział 75% obywateli.

To dużo czy mało? Komu lub czemu należy to zawdzięczać?

To sukces czy porażka? Dla kogo sukces, dla kogo porażka?

Jak Pan(i) sądzi, dlaczego ludzie brali (lub nie) udział w wyborach?

Dlaczego ludzie szli głosować?

Co by się stało, gdyby nie poszli?

Dlaczego niektórzy nie poszli?

Czy przyszłe wybory będą przebiegały tak jak poprzednie? Czy ludzie będą głosowali tak samo jak zwykle?

[Badanie zrealizowano w trzech województwach: zamojskim, tarnowskim i wrocławskim]

1. Kampania przedwyborcza

Deklaracje udziału w tegorocznym zebraniu przedwyborczym a udział w zebraniu przedwyborczym w przeszłości

Jak Pan sądzi, czy ludzie wiążą z wyborem nowego Sejmu jakieś nadzieje na poprawę sytuacji w kraju?

2. Deklaracje zachowań wyborczych

Dlaczego zamierza Pan wziąć udział w wyborach do Sejmu?

Jakie zjawiska i okoliczności mogłyby wpłynąć na Pana decyzję dotyczącą udziału w wyborach?

Co może zachęcić ludzi do głosowania?

Jakie sprawy powinny władze załatwić przed wyborami?

- poprawę zaopatrzenia w artykuły spożywcze i przemysłowe

- stabilizację cen, wstrzymanie podwyżek

- poprawę sytuacji materialnej społeczeństwa

- podniesienie płac

- poprawę sytuacji mieszkaniowej

3. Opinie o ordynacji wyborczej i wyborach

Czy Pana zdaniem najbliższe wybory będą demokratyczne?

Czy najbliższe wybory będą uczciwie przeprowadzone?

Jaka część społeczeństwa byłaby skłonna podporządkować się apelowi o bojkot wyborów?

4. Gotowość do udziału w wyborach a niektóre poglądy polityczne

- Ocena zaopatrzenia rynku w artykuły spożywcze, w porównaniu ze stanem sprzed dwóch lat

- Ocena stosunków państwo - Kościół

- Ocena swobód obywatelskich, demokracji, życia politycznego

- Ocena systemu władzy w Polsce

- Ocena zmian po Sierpniu ‘80 w zakresie wolności wyznania, swobód praktyk religijnych

- Ocena perspektyw zmian sytuacji politycznej w kraju w okresie najbliższych pięciu lat

- Ocena perspektyw zmian sytuacji gospodarczej Polski w okresie najbliższych pięciu lat

- Ocena powszechności dobrowolnego podporządkowania się zaleceniom, apelom czy programom Sejmu

1. OCENA PRACY MILICJI

Jak ocenia Pan działalność milicji w zakresie utrzymania ładu i porządku w miejscu swego zamieszkania?

Czy na terenie Pana miejsca zamieszkania milicja sprawnie zajmuje się zwalczaniem przestępstw oraz im zapobiega?

Ocena zachowania funkcjonariuszy milicji w bezpośrednich kontaktach z obywatelami

2. RELACJE MILICJA A SPOŁECZEŃSTWO

Czy i jak często w swojej pracy milicja spotyka się ze zrozumieniem i pomocą ze strony obywateli?

Jaka część społeczeństwa jest skłonna pomagać milicji w jej pracy?

[Badanie zrealizowano w trzech województwach: zamojskim, tarnowskim i wrocławskim]

Czy przyszłe wybory do Sejmu będą się różnić od poprzednich? Jeśli tak, to na czym według Pana(i) będą polegały różnice?

A czy powinny się różnić od poprzednich?

Co by się stało, gdyby w wyborach do Sejmu nie poszło głosować znacznie więcej ludzi niż zwykle? Jakie byłyby tego skutki?

Czy według Pana(i) po wyniku wyborów można się czegoś spodziewać?

I. ŚWIAT A POLSKA

Porównanie sytuacji świata i Polski /tabela/

1. Kraje bezpieczne, spokojne i kraje zagrożone

2. Definicje bezpiecznego, spokojnego życia

- brak przestępczości, brak zagrożenia życia

- pokój na świecie

- pokój w kraju

3. Zagrożenia dla ludzkości i dla polskiego społeczeństwa

- zbrojenia

- alkoholizm

- terroryzm, zamachy

- przestępczość

- głód, nieurodzaj

- narkomania

- bezrobocie

II. BEZPIECZEŃSTWO W POLSCE

1. Poczucie własnego bezpieczeństwa

2. Przestrzeganie prawa w miejscach publicznych

Stosunek respondentów do prawa

3. Przestępstwa zagrażające naszemu społeczeństwu

Stopień zagrożenia przestępstwami

Kategorie przestępstw:

- spekulacja

- łapownictwo, korupcja

- zagarnięcie mienia społecznego

- kradzież na szkodę prywatną

- nadużywanie stanowisk kierowniczych dla osiągania korzyści materialnych

- działania przeciwko życiu i zdrowiu

- działania niezgodne z prawem, wynikające z pobudek politycznych

Częstotliwość popełniania przestępstw

Kategorie przestępstw:

- spekulacja

- kradzież mienia prywatnego

- łapownictwo, korupcja

- lżejsze uszkodzenia ciała i inne przestępstwa o charakterze chuligańskim

- kradzież z włamaniem

- przestępstwa gospodarcze, zwłaszcza zagarnięcia mienia społecznego

- cięższe bójki i pobicia, rozboje

- gwałty

- zabójstwa

4. Prognozy i propozycje respondentów

Co należałoby zrobić, aby nasze miasta i wsie stały się bardziej bezpieczne?

- usprawnić pracę MO

- surowiej karać przestępców

- wychowywać społeczeństwo

- przestrzegać prawa

I. Uznawane przez młodzież wartości oraz ocena szans ich osiągnięcia

Najważniejsze cele i dążenia życiowe młodzieży

1. Szczęśliwe życie rodzinne

2. Ciekawa praca

3. Grono przyjaciół i znajomych

4. Wysokie dochody

5. Ciekawe, pełne przygód życie

6. Spokojny, zapewniony byt bez niespodzianek

7. Możliwość wpływu na to, co dzieje się w kraju

8. Zdobycie jak najwyższego wykształcenia

9. Korzystanie z dóbr kulturalnych

10. Osiągnięcie kierowniczego stanowiska w pracy

II. Najbliższe plany życiowe

Deklarowane zamierzenia

Dalsza nauka:

- studia wyższe

- szkoła pomaturalna

- technikum

Praca w:

- zakładzie uspołecznionym

- zakładzie prywatnym

- firmie polonijnej

Założenie własnego warsztatu

Pozostanie w gospodarstwie rolnym rodziców

(wskazania wg typów szkół: liceum ogólnokształcące, technikum, liceum zawodowe, zasadnicza szkoła zawodowa)

III. Obawy dotyczące najbliższej przyszłości

Przedmiot obaw:

Otrzymanie

- interesującej pracy

- mieszkania

Problemy finansowe, bytowe (zarobki)

Samodzielność

Założenie rodziny

Dostanie się na studia, do wybranej szkoły

Nowe środowisko

Ukończenie szkoły - matura, egzamin

Zagrożenie pokoju w świecie

Pobór do wojska

Niepokój w kraju

Problemy moralne

IV. Perspektywy życiowe młodego pokolenia w opinii badanych uczniów

Ocena realności własnych planów życiowych

V. Obraz rzeczywistości politycznej w świadomości młodzieży

Ocena stosowania w praktyce podstawowych mechanizmów i zasad ustrojowych

Zasady:

- Demokratyczne sprawowanie władzy

- Wpływ obywateli na rządy

- Tolerancja ideologiczna i polityczna

- Przestrzeganie swobód obywatelskich

- Brak większych różnic w poglądach politycznych obywateli

- Równe szanse życiowe niezależnie od: pochodzenia społecznego, przynależności partyjnej, sytuacji materialnej

Ocena efektów socjalizmu

Osiągnięcia::

- Stabilizacja: gospodarcza, społeczna

- Przemiany w świadomości społecznej

Niepowodzenia:

- Zamach na swobody obywatelskie

- Niepokoje społeczne

- Kłopoty gospodarcze

Deklarowany stosunek do rzeczywistości ustrojowej

Ocena instytucji politycznych

Grupy, których interesy reprezentuje PZPR:

- Elita władzy

- Tylko członkowie PZPR

- Ludzie pracy

- Całe społeczeństwo

- ZSRR i państwa socjalistyczne

Cechy dobrego ustroju:

- Równość

- Wpływ obywateli na rządy

- Zapewnienie swobód obywatelskich i politycznych

- Zapewnienie odpowiedniego standardu życia obywateli

- Sprawiedliwość

- Zapewnienie pracy wszystkim obywatelom

- Suwerenność, niezależność od innych państw

- Dobry, odpowiedzialny rząd

- Brak podziałów, rozbicia politycznego

- Sprawność gospodarcza

- Szeroki wachlarz świadczeń społecznych

- Brak zakłamania w życiu społecznym i politycznym

Badanie zrealizowano na próbie uczniów ostatnich klas szkół ponadpodstawowych (LO, LZ, technikum, ZSZ)

Deklaracje wyborcze

- Na pewno będę głosował(a)

- Jeszcze nie wiem, ale prawdopodobnie będę głosował(a)

- Jeszcze nie wiem, ale prawdopodobnie nie będę głosował(a)

- Na pewno nie będę głosował(a)

/tabela: porównanie odpowiedzi młodzieży uprawnionej do głosowania oraz próby ogólnopolskiej dorosłej ludności/ oraz /tabela wg typu szkoły/ oraz /tabela: odsetek odpowiedzi pozytywnych w makroregionach/

Czy Twoim zdaniem, rzeczywistość społeczno-polityczną w której żyjesz, charakteryzują:

* Demokratyczne sprawowanie władzy

* Tolerancja światopoglądowa

* Gwarantowanie i przestrzeganie swobód obywatelskich

* Wpływ obywateli na rządzenie państwem

* Równe szanse życiowe niezależnie od pochodzenia społecznego

* Równe szanse życiowe niezależnie od światopoglądu i przynależności partyjnej

* Gwarantowanie wszystkim obywatelom przyzwoitego standardu życia

* Równe szanse życiowe niezależnie od sytuacji materialnej

- Tak

- Nie

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

Ocena 40 lat Polski Ludowej

- Więcej niepowodzeń niż sukcesów

- Tyle samo niepowodzeń co sukcesów / Trudno mi powiedzieć

- Więcej sukcesów niż niepowodzeń

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

Co ustrój socjalistyczny przyniósł ludziom w Polsce?

- Więcej korzyści niż strat

- Tyle samo korzyści co strat / Trudno mi powiedzieć

- Więcej strat niż korzyści

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

Jaki wpływ na losy naszego kraju mają instytucje?

* Sejm

* PRON

* PZPR

* Rząd

* Wojsko

* Opozycja polityczna

* Organizacje młodzieżowe

- Korzystny

- Nie mają żadnego / Trudno powiedzieć

- Niekorzystny

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

Sposób wyjaśniania wątpliwości dotyczących spraw z życia społeczno-politycznego

- Rozmowy z księdzem

- Lektura nielegalnych wydawnictw, słuchanie rozgłośni zachodnich

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

Nastawienie większości młodzieży do sposobu sprawowania władzy w naszym kraju w opinii badanego

- Raczej pozytywne

- Obojętne

- Raczej negatywne

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

Nastawienie badanego do sposobu sprawowania władzy

- Raczej pozytywne

- Obojętne

- Raczej negatywne

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

Ocena perspektyw możliwości osiągnięcia celów życiowych młodzieży w ciągu najbliższych 5 lat

- Nastąpi poprawa

- Będzie mniej więcej tak samo; Trudno mi powiedzieć

- Nastąpi pogorszenie

/tabela - współzależność ocen i deklaracji wyborczych/

[Badanie zrealizowano w trzech województwach: zamojskim, tarnowskim i wrocławskim]

Jakie uwarunkowania kryją się za deklaracjami zachowań wyborczych badanych?

Tabele:

Deklaracje udziału w wyborach do Sejmu a:

1. Ocena zaufania społeczeństwa do kierownictwa politycznego kraju

2. Ocena zaufania społeczeństwa do władz centralnych

3. Ocena liczenia się władzy ze społeczeństwem

4. Ocena dbałości rządu o warunki życia obywateli

5. Czy związki zawodowe dbają o sprawy pracowników w Pana zakładzie pracy?

6. Czy Kościół powinien wypowiadać się w sprawach politycznych?

7. Jaka byłaby sytuacja w kraju, gdyby Kościół miał większy wpływ na kierowanie nim?

8. Rola PRON w życiu kraju

9. Jak Pan ocenia ogólną sytuację polityczną w Polsce w chwili obecnej?

10. Czy i jak Pana zdaniem zmieni się sytuacja polityczna w Polsce w ciągu najbliższych dwóch lat?

11. Czy władza podejmuje działania zapobiegające nawrotom kryzysów?

12. Czy w Pana miejscu zamieszkania stosuje się przedsierpniowe metody polityczne?

13. Czy w Polsce nadużywa się stanowisk kierowniczych dla osobistych korzyści?

14. Czy działalność rządu w sprawach gospodarczych gwarantuje wyjście z kryzysu gospodarczego w ciągu dwóch lat?

1. Czy PZPR cieszy się zaufaniem społeczeństwa, i jakim?

2. Jaki jest stosunek większości społeczeństwa do zasady kierowniczej roli partii w państwie?

3. Czy PZPR darzysz zaufaniem, czy też odnosisz się do niej nieufnie?

4. Gdyby zgłosił się Pan do instytucji partyjnych z prośbą o pomoc w ważnej sprawie, to jak odniosłyby się one do tego?

5. Czy PZPR dba o interesy klasy robotniczej?

6. Czy i jak silny negatywny wpływ na rozwój Polski wywiera: /.../ kontrola aparatu administracji przez partię?

7. Jak ważna jest dla zapewnienia wpływu obywateli na życie polityczne kraju kontrola władz państwowych przez PZPR?

8. Czyje interesy reprezentuje PZPR?

- Elity władzy

- Członków PZPR

- Ludzi pracy

- Całego społeczeństwa

- ZSRR

9. Które instytucje mają negatywny wpływ na sytuację w kraju?

Stosunek partyjnych i bezpartyjnych do wiary i praktyk religijnych /tabela/

*

- Głęboko wierzący

- Wierzący

- Niezdecydowani

- Niewierzący

- Zdecydowanie niewierzący

*

- Praktykujący regularnie

- Praktykujący nieregularnie

- Uznający tylko najważniejsze praktyki religijne (np. chrzest dzieci, ślub kościelny)

- Zupełnie niepraktykujący

Tabela: Stosunek partyjnych i bezpartyjnych do wiary i praktyk religijnych według płci

Tabela: Stosunek partyjnych i bezpartyjnych do wiary i praktyk religijnych według wieku

Tabela: Stosunek partyjnych i bezpartyjnych do wiary i praktyk religijnych według wykształcenia

Tabela: Stosunek partyjnych i bezpartyjnych do wiary i praktyk religijnych według grup społeczno-zawodowych

Tabela: Stosunek partyjnych i bezpartyjnych do wiary i praktyk religijnych według miejsca zamieszkania

Czy Pana zdaniem Kościół powinien wypowiadać się w sprawach politycznych?

Jak Pan sądzi, jaka byłaby sytuacja Polski, gdyby Kościół miał większy wpływ na kierowanie krajem?

- sytuacja byłaby lepsza

- uległaby pogorszeniu

1. Sytuacja społeczno-organizacyjna rad pracowniczych

2. Obszary wpływów rad pracowniczych

- obszar bezpośredniego wpływu

- obszar pośredniego wpływu

- obszar poza wpływem rad

3. Współdziałanie rady pracowniczej z dyrektorem

Obszar wpływów dyrektora

4. Współdziałanie rady pracowniczej z organizacją partyjną

Obszar wpływów organizacji partyjnej

5. Współdziałanie rady pracowniczej z organizacją związkową

Obszar wpływów związków zawodowych

6. Ocena działalności rad pracowniczych

7. Wpływ interesów grup społeczno-zawodowych na działalność samorządu

8. Rada pracownicza a "kolektyw zakładowy"

Czy zna Pan(i) założenia do projektu ordynacji wyborczej do Sejmu?

- Tak - dokładnie

- Tak - dość dokładnie

- Nie znam - wiem tylko, że zostały ogłoszone

- Nic nie wiem na ten temat

/omówienie w tekście/

[Pytanie zadane osobom deklarującym znajomość projektu ordynacji]

Jak ocenia Pan(i) zakres zmian proponowanych w tych założeniach?

- Są one dostatecznie duże

- Są one znaczne, ale niewystarczające

- Są one niewielkie i zdecydowanie niewystarczające

- Nie mam zdania

/omówienie w tekście/

Jak Pan(i) sądzi, jak wielki procent społeczeństwa weźmie udział w wyborach do Sejmu? Prosimy podać ten procent.

/omówienie w tekście/

[Pytanie otwarte; odpowiedzi zrekodowane]

Dlaczego, Pana(i) zdaniem, tyle mniej więcej ludzi weźmie udział w wyborach do Sejmu?

Uzasadnienie przewidywanej dużej frekwencji wyborczej

- Postawy konformistyczne idących głosować

-- Z przyzwyczajenia

-- Z obawy przed konsekwencjami

-- Dla świętego spokoju

- Świadoma akceptacja polityczna idących głosować

-- Udział będzie spełnieniem patriotycznego, obywatelskiego obowiązku

-- Wyraz nadziei związanych z nowym Sejmem i posłami

-- Dobra (poprawiająca się), normalizująca się sytuacja polityczna w kraju

Powody przewidywanego braku pełnej frekwencji wyborczej

- Niezadowolenie z sytuacji politycznej

-- Nieufność do władzy

-- Brak wiary, że wybory coś zmienią

-- Rozgoryczenie aktualną sytuacją polityczną

-- Niezadowolenie z sytuacji gospodarczej (podwyżki cen)

- Opozycyjne nastawienie wobec rzeczywistości politycznej

-- Wybory to farsa, fikcja

-- Do urn pójdą tylko nieliczni: partyjni, "czerwoni", emeryci

-- Do wyborów nie pójdą ludzie podziemia, opozycji oraz ci, którzy ulegną ich namowom

/omówienie w tekście/

Jak Pan sądzi, czy ludzie wiążą z wyborami do Sejmu jakieś nadzieje na poprawę sytuacji w kraju?

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno mi powiedzieć

/tabela/

Czy ma Pan(i) zamiar wziąć udział w wyborach do Sejmu?

- Tak, na pewno będę głosował(a)

- Jeszcze nie wiem, ale prawdopodobnie będę głosował(a)

- Jeszcze nie wiem, ale prawdopodobnie nie będę głosował(a)

- Nie, nie będę głosował(a)

/omówienie w tekście/

Tabela - deklaracje udziału w wyborach (na pewno i prawdopodobnie) wg makroregionów

Tabela - deklaracje udziału w wyborach w grupach społeczno-zawodowych

Aneks: Charakterystyka badanej zbiorowości

Jest to materiał pomocniczy na XIX Plenum KC PZPR

O SPOŁECZEŃSTWIE

Na jakie grupy podzieliłby Pan społeczeństwo polskie?

Czy współczesne społeczeństwo polskie dzieli się na klasy?

Co Pana zdaniem decyduje obecnie o zajmowaniu wysokiej lub niskiej pozycji społecznej?

O SOBIE

Jak w porównaniu z innymi ludźmi powodzi się Panu(i) w życiu? /IV, VI, IX‘84/

O ATRYBUTACH INTELIGENTA

Cechy inteligenta:

- Posiadanie wyższego wykształcenia

- Zajmowanie kierowniczego stanowiska

- Inteligenckie pochodzenie

- Umysłowy charakter pracy

- Wysoki poziom wiedzy ogólnej

- Wysoka kultura osobista

- Szerokie zainteresowania pozazawodowe

- Praca twórcza, koncepcyjna

- Zaangażowanie w pracę społeczną

- Tworzenie i rozwijanie kultury

- Korzystanie z dóbr kulturalnych

- Pełnienie znaczącej roli w życiu publicznym

- Wrażliwość na sprawy innych ludzi

O ROLI I POŁOŻENIU SPOŁECZNYM INTELIGENCJI

O POLITYCE

Stosunek inteligencji do polityki

Poglądy inteligencji i robotników na historię /tabela/

Co hamuje rozwój kraju

Poglądy świadczące o "elitarystycznej" wizji historii

Poglądy świadczące o "aktywistycznej" wizji historii

Jakie grupy zawodowe mają największy i najmniejszy dostęp do władzy?

Czy istnieje konflikt między władzą a inteligencją?

Przyczyny tego konfliktu

ANEKS

Charakterystyka badanych

Tabela: Aktywność społeczno-polityczna badanych

1. Ocena środków masowego komunikowania (telewizji, radia i prasy) oraz zakładowych środków przekazu jako źródeł informacji o reformie gospodarczej i Centralnym Planie Rocznym

2. Znajomość i ocena głównych założeń reformy gospodarczej i Centralnego Planu Rocznego

3. Ocena aktualnych możliwości rozwoju gospodarczego Polski

Tabele aneksowe

Ocena informacji o reformie gospodarczej i CPR w

- TVP

- Radio

- Prasa

- Zakład pracy

Sposoby upowszechniania informacji na terenie zakładu pracy

- Biuletyny i prasa zakładowa

- Radiowęzeł zakładowy

- Kursy, narady, szkolenia, zebrania partyjne

- Broszury, wydawnictwa oświatowe i specjalistyczne

- Tablice ogłoszeń, gabloty

- Przepisy, akty prawne i normatywne

- Czasopisma, prasa centralna i terenowa w klubie, świetlicy itp..

- Droga służbowa - dyrektywy kierownictwa

Omówienie dyskusji o inteligencji, trwającej od marca 1984 r. na łamach prasy tygodniowej.

1. Opinie na temat minionego roku i wydarzeń tego okresu

Które wydarzenia były pomyślne dla naszego kraju?

2. Opinie o sytuacji politycznej i kierunkach jej rozwoju w przyszłości

3. Opinie o obecnej i przewidywanej sytuacji gospodarczej i materialnej

4. Pokoleniowe i klasowo-warstwowe zróżnicowanie opinii

Aneks

1. Wpływ niektórych wydarzeń na sytuację polityczną w kraju

2. Klasyfikacja badanych ze względu na opinie o normalizacji politycznej

Ocena stanu napięć społecznych a stosunek społeczeństwa do hasła porozumienia narodowego głoszonego przez władzę

3. Opinie o niektórych elementach sytuacji politycznej

4. Perspektywy zmiany sytuacji społeczno-gospodarczej i politycznej kraju w opinii respondentów badanych w październiku i grudniu 1984 r.

Stosunek społeczeństwa do religii i Kościoła

- wierzący

- wierzący i niepraktykujący

- niewierzący i chodzący do kościoła

- niewierzący i niepraktykujący

Praktyki religijne

- regularnie odbywa

- nieregularnie

- uznaje jedynie najważniejsze praktyki (np. chrzest dzieci, slub)

Rozdział Kościoła od państwa

- akceptuje

- traktuje obojętnie

- nie akceptuje

- trudno powiedzieć

1. Odczucie pewności sytuacji społeczno-ekonomicznej

Czy obecna sytuacja społeczna, a ściślej biorąc ekonomiczna kraju jest

postrzegana jako stabilna czy też niepewna?

Czy obecne warunki sprzyjają budowaniu planów życiowych na dłuższą

metę?

Czy zaoszczędzone pieniądze byłby Pan skłonny przeznaczyć na jakiś cel

w przyszłości?

2. Poczucie kontroli nad rzeczywistością społeczną i jej korelaty

- "kontrola osobista" - przekonanie o możliwości wpływu na własny los

- "kontrola systemu" - przekonanie o możliwości wpływania na system polityczny i społeczny

Czynniki hamujące rozwój kraju:

- wadliwa organizacja gospodarki

- nadużywanie władzy

- lenistwo, pijaństwo, brakoróbstwo

- brak kwalifikacji osób na stanowiskach kierowniczych

- ograniczenie pola dla inicjatywy ludzi twórczych i pomysłowych

- brak poszanowania dla własności społecznej

- kumoterstwo

- tłumienie krytyki

- łapownictwo

- brak wpływu na decyzje władz

- bierność i obojętność obywateli

- brak odwagi w głoszeniu własnego zdania

- brak dyscypliny i poszanowania władzy

- silna kontrola aparatu administracji przez partię

- położenie geopolityczne

Zaufanie do instytucji i organizacji społeczno-politycznych

- Kościół

- Rząd

- PZPR

- Wojsko

- MO

- Związki zawodowe

- Sejm PRL

- Środki masowego przekazu

3. Postrzeganie konfliktów społecznych i umiejscawianie ich źródeł

Źródła potencjalnych konfliktów społecznych:

- Pozycja materialna

- Poglądy polityczne

- Stanowisko w pracy

- Przynależność do PZPR

- Wykształcenie

- Pochodzenie społeczne

- Religia

4. Porównanie opinii inteligencji i robotników

I. Charakterystyka zbiorowości

- wykształcenie

- miejsce pracy

- miejsce zamieszkania

- wiek

- dochody

- stosunek do wiary i praktyk religijnych

- aktywność kulturalna

- życie rodzinne

2. Potoczne wizje struktury społecznej

Na jakie grupy podzieliłby Pan społeczeństwo polskie?

Czy uważa Pan, że ludzie w Polsce współczesnej dzielą się na klasy społeczne?

Co decyduje obecnie o zajmowaniu wysokiej lub niskiej pozycji społecznej?

Prestiż zawodów

Do której z grup społecznych zaliczyłby Pan siebie?

Dlaczego (ze względu na jakie cechy) zaliczył się Pan do tej grupy?

3. Kryteria zaliczania do inteligencji

Kogo i na podstawie jakich kryteriów zaliczyłby Pan do inteligencji?

4. Inteligencja o sobie - postrzeganie własnej grupy

5. Inteligencja o robotnikach

Jakby się Pan zachował, gdyby sytuacja z Sierpnia ‘ 80 powtórzyła się?

Co by Pan zrobił, gdyby zwrócili się do Pana przedstawiciele dyrekcji/władzy z prośbą o pomoc w przekonaniu strajkujących robotników o bezcelowości ich strajku?

6. Inteligencja o władzy

Konflikt między inteligencją a władzą

Badanie przeprowadzono wśród czterech kategorii zawodowych: inżynierów, nauczycieli, ekonomistów i lekarzy.

Pytano ich o to, jak postrzegają swoje miejsce, funkcje i zadania w strukturze socjalistycznego społeczeństwa.

Kogo i na podstawie jakich kryteriów zaliczają do inteligencji .

Jaki jest ich stosunek do polityki.

Stosunek do wiary i praktyk religijnych.

Analiza publikacji prasowych na temat gospodarki i reformy gospodarczej (polska prasa centralna i regionalna)

Analiza publikacji prasowych związanych z wprowadzaną w Polsce reformą gospodarczą

Czy można jeszcze uniknąć podwyżki cen?

Jak żyjemy - jak będziemy żyć?

Jak sobie poradzimy?

W czym mogą pomóc związki zawodowe?

Pod jakim warunkiem pogodzimy się z podwyżką cen?

Stosunek do propagowanych uzasadnień podwyżki. Pole pozwolenia społecznego

Odbiór propagowanych uzasadnień i alternatywne rozwiązania

Pole przyzwolenia społecznego na podwyżkę cen

Aneks - tabele z rozkładami odpowiedzi na pytania:

Jak ocenia Pan(i) obecną sytuację gospodarczą kraju?

Czy sądzi Pan(i), że obecna podwyżka cen jest nieunikniona?

Przyjmuje się, że zmiany cen różnych towarów są potrzebne. Czy Pana(i) zdaniem powinny one ulec zmianie, jeśli tak, to w jakim kierunku?

Jakie wyrzeczenia już Pan(i) poniósł poniosła) w związku z trudną sytuacją finansową, a jakie będą konieczne, jeżeli podwyżka cen wejdzie w życie?

Jeżeli podwyżki wejdą w życie, to na co Pan(i) liczy

- Odpowiednia rekompensata

- Wzrost zarobków w skali kraju

- Zwiększenie zarobków we własnym zakładzie

- Zmiana pracy na lepiej płatną

- Pomoc ze strony rodziny

- Świadczenia socjalne

- Podjęcie dodatkowej pracy

- Pomoc Kościoła w postaci darów

Czy chciał(a)by Pan(i) aby OPZZ występował w Pana(i) imieniu?

Kiedy Pana(i) zdaniem ceny artykułów powszechnego użytku będą w naszym kraju stałe?

Zagrożenia społeczne w opinii badanych osób - tabela

Sfery zagrożeń społecznych

Przestępczość

- chuligaństwo

- kradzieże

- spekulacja

- łapownictwo

- napady, rozboje

- zabójstwa

- gwałty

- ogólnie o przestępczości

- oszustwa

- przestępczość nieletnich

Zjawiska uznane przez medycynę za jednostki chorobowe

- alkoholizm

- narkomania

- nałogowe palenie papierosów

- stresy

- choroba psychiczna

Zagrożenia dotyczące stosunków między ludźmi

- brak kultury współżycia

- znieczulica społeczna

- egoizm, cwaniactwo

- zobojętnienie

- brak szacunku dla osób starszych

- brak tolerancji w zakresie przekonań politycznych i światopoglądowych

Zagrożenia ze sfery obyczajowości

- pijaństwo

- swoboda obyczajów wśród młodzieży

- prostytucja

- ruchy młodzieżowe (np. punkowie)

Mechanizmy życia społecznego

- nadużywanie zajmowanych stanowisk

- protekcja

- sytuacja polityczna w kraju, podział społeczeństwa

- sytuacja gospodarcza

- biurokracja

- brak poszanowania porządku publicznego

- niekompetencja ludzi na stanowiskach kierowniczych

- ograniczanie swobód obywatelskich i pracowniczych

Morale - praca zawodowa

- praca byle jaka

- uchylanie się od pracy

- brak dyscypliny pracy

Wykroczenia przeciwko wspólnemu dobru

- niszczenie przedmiotów i urządzeń publicznych

- niszczenie przyrody

- niszczenie zabytków kultury

Organizacja pracy

- marnotrawstwo mienia społecznego

- zła organizacja pracy

- lekceważenie ludzi pracy

Zagrożenia zewnętrzne

- wyścig zbrojeń

- obca propaganda

- restrykcje państw kapitalistycznych

Życie rodzinne - rozkład rodziny

Częstotliwość występowania wybranych zjawisk w życiu społecznym - tabela

Czy sądzi Pan(i), że obecna podwyżka cen jest nieunikniona?

Czy w zamian za ograniczenie podwyżek byłby Pan(i) skłonny(a) proponować obniżenie poziomu niektórych świadczeń socjalnych?

Czy w miejscu pracy wśród kolegów dyskutuje się na temat aktualnej podwyżki cen?

Czy Pana(i) zdaniem inni mają podobne poglądy jak Pan(i)?

Jaki ma Pan(i) stosunek do następujących uzasadnień rządu co do konieczności wprowadzenia podwyżki?

- Dalsze pogłębiania się różnic między kosztami produkcji rolnej a cenami detalicznymi może doprowadzić do bardzo wysokich podwyżek w przyszłości

- Są twarde realia, więc prawa ekonomiczne dotyczą także nas

- Przy tak niskiej wydajności pracy ceny muszą zostać podniesione

- Podwyżki są konieczne ze względu na decyzje Sejmu o budżecie państwa na 1985r.

- Wprowadzenie podwyżki jest warunkiem zniesienia reglamentacji na wszystkie artykuły poza mięsem i cukrem

Jakie działania zaproponował(a)by Pani w zamian za nie przeprowadzanie podwyżki cen?

Czy chciał(a)by Pan(i), aby OPZZ reprezentowało Pana(i) interesy w rozmowach z władzami w następujących sprawach?

- Podwyżki cen

- Wysokość rent i emerytur

- Określenie płacy minimalnej

- BHP i warunki pracy

- Opracowanie układów zbiorowych

- Ochrona środowiska

- Konsultacja planów gospodarczych

- Zmiana ustawy o związkach zawodowych

Czy w ciągu najbliższych miesięcy spodziewa się Pan(i) wzrostu swojej płacy?

Jak ocenia Pan(i) obecną sytuację gospodarczą kraju?

Opinie o działalności Sejmu i posłów do Sejmu

1. Posłowie poprzez interpelacje, zapytania przyczyniają się do lepszego rozwiązywania spraw obywateli

2. Dla posłów do Sejmu ważniejsze są sprawy prywatne (sprawy własnej kariery) niż zajmowanie się problemami kraju

3. Sejm skutecznie sprawuje kontrolę nad działalnością innych organów władzy i administracji

4. Działalność Sejmu to fikcja, ważne dla kraju i społeczeństwa decyzje zapadają wcześniej poza Sejmem

5. Sejm zawsze z uwagą odnosi się do głosów społeczeństwa, z uwagą rozpatruje zażalenia i życzenia obywateli

6. Posłowie na Sejm ostatniej kadencji dobrze reprezentują interesy swoich wyborców

7. Kandydatów na posłów powinny zgłaszać wyłącznie organizacje polityczne i społeczne

8. Sejm to prawdziwa reprezentacja narodu, wybrana w demokratycznych wyborach przez ludzi pracy

9. Wyborcy mają zawsze możliwość odwołania posła, który źle wypełnia swoje obowiązki

Prestiż, zaufanie społeczne i wpływ na losy kraju osób pełniących następujące funkcje i stanowiska:

1. Członek KC PZPR

2. Sekretarz miejskiego Komitetu PZPR

3. I sekretarz partii w zakładzie pracy

4. Poseł na Sejm

5. Przewodniczący wojewódzkiej rady narodowej

6. Wojewoda

7. Radny wojewódzkiej rady narodowej

8. Członek kierownictwa PRON

9. Przewodniczący Federacji Związków Zawodowych

Stopień zaufania społecznego do instytucji

1. Sejm

2. PZPR

3. PRON

4. Rząd

5. Kościół

6. Związki zawodowe

7. Wojsko

8. Wymiar sprawiedliwości (sądy, prokuratury)

9. MO i SB

10. Rady narodowe

1. Opinie społeczne o funkcjonowaniu służby zdrowia

- dostępność do poszczególnych typów placówek służby zdrowia

- skuteczność leczenia

- stosunek personelu medycznego do pacjentów ze szczególnym uwzględnieniem relacji pacjent - lekarz

2. Profilaktyka zdrowotna w opinii społecznej

3. Odczucie egalitaryzmu w zaspokajaniu potrzeb zdrowotnych

I. Lecznictwo podstawowe

- przychodnia rejonowa

- internista rejonowy

- domowa opieka internistyczna

II. Lecznictwo specjalistyczne

- ocena specjalistycznych usług medycznych

III. Lecznictwo szpitalne

Przedmiot oceny:

- opieka lekarska, skuteczność i prawidłowość leczenia

- stosunek lekarzy do pacjentów

- opieka pielęgniarska, fachowość, sumienność

- stosunek personelu pomocniczego do chorych

- warunki sanitarne

- zaopatrzenie w leki i środki opatrunkowe

- wyposażenie w sprzęt medyczny

- warunki lokalowe

- wyżywienie

IV. Pomoc w nagłych wypadkach - pogotowie ratunkowe

V. Lecznictwo odpłatne

Motywy działania:

- krótki termin oczekiwania na wynik badania

- możliwość wykonania badania bez skierowania

- większa rzetelność i dokładność badania

- możliwość wykonania badań różnego typu w jednej placówce

- życzliwy stosunek do pacjenta

- lepsze wyposażenie w aparaturę do przeprowadzania badań

VI. Ogólna ocena służby zdrowia

VII. Opinie o profilaktyce zdrowotnej

Czy chodzi Pan na badania kontrolne, choć nie wiąże się to z konkretną dolegliwością lub chorobą?

- Nie chodzę na takie badania, gdy czuję się zdrowy

- Tak, chodzę, gdy organizuje je zakład pracy, uczelnia, przy zmianie miejsca pracy itd..

- Tak, chodzę z własnej inicjatywy, w trosce o zdrowie

Jak zwykle postępuje Pan w przypadku zaobserwowania u siebie objawów chorobowych bądź pogorszenia stanu zdrowia?

- Czekam aż dolegliwości ustąpią same, do lekarza idę w ostateczności

- Od razu idę do lekarza

- Początkowo próbuję leczyć się sam

1. Kim są nasi ankieterzy?

2. Pierwszy kontakt z  respondentem

3. Aktywność respondenta w wywiadzie

4. Zakończenie wywiadu

5. Szkolenie ankieterów

1. O sytuacji społeczno-politycznej i gospodarczej

Perspektywy zmiany sytuacji społeczno-gospodarczej i politycznej kraju w opinii respondentów - tabela

2. O szansach zniesienia reglamentacji

1. Ocena skuteczności systemu kontroli

2. Model organizacji IRCH-y. Ocena intencji utworzenia IRCH-y.

- Przewidywane skutki społeczne działania IRCH-y

- Sposób powoływania inspektorów IRCH-y

- Zasady działania IRCH-y

- Współpraca z NIK-iem

- Sposoby wykorzystywania wyników kontroli

- Sankcje

- Zakres kontroli IRCH-y

Analiza jakościowa wywiadów pogłębionych

1. Założenia

2. Wyniki badań

* Stosunek do reformy

* Sytuacja przedsiębiorstwa

* Sytuacja dyrektora

* Zrzeszenia

3. Podsumowanie

* Wnioski

* Konsekwencje

1. Jak rolnicy gospodarstw indywidualnych postrzegają decyzje dotyczące sektora indywidualnego?

2. Jakich skutków spodziewają się rolnicy w odniesieniu do własnego gospodarstwa? Jakie są w związku z tym ich zamierzenia na przyszłość?

I. Ogólne opinie o polityce wobec rolnictwa indywidualnego

Czy w ostatnich latach były decyzje korzystne dla prowadzenia własnego gospodarstwa rolnego?

II. Ceny produktów rolnych a opinie o opłacalności produkcji

Jak Pan ocenia opłacalność produkcji w swoim gospodarstwie oraz jak kształtują się relacje cen między grupami tych produktów?

III. Związek z gospodarstwem: plany życiowe i zawodowe

IV. Ocena projektu nowego podatku rolniczego

V. Postulaty dotyczące polityki rolnej państwa

Oceniane urzędy i instytucje:

* Ośrodek zdrowia

* Inne urzędy: poczta, bank, ZUS, PZU

* Administracja zakładu pracy

* Urząd administracji państwowej

* Administracja mieszkaniowa, osiedlowa

- Życzliwe traktowanie i sumienne załatwianie spraw

- Obojętne traktowanie, ale sumienne załatwianie spraw

- Życzliwe traktowanie, ale niesumienne załatwianie spraw

- Nieżyczliwe traktowanie i niesumienne załatwianie spraw

/tabela/

Od czego przede wszystkim zależy pomyślne załatwienie sprawy w urzędzie?

- Od tego, czy sprawa jest naprawdę słuszna

- Od należytego przedstawienia sprawy

- Od fachowości urzędnika załatwiającego sprawę, znajomości przepisów

- Od własnej energii i zaradności

- Od przypadku, od nastroju, uprzejmości urzędnika

- Od wpływów i znajomości

- Od pieniędzy

/omówienie w tekście/

Każdemu obywatelowi w naszym kraju przysługuje prawo do składania tzw. skarg, zażaleń, odwołań. Czy Pan(i) zdaniem warto odwoływać się, wnosić skargi z powodu trudności w załatwieniu sprawy, doznanej krzywdy itp.?

- Warto, bo w końcu osiągnie się cel

- Nie warto, to niewiele daje

- Nie warto, bo to się obraca przeciwko wnoszącemu skargę, odwołującemu się

/omówienie w tekście/

Załóżmy, że zgłosił(a) się Pan(i) do każdej z wymienionych niżej osób, instytucji z prośbą o pomoc w ważnej dla Pana(i) sprawie życiowej. Jak, Pana(i) zdaniem, odniosą się do tego niżej wymienione osoby, instytucje?

* Rodzina

* Przyjaciele

* Koledzy z pracy, sąsiedzi

* Bezpośredni przełożony

* Dyrekcja, kierownictwo zakładu pracy

* Organizacja partyjna

* Związki zawodowe

* Samorząd pracowniczy

* Ksiądz, parafia

* Instytucje partyjne (gminne, miejskie, wojewódzkie)

* Radni rad narodowych

* Naczelnik, prezydent miasta, wojewoda

* Urzędnicy w urzędzie miejskim, wojewódzkim

* Komitet Centralny PZPR

* Sejm, Rada Państwa, posłowie

* Wojciech Jaruzelski

* Ktoś inny (kto?)

- Jestem przekonany(a), że zrobią wszystko, żeby mi pomóc

- Myślę, że będą próbowały mi pomóc

- Nie wierzę, aby rzeczywiście chciały mi pomóc

- Może by mi pomogły, ale nie chcę korzystać z ich pomocy

/omówienie w tekście/ oraz /tabela z wybranymi instytucjami, osobami/

Analiza odpowiedzi na pytania:

Czy zdarzyło się, że czytał(a) Pan(i) w całości bądź słyszał(a) w radiu, telewizji, prasie wystąpienie rzecznika prasowego rządu?

- Tak, czytałe(a)m, słyszałe(a)m

- Nie, nigdy nie czytałe(a)m, słyszałe(a)m

- Trudno mi powiedzieć, nie pamiętam

Chcielibyśmy poznać Pana(i) opinię na temat pracy rzecznika prasowego rządu. Jak Pan(i) ocenia treść jego wypowiedzi?

- Bardzo dobrze, podobają mi się

- W zasadzie podobają mi się, choć mam pewne wątpliwości

- Raczej mi się nie podobają

- Zdecydowanie mi się nie podobają

Dlaczego tak Pan(i) ocenia treści tych wypowiedzi?

(pytanie otwarte)

Komunikat zawiera informacje oparte przede wszystkim na badaniach o zasięgu ogólnopolskim prowadzonych wśród robotników i uzupełnionych opiniami robotników wyodrębnionymi z badań reprezentatywnych dla ogółu społeczeństwa.

- Przynależność do organizacji

- Stosunek do religii

- Potrzeby kulturalne

Miejsce i rola robotników w społeczeństwie

Pozycja polityczna robotników

Ocena sytuacji materialnej

Pozycja społeczna robotników

Ocena reformy gospodarczej

Sytuacja w zakładzie pracy

1. Znajomość nowego systemu wynagrodzeń i jego ocena

2. Stosowanie nowego systemu wynagrodzeń w zakładach pracy

3. Ocena dotychczasowego systemu wynagrodzeń i problemy z nim związane

1.Przynależność do związków zawodowych przed 13 XII 1981 r.

- branżowych

- autonomicznych

- "Solidarność"

Jaką rolę i zadania powinny spełniać związki zawodowe w naszym kraju ?

Jakimi sprawami powinny zajmować się związki zawodowe i czego Pan osobiście oczekiwałby od takich związków zawodowych, do jakich chciałby Pan należeć?

2. Pluralizm czy monizm związkowy

3. Sposób rozstrzygania sporów zbiorowych

4. Pozycja i zadania związków zawodowych w przedsiębiorstwie

5. Ocena nowej ustawy o związkach zawodowych

6. Ocena instytucji i organizacji społeczno-politycznych z punktu widzenia spełniania przez nie funkcji rzecznika obrony interesów robotniczych

Kto powinien zapewnić wpływ robotnikom na to, co dzieje się w kraju?

7. Poziom akceptacji i zaufania do nowych związków zawodowych

8. Przyczyny braku akceptacji i nieufności

9. Ocena dotychczasowej działalności związków w przedsiębiorstwie

10. Prognoza wzrostu uzwiązkowienia i stopnia akceptacji nowego ruchu związkowego

11. Afiliacje społeczno-polityczne robotników

Syntetyczne ujęcie wybranych wyników badania przeprowadzonego wśród kadry kierowniczej i technicznej w trzech warszawskich zakładach przemysłowych.

Pytania dotyczyły:

- poinformowania o planach rozwoju zakładu

- poszukiwania informacji o rozwoju technologii i techniki

- oceny kwalifikacji kadry inżynieryjno-technicznej w swoim zakładzie

- rodzaju działań, które zapewnią podniesienie efektywności gospodarowania

WPROWADZENIE

OGÓLNA INTERPRETACJA WYNIKÓW BADAŃ

OPIS WYNIKÓW BADAŃ

Stereotypowe sposoby rozumienia demokracji:

- system społeczny, w którym wszyscy obywatele są sobie równi (rozumienie egalitarystyczne)

- system społeczny gwarantujący każdemu obywatelowi pełną swobodę działania (rozumienie anarchistyczne)

- sposób rządzenia, zgodnie z którym wszyscy obywatele mają wpływ na państwowe decyzje w stopniu proporcjonalnym do pozycji społecznej, jaką zajmują (rozumienie liberalne)

- zasada funkcjonowania życia społecznego, zgodnie z którą mniejszość podporządkowuje się woli większości (definicja "formalna")

- forma dyktatury proletariatu (rozumienie marksistowskie)

Semantyczne uwarunkowania rozumienia demokracji

Psychologiczna struktura treściowa pojęcia demokracji

Urzeczywistnianie demokracji w Polsce

1. Ocena intencji utworzenia IRCh-y

2. Ocena przewidywanych skutków jej działalności

3. Sposób powoływania inspektorów IRCh-y

4. Zasady działania IRCh-y

5. Zakres kontroli IRch-y

Opinie o potrzebie kontrolowania poszczególnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego:

- przemysł

- rolnictwo

- handel

- sektor prywatny

- działalność socjalna

Opinie badanych o objęciu kontrolą dochodów i standardu życia różnych grup społeczno-zawodowych

- Właściciele prywatnych przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i usługowych

- Właściciele dużych gospodarstw

- Najwyżej opłacani robotnicy /np. górnicy/

- Członkowie rządu i urzędnicy państwowi wysokiego szczebla

- Aparat partyjny

- Księża

- Artyści, muzycy, literaci, adwokaci

- Lekarze prowadzący prywatną praktykę

- Wojskowi

- Milicjanci

- Osoby pracujące na kontraktach zagranicznych

- Dyrektorzy dużych przedsiębiorstw

Tekst jest omówieniem wniosków, wynikających z badania sondażowego, na temat:

- postrzegania demokracji i pożądanego jej modelu

- warunków wpływu obywateli na życie polityczne kraju

- znaczenia organizacji politycznych (PZPR, PRON) i instytucji politycznych jako gwarantów wpływania obywateli na życie polityczne kraju

- pożądanego kształtu stosunków społecznych

Ocena dbałości o zaspokojenie przez instytucje podstawowych potrzeb obywateli.

Jak Pan(i) ocenia w Pana(i) miejscu zamieszkania:

* czystość, schludny wygląd otoczenia

* zapewnienie bezpieczeństwa, ochrony życia i mienia obywateli przez MO

* pracę handlu

* kulturę obsługi klientów w placówkach handlowych

* sprawność komunikacji

* rozwój sieci żłobków, przedszkoli

* warunki pracy szkół

* organizację życia kulturalnego

* zapewnienie dobrej opieki lekarskiej

* traktowanie interesantów w urzędach

- Bardzo dobrze

- Dobrze

- Dostatecznie

- Niedostatecznie

- Trudno powiedzieć

/omówienie w tekście/

Czy w Pana(i) miejscu pracy przestrzega się sprawiedliwości przy:

* ustalaniu wysokości płac

* podziale premii i nagród

* obsadzaniu kierowniczych stanowisk

* rozdziale wczasów, kolonii, zimowisk

* rozdziale mieszkań

* podziale dóbr trudno dostępnych

- Zdecydowanie tak

- Raczej tak

- Raczej nie

- Zdecydowanie nie

- Trudno powiedzieć

/omówienie w tekście/

Patologie życia publicznego:

* patologie władzy:

- spekulacja

- łapownictwo

- marnotrawstwo, niegospodarność

- nadużywanie stanowisk dla uzyskania osobistych korzyści

* patologie w obrębie społeczeństwa:

- protekcyjna sprzedaż w sklepach

- kumoterstwo - protekcyjne załatwianie spraw w urzędach

- nieprzestrzeganie dyscypliny pracy

- niewywiązywanie się osób na stanowiskach z obowiązków

- pogardliwy stosunek ludzi na stanowiskach do obywateli

- biurokracja, bezduszność urzędników wobec spraw ludzkich

/omówienie w tekście/ i /tabela/

Co przede wszystkim decyduje , Pana(i) zdaniem, o tym, że w Pana(i) środowisku nie wszystko funkcjonuje należycie?

- Niewłaściwy dobór ludzi na stanowiskach kierowniczych

- Nadmierna tolerancja władz centralnych wobec funkcjonowania władzy w terenie

- Zasiedziałe kliki, utrwalone układy, wzajemne powiązania ludzi na stanowiskach

- Karuzela stanowisk - ludzie, którzy popełnili błędy na jednym stanowisku, idą na inne

- Obojętność społeczeństwa, ludzie tolerują złe funkcjonowanie władz terenowych

- Inne przyczyny

/omówienie w tekście/

Kogo Pana zdaniem większość społeczeństwa obarcza winą za ten stan rzeczy?

- Przede wszystkim władzę centralną

- Na równi władzę centralną i lokalną

- Głównie władzę lokalną

- W takim samym stopniu władze co nas - obywateli

- Przede wszystkim obywateli

- Trudno mi powiedzieć

/omówienie w tekście/

Od czego przede wszystkim zależy Pana(i) zdaniem obecnie w Polsce zmiana na lepsze? (Prosimy wybrać nie więcej niż trzy czynniki)

- Mądra polityka rządu

- Właściwa polityka kadrowa

- Lepsza praca aparatu władzy lokalnej i gospodarczej

- Lepsza praca całego społeczeństwa

- Zmiana zasad ustrojowych (których szczególnie?)

- Większe zaangażowanie społeczeństwa w sprawy społeczno-polityczne

- Przezwyciężanie nieufności obywateli do władzy

- Coś innego (co?)

/omówienie w tekście/

1. Zainteresowanie przebiegiem Plenum KC PZPR

2. Ocena plenum

Postrzeganie pozycji robotników w strukturze społecznej kraju /tabela/

- Robotnicy ponoszą główny ciężar kryzysu gospodarczego

- Robotnicy nie mają dostatecznego wpływu na rządzenie państwem

- Robotnicy mają mały wpływ na działalność rad narodowych i samorządów lokalnych

- Robotnicy przejawiają małą aktywność polityczną

- Na działalność PZPR robotnicy mają mniejszy wpływ niż pozostałe grupy społeczne

- Partia w swojej działalności tylko pozornie liczy się z opiniami robotników

- Zbyt mało jest robotników we władzach partyjnych wyższego szczebla

- W etatowym aparacie partyjnym jest zbyt mało ludzi, którzy przedtem przez jakiś czas pracowali jako robotnicy

- Dzieci robotników mają mniejsze szanse dostania się na wyższe uczelnie

- Przyszłość społeczeństwa polskiego zależy przede wszystkim od tego, jak będą pracować robotnicy

Badani rozumieją demokrację jako:

- system społeczny zapewniający wszystkim obywatelom szeroko rozumianą równość

- system gwarantujący wszystkim maksimum wolności osobistej i swobód obywatelskich

- system współrządzenia, w którym każdy obywatel ma odpowiedni wpływ na dotyczące go decyzje

- zasadę podejmowania decyzji zgodnie z wolą większości

Czy zdarzyło ci się spotkać z przypadkiem jaskrawego naruszenia zasad demokracji?

Przykłady naruszenia zasad demokracji:

- wydarzenia stanu wojennego

- łamanie praw obywatelskich

- wybory do władz

- polityka awansów i kadrowa

- arogancja władzy

- działania MO i ZOMO

- kryzysy polityczne, błędy, wypaczenia

- fałszowanie informacji

- obecny system płac